در حالی کشورهای اروپایی همچنان برای ارائه تضمین‌های لازم به تهران تعلل می‌کنند که ناظران سیاسی بر این باورند تصور ایجاد سازو کار مالی از سوی اروپا ساده انگارانه است و البته مقامات کشورمان به آنها هشدار داده‌اند در صورت ادامه داشتن این تعلل بدون بلوف به شرایط قبل از توافق هسته‌ای باز خواهیم گشت.
بعد از خروج آمریکا از برجام در ۱۸اردیبهشت ماه سال جاری تاکنون اروپا روی هیچ کدام از قول و قرارهایی که با تهران گذاشته نمانده است، قرار بود سازو کار مالی با ایران از سوی کشورهای اروپایی هماهنگ شود اما هر بار شاهد بهانه‌ای از سوی اتحادیه اروپا هستیم و به تاکید محافل رسانه‌ای تاکنون هیچ کدام از اروپایی‌ها برای میزبانی مکانیسم ویژه مالی با تهران زیر بار نمی‌روند.
کشورهای اروپایی در تلاش بوده‌اند اتریش و لوکرامبورگ را برای میزبانی آن متقاعد کنند اما این کشورها هم درخواست‌ها در این باره را رد کرده‌اند.
حتی دیپلمات‌های غربی گفته‌اند انگلیس نیز هنوز درباره پیوستن به آلمان و فرانسه برای مدیریت کانال ویژه مالی با ایران تصمیم نگرفته است؛ البته این دیپلمات گفته‌اند این موضوع باعث شده فرانسه و آلمان خودشان به مسئله ورود کنند. دیپلمات‌ها می‌گویند هنوز تصمیم نهایی در خصوص پیشبرد این طرح گرفته نشده و در صورتی که این تصمیم گرفته شود، راه‌اندازی رسمی کانال ویژه تا اوایل سال آینده میلادی طول خواهد کشید.
واشنگتن کشورهای اروپایی را از میزبانی شرکتی که این مبادلات را تسهیل می‌کند بر حذر داشته و گفته که چنین اقدامی می‌تواند برای کشور مورد نظر لطمات اقتصادی به دنبال داشته باشد. اخیراً فشار آمریکا بر اتریش و لوکزامبورگ باعث شد این دو کشور درخواست‌های اتحادیه اروپا برای میزبانی ساختار مورد نظر را رد کنند.
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت: هیچ‌کاری تاکنون خلاف تعهداتمان نکردیم و نمی‌کنیم، ولی اگر دستوری صادر شود که برجام تمام شد و بروید کارتان را بکنید، خیلی راحت می‌توانیم بازگردیم و این بلوف نیست.
علی‌اکبر صالحی تصریح کرده، ما هیچ وقت به دنبال بمب هسته‌ای نبودیم. اصلا یک فتوا است، یک فتوای حکومتی است. ما از آستانه زیرساخت‌های صنعت هسته‌ای در همه ابعاد از چرخه سوخت گرفته تا طراحی رآکتورهای تحقیقاتی تا ساخت انواع تجهیزات مرتبط با صنعت هسته‌ای عبور کرده‌ایم. ما یک کشور به واقع هسته‌ای هستیم. البته ما یک کشور پیشرفته هسته‌ای مثل آلمان، آمریکا و روسیه نیستیم، اما دارای همه پتانسیل‌های مورد نظر در صنعت هسته‌ای هستیم.
وی گفت: در برجام یک سری محدودیت‌هایی را به صورت داوطلبانه پذیرفتیم. گفتیم برای چند سال مثلا مقدار اورانیوم تولید شده را از ۳۰۰ کیلو بیشتر نمی‌کنیم. این محدودیت را برای چند سال پذیرفته‌ایم اما می‌توانیم آن را برداریم. مثلا ۳۰۰، ۵۰۰، ۶۰۰ کیلو یعنی هر چقدر که تولید کنیم را می‌توانیم انباشته کنیم. محدودیت‌های ما از این نوع هست و می‌توانیم خیلی راحت آن را برداریم. به عنوان مثال ما برای مدت محدودی پذیرفتیم که بالای ۳.۶۷ درصد غنی‌سازی نکنیم. ما می‌توانیم غنی‌سازی را بالاتر ببریم. وقتی شما می‌توانید اصل غنی‌سازی را تا ۳.۶۷ انجام دهید، از نظر فنی همان را می‌توانید با تغییرات کوچک و سریعی افزایش دهید و به ۵ درصد و ۲۰ درصد و هر مقداری که می‌خواهید بالا ببرید.
