درباره تمدید تحریم جدید داماتو توضیح میدهید؟ اصل این طرح چیست و چه اهدافی را دنبال میکند؟
تحریمی که کنگره و سنا تصویب کرده در اصل تحریمهای ده ساله داماتو است و سال ۱۹۹۶ آقای داماتو سناتور جمهوریخواه آن را طرح کرد و بعد از طی مراحل قانونی آقای کلینتون دموکرات هم آن را تصویب و اجرا کرد، یعنی این یک اتفاق نظر بین دموکراتها و جمهوریخواهها بود و هدفش هم جلوگیری سرمایهگذاری به خصوص در صنعت نفت ایران است.
یعنی تمرکز این طرح این است که شرکتها و کشورهایی که در نفت سرمایهگذاری میکنند را تحریم میکند و حالت بازدارندگی برای کارهای زیرساختی به ویژه در حوزه نفتی است.
نسبت تمدید این تحریمها با برجام چیست؟
اتفاقی که افتاد را میتوان از دو منظر نگاه کرد، آمریکاییها به غلط میگویند که این تحریم جدید نیست بلکه تحریم قدیمی است که تمدید میشود و همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند این تحریم قدیمی است ولی منقضی میشود و آخر ماه آینده میلادی تاریخش تمام میشود و وقتی یک تحریمی تمام میشود ولی مجدد آن را دایر میکنند یعنی اینکه یک تحریم جدید گذاشتند و این منطق درستی است که جمهوری اسلامی دارد و براساس برجام، ما با طرف مقابل خود که به واقع آمریکاییها هستند و بقیه خیلی نقش آنچنانی نداشتند توافق کردیم و قرار بود تحریمهای جدیدی را وضع نکنند و اگر وضع کنند لغو برجام خواهد بود و الان آمریکا این کار را میکند.
ما صحبت و مذاکره کردیم که تحریمها برداشته شوند؛ یکی از اهداف و عمده ترین آن نیز ایجاد روابط اقتصادی و ایجاد گشایشهای جدی در همکاریهای اقتصادی بینالمللی بود. اما اینکار امروز آمریکا در تمدید تحریمها کاملا بازدارنده است و مجددا شرکتها و مجموعههای بینالمللی تفحص میکنند که وضعیت تحریمها چطور است و دیگر قدم جلو نمیگذارند، در یک حالت خوف و رجا و بلاتکلیفی میمانند و عملا این حالت بلاتکلیفی در رابطه با کشورهای خارجی ادامه پیدا میکند و این نقض غرض و لغو برجام است.
ایران باید در این زمینه چه اقدامی انجام دهد؟
آمریکاییها تلاش میکنند تا نشان دهند که برجام را ما نقض میکنیم و میخواهند به سمتی بروند که ناقض برجام ما باشیم که انها هم دچار مشکل اخلاقی، سیاسی و حقوقی با شرکای خود نشوند. چراکه آمریکا نمیخواهد برجام را نقض کند و این کار به نفعش نیست نه اینکه چون برجام یک معاهده بینالمللی است، امریکا به کدام معاهده بینالمللی پایبند بوده که برجام دومین آن باشد؟ بلکه به نفعش نیست و نمیتواند شرایط را به عقب برگرداند.
امروز داشتم به مناسبت درگذشت فیدل کاسترو خاطراتم را نگاه میکردم. در اواخر بهمنماه سال ۱۳۸۴ آقای حداد دیداری با فیدل کاسترو داشت که بنده نیز به عنوان معاون پارلمانی حضور داشتم. جلسه از ساعت ۱۹ تا ۲۴ بامداد طول کشید. در این جلسه بحث بر سر این بود که آیا آمریکا به ایران حمله میکند یا خیر؟ که کاسترو قاطعانه میگفت آمریکا به ایران حمله نخواهد کرد و وقتی آقای حداد دلایلش را پرسید، کاسترو گفت به این دلیل که آمریکاییها با همه بیحساب و کتابی شان اهل حساب و کتاب هستند و میدانند اگر بخواهند با شما جنگ را شروع کنند نمیتوانند آن را تمام کنند و دچار مشکل جدی خواهند شد و لذا با شما جنگ نخواهند کرد.
