افغانستان این روزها شاهد بزرگترین تجمع سیاسی و اجتماعی است که با حضور شخصیت‌ها و بزرگان سراسر کشور برگزار می‌شود. لویه جرگه مشورتی صلح افغانستان با حضور صدها تن از نمایندگان مردم مناطق مختلف افغانستان دیروز با سخنرانی اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان به مدت ۴ روز کار خود را آغاز کرد. در همین چارچوب محمدعمر داودزی رئیس دارالانشای شورای عالی صلح افغانستان در ابتدای این مراسم گفت است این لویه جرگه بزرگترین لویه جرگه تاریخ افغانستان است که ۳۲۰۰ عضو و ۳۰۰ میهمان دارد.
در باب جایگاه لویه جرگه در ساختار سیاسی و اجتماعی افغانستان می‌توان گفت که بزرگترین و مهمترین تجمع سیاسی در این کشور از گذشته تا به امروز بوده و بسیاری از تصمیمات مهم در این نشست‌ها اتخاذ شده است. هر چند که پارلمان و قوه مجریه در افغانستان فعالیت بسیاری دارند اما لویه جرگه به دلیل گستردگی و تکیه داشتن بر حضور تمام اقشار و قومیت‌ها و طوایف توانسته خود را به عنوان رکن اصلی تصمیم‌گیری معرفی نماید.
حال این سوال مطرح است که هدف این لویه جرگه چیست و چرا اکنون برگزار می‌شود؟ بررسی شرایط افغانستان نشان می‌دهد که این کشور با دو مسئله مهم مواجه است. از یک‌سو همچنان خطر تروریسم و تهدیدات امنیتی بر این کشور حاکم است خصوصا اینکه صحبت از برخی اقدامات آمریکا برای ورود داعش این کشور صورت می‌گیرد. از سوی دیگر افغانستان در حالی خود را برای انتخابات آماده می‌کند که مشخص نبودن روند صلح و آشتی ملی داخلی میان طالبان و دولت مرکزی عملا این انتخابات را در فضای ابهام‌انگیز قرار داده است. بر این اساس برگزاری لویه جرگه را می‌توان با محور حل این مشکلات دانست هر چند که مسائل حاشیه‌ای همچون مباحث اقتصادی و نیز جذب حمایت‌های خارجی را نیز می‌توان به حاشیه آن افزود.
حال این سوال مطرح می‌شود که راهکار لویه جرگه برای تحقق این اهداف چیست؟ بررسی سابقه تاریخی لویه جرگه نشان می‌دهد که این نشست توان حل بسیاری از مشکلات را دارد اما در شرایط کنونی تحقق این مهم نیازمند شرایطی است. مهمترین مسئله وحدت و یکپارچگی ملی افغانستان است که به رغم برگزاری نشست‌های صلح از جمله میان طالبان و دولت این مهم هنوز محقق نشده است. ریشه این مسئله را در دو حوزه می‌توان جست‌وجو کرد از یک‌سو میزبانان صلح میزبانان قابل اعتمادی نیستند چنانکه نشست‌های عربستان، امارات و قطر به همین دلیل به نتیجه نرسیده است. از سوی دیگر حضور نیروهای خارجی مانع از رویکرد وحدت‌گرایانه و حتی مبارزه جدی افغانستان با تروریسم شده است.
با توجه به این شرایط تنها راهکار برای افغانستان، از طرفی رویکرد به میانجی‌گرانی صلح‌طلب و همسو با خواسته‌های وحدت‌گرایانه نظیر جمهوری اسلامی و کشورهای مستقل از آمریکا و همزمان طراحی برای خروج نیروهای خارجی از افغانستان است. مولفه‌هایی که می‌تواند زمینه‌ساز به نتیجه رسیدن نشست‌های لویه جرگه و پایان دادن به بحران‌های این کشور شود.
نویسنده: علی تتماج