او تاکید کرد: ما می‌توانیم به شرایط سابقمان برگردیم؛ نه فقط به شرایط سابق بلکه به شرایط خیلی بالاتر. الان مقام معظم رهبری فرمانی را در چهاردهم خرداد ماه صادر کردند که ایران زیرساخت‌های تولید ۱۹۰ هزار سو را فراهم کند که ما فراهم کردیم. یعنی الان اراده شود و مسئولان سیاسی ارشد نظام دستور بدهند که بروید ۱۹۰ هزار سو ظرفیت غنی‌سازی ایجاد کنید، الان آمادگی‌ا‌ش را داریم ولی به این معنی نیست که ما بخواهیم آن را تولید کنیم، بلکه زمینه آن را داریم.
تصمیم قاطعانه در برابر تعلل اروپا در حالی یک ضرورت است که سفیر اسبق ایران در فرانسه با بیان اینکه ساده انگاری است که تصور کنیم به یک ساز و کار مالی با طرف اروپایی دست پیدا خواهیم کرد، به مهر گفت: اروپا مصمم است بدون پرداخت هزینه‌ای برجام را حفظ کند.
حمیدرضا آصفی، در خصوص چرایی تعلل اروپا در ارائه کانال ویژه مالی جهت تداوم همکاری با ایران و حفظ برجام اظهار داشت: اینکه چرا اروپایی‌ها تاکنون در ارائه این برنامه تعلل داشتند چند عامل دارد، یکی از آن عوامل می‌تواند دلیل فنی و پیچیدگی این موضوع باشد یا یکی دیگر از این دلایل می‌تواند وحشت اروپا از آمریکا باشد یعنی اروپا به خاطر روابط گسترده‌ای که با آمریکا دارد نگران است که مورد توبیخ و یا تحریم از طرف آنها واقع شود.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم واقع بینانه نگاه کنیم اروپایی‌ها در صورتی که لازم باشد بین ایران و آمریکا یکی را انتخاب کنند قطعا آمریکا را انتخاب خواهند کرد و ما باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که اروپا و آمریکا با یکدیگر اختلاف بنیادین و کلان ندارند بلکه امروز آنها بر سر تامین منافع با یکدیگر دچار برخی اختلافات شده‌اند.
سفیر اسبق ایران در امارات با بیان اینکه اروپا مصمم است بدون پرداخت هزینه‌ای برجام را حفظ کند، اظهار کرد: اروپا برای حفظ برجام دارای اراده‌ای حداکثری نیست و این واقعیتی است که ما باید به آن توجه داشته باشیم و این یک اشتباه است که تصور کنیم اروپا در این مسیر ما را همراهی خواهد کرد.
سفیر اسبق ایران در فرانسه ادامه داد: به اعتقاد من اگر هم این ساز و کار ویژه مالی تهیه شود تردیدی ندارم که اروپایی‌ها در اجرای آن با مشکل مواجه خواهند شد، یعنی آنها در این برنامه به یک فرمولی خواهند رسید که بتوانند همکاری‌های خود را با ایران ادامه دهند ولی به نظر آن فرمول هم نمی‌تواند ادامه دار باشد ولی اگر هم ادامه داشته باشد از حداقل ظرفیت برخوردار خواهد بود.
آصفی تصریح کرد: این ساده انگاری است که ما تصور کنیم به یک ساز و کار مالی با طرف اروپایی دست پیدا خواهیم کرد چراکه اگر اروپایی ها اراده‌ای در این خصوص داشتند از ماه‌ها پیش باید نسبت به آن فکر می‌کردند. شما ببینید اروپایی‌ها قبلا اینطور گفته بودند که تا پیش از چهار نوامبر این ساز و کار را اجرایی خواهند کرد اما خانم موگرینی مسئولیت طراحی و اجرایی کردن این موضوع را از سر خود باز می‌کند و آن را بر دوش وزرای خارجه سه کشور اروپایی حاضر در برجام قرار می‌دهد که این موضوع جای نگرانی و البته تامل دارد.
سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه با بیان اینکه به نظر من در میان مسئولان سیاست خارجی تعللی نسبت به اروپایی‌ها دیده نمی‌شود، ادامه داد: دوستان ما در دستگاه دیپلماسی نهایت تلاش خود را به کار بسته‌اند و تا زمانی که اروپایی‌ها در خصوص ارائه برنامه مالی به نتیجه دقیق و منسجمی نرسیده باشند، ارزیابی مشخصی از خود نسبت به آن ارائه نمی دهند.
وی بیان کرد: قطعا میان گفتار و رفتار یک مسئول با فرد کارشناس تفاوت‌ها و محدودیت‌هایی وجود دارد که با در نظر گرفتن این نکته می‌توانیم رویکرد فعلی مسئولان سیاست خارجی را رویکردی توام با احتیاط قلمداد کنیم. بنابراین رویه فعلی دستگاه دیپلماسی را تعلل برای ارائه برنامه مالی اروپا نمی‌دانم بلکه صرفا تلاش برای رسیدن به یک نقطه مثبت در روابط میان ایران و اروپا می‌دانم که البته به اعتقاد من چنین نقطه مثبتی هم وجود نخواهد داشت.