ببینید این پیشبینی کاسترو در سال ۸۴ یعنی ۱۱ سال پیش بود. در همان جلسه از کاسترو این سوال را پرسیدم که سفیر ما گفته شما سخنرانی مقام معظم رهبری را در سازمان ملل گرفته و نگاه میکنید. کاسترو گفت: "بله"؛ و من پرسیدم چه چیز سخنرانی برای شما جالب بود؟ کاسترو گفت: "اقتدار و صلابت" و بعد گفت: "علت اینکه من به امام علاقه دارم به این خاطر بود که ایشان صلابت و اقتدار داشتند، او در عین اقتدار و صلابت حتی با دشمنان با احترام برخورد میکنند؛ رهبر کنونی شما هم همینگونه است؛ .... بعد نتیجه گرفت که آمریکا به ایران با این ویژگیها حمله نمیکند."
میخواهم این را اضافه کنم آمریکاییها اهل حساب و کتاب هم هستند و میدانند برجام را نقض کنند نمیتوانند آن را جمع کنند، لذا آمریکاییها تلاش میکنند که سختگیرانه و بافشار کار را دنبال کنند حتی در عرصههای دیگر تا جمهوری اسلامی ایران برجام را نقض کند
چند روز پیش صحبتهای شمخانی را شنیدم که گفت ما ناقض برجام نخواهیم بود و به نظرم این سیاست بسیار درستی است ولی اگر آنها برجام را نقض کنند با تحریم ها، بداخلاقیها، کارهای ایذایی هزینه آمریکا را ما باید زیاد کنیم حالا اینکه چطور میتوان هزینه آمریکا را زیاد کرد مسئولین خودشان میدانند.
روی کار آمدن ترامپ در آمریکا چه تاثیری خواهد داشت؟
بزرگترین مشخصه ترامپ قابل پیشبینی نبودنش است که این هم میتواند مثبت و هم منفی باشد وی قائل به ثبات در موضعگیری هم نیست و هر روز حرفهایش را عوض میکند و ظاهرا مشکلی هم با این کار ندارد و خیلی عجیب و غریب است. الان حرف زدن در مورد رفتار او گمانهزنی است و هرکس هر چه بگوید براساس حدس و گمان است و واقعا تحلیل را هم نمیتوان بر حدس و گمان استوار کرد و باید صبر کرد.
انتخابات اخیر آمریکا، انتخاب بین ترامپ و کلینتون بود نه بین ترامپ و اوباما و روشن هم بود که هر کدام از آنها سر کار بیاید چالش خاص خودش را خواهیم داشت. بنده از ۲ سال پیش گفتم اجرای برجام سختتر از رسیدن به توافق است چراکه آمریکاییها وقتی به توافق میرسیدند عذر میخوام که این تعبیر را به کار میبرم ولی احساس میکنند خرشان از پل گذشته است لذا در اجرا بازی در میآورند و همین اتفاق هم افتاد لذا معلوم است که اجرای برجام جاده همواری نیست و پستی و بلندی دارد ولی معتقدم اینکه ترامپ چه کار میکند و ما باید چه کار کنیم را باید صبر کنیم و نه عجولانه عمل کنیم و نه علامت ضعف و بدبینی برای آنها بفرستیم و نباید شتابزده کاری کرد بلکه باید صبر کنیم تا ببینیم ترامپ در ژانویه که قدرت را به دست میگیرد چه خواهد کرد.
با فضایی که امروز وجود دارد برجام به کجا ختم خواهد شد؟
جواب این سوال خیلی سخت است ولی اگر از من بپرسید میگویم با فراز و فرود و بالا و پایین شدن و به صورت شکننده و لرزان و استخوان بین زخم ادامه پیدا میکند البته این پیشبینی است و مبتنی بر تحلیل نیست چراکه زمانی میتوان تحلیل کرد که صبر کنیم تا ترامپ به کاخ سفید برود و تیمش را ببینیم.