ناظران سياسي معتقدند كه تيم هسته‌اي ضمن تاكيد بر خطوط قرمز نظام و تاكيدات مقام معظم رهبري نبايد وقت خود را بيش از اين براي اين زياده‌خواهي‌هاي مطرح شده از سوي ۱+۵ تلف كند حتي اگر به قيمت ترك ميز مذاكرات تمام شود.
كارشكني امريكايي‌ها در روند مذاكرات هسته‌اي آن هم با در خواست‌هاي نابه‌جايشان كم بود فرانسوي‌ها و نيز آژانس بين‌المللي اتمي را نيز به آنها اضافه شد.
امريكا و فرانسه در حالي بازديد از مراكز نظامي و مصاحبه با دانشمندان هسته‌اي را جزو شروط توافق هسته‌اي اعلام كردند كه رهبر انقلاب با قاطعيت با اين در خواست مخالفت و بيان داشتند كه اجازه بازرسي و مصاحبه را نخواهند داد.
اما آنها همچنان بر زياده‌خواهي خود اصرار مي‌كنند تا شايد از اين طريق بتوانند ضمن تغيير جهت روند مذاكرات به نفع خود به نوعي با تحت فشار قرار دادن تيم مذاكره‌كننده كشورمان خواست‌هاي بي‌منطق و البته گستاخانه‌شان را بر جمهوري اسلامي ايران تحميل كنند.
سید‌عباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان وزیر امور خارجه کشورمان که براي ادامه نگارش پیش‌نویس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) از روز چهارشنبه گذشته مشغول رايزني با اعضاي ۱+۵ بودند، ديروز اين شهر را به مقصد ژنو ترک کردند تا به ظریف ملحق شوند چراكه قرار است وزير خارجه كشورمان با همتاي امريكايي‌اش طي امروز و فردا با یکدیگر ملاقات داشته باشند.
این نخستین دیدار ظریف و کری پس از مصوبه اخیر کنگره امریکا است که دولت آن کشور را ملزم به ارائه گزارشی در‌خصوص توافق با ایران مي‌کند.
همچنين خبرگزاری رویترز گزارش داد که ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا نیز به دیدار دوجانبه وزرای خارجه ایران و آمریکا در ژنو می‌پیوندد.
رايزني وزیر خارجه كشورمان با جان كري در حالي قرار است صورت گيرد كه وي نسبت به دستیابی به توافق هسته‌ای با غرب ابراز امیدواری کرد و گفت که اگر افراد در مذاکرات بر خواسته‌های بیش از اندازه اصرار ورزند، آنگاه مشکل ایجاد خواهد شد.
وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به سوالی درباره احتمال دستیابی به توافق هسته‌ای در مهلت تعیین شده گفت که امیدوار است طرفین در یک دور زمانی منطقی به توافق نهایی دست یابند. وی در ادامه گفت: اگر افراد در مذاکرات بر خواسته‌های بیش از اندازه اصرار ورزند، آنگاه مشکل ایجاد خواهد شد.
اين روزها در حالي از سوي امريكايي‌ها شاهد كارشكني در روند مذاكرات هستيم كه طي دو سه روز گذشته و در اقدامي قابل تامل همراهي مدير كل آژانس بين‌المللي اتمي و نيز وزير خارجه فرانسه را نيز با زياده‌خواهي‌هاي امريكايي‌ها شاهد بوديم.
بازدید از همه مراكز نظامی ایران در صورت پذیرش پروتکل الحاقی حق آژانس است، اين جمله‌اي بود كه از سوي مدير‌كل آژانس بين‌المللي اتمي مطرح شد.
آقاي مدیرکل چهارشنبه گذشته نيز به خبرگزاری فرانسه و روزنامه «لوموند» گفته بود که بازدید از مراکز نظامی ایران درصورت دستیابی به توافق نهایی در ۳۰ ژوئن و به جریان افتادن پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) پیش‌بینی شده است.
یوکیا آمانو در ادامه گفته بود: «ایران در حال حاضر پروتکل الحاقی ان‌پی‌تی را اجرا نمی‌کند، اما در صورت توافق، آژانس همان اقداماتی را در مورد ایران انجام خواهد داد که در مورد سایر کشورها اجرا می‌شود».
تكرار ژنو ۲با ساز مخالف فرانسوي‌ها
نكته جالب‌تر اينكه باز هم فرانسه در مذاكرات آن هم در آستانه توافق احتمالي ساز مخالف خود را همسو با امريكايي‌ها كوك و نواختن آن را از هم‌اكنون آغاز كرده چنانچه فابیوس وزیر امور خارجه اين كشور به تازگي گفته: در صورتی که ایران اجازه ورود بازرسان بین‌المللی به همه تاسیسات از جمله تاسیسات نظامی را صادر نکند فرانسه آماده خودداری از امضای هرگونه توافق هسته‌ای با ایران است.
فابیوس این موضوع را یک روز بعد از دیدار با یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاریس مطرح کرد.
رویترز درباره این سخنان وزیر خارجه فرانسه نوشت: به فرانسه اینگونه نگاه مي‌شود که این کشور بیش از دیگر کشورهای غربی گروه ۱+۵ خواهان محدودیت‌هاي جدی تری برای ایران در توافق هسته‌ای آتی با این کشور است. البته مقامات آمریکایی هم گفته اند که موضع فرانسه در جلسات خصوصی به آن شدتی که به صورت علنی مطرح مي‌شود نیست.
اين كشور كه در مذاكرات هسته‌اي به عنوان پليس بد نيز شناخته مي‌شود دوباره با كارشكني خود گويا به دنبال تكرار ژنو ۲ است ،در مذاکرات ژنو ۲ در آبان سال ۹۲ نيز وقتی همه چیز برای رسیدن به توافق اولیه آماده بود، فرانسه با كارشكني موجب تمديد مذاكرات شد.
سازهاي مخالف آن هم خلاف جهت روند مذاكرات براي رسيدن توافقي جامع در حالي هم‌اكنون از سوي امريكا، فرانسه و آژانس بين‌المللي اتمي شنيده مي‌شود كه سید‌عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان پس از پایان سه روز مذاکرات فشرده در وین گفت: آنچه از سوي مقام معظم رهبری بیان شد در عدم دسترسی به افراد برای مصاحبه و در عدم بازرسی و یا بازدید از مراکز نظامی، این دستورالعمل بسیار جدی و قاطع ما است و به طرف‌های مقابل هم کاملاً منتقل شده است که به هیچ‌وجه در دستور کار ما نیست.
وی افزود: مذاکرات سختی‌های خود را دارد و هرچه به آخر مذاکرات نزدیک‌تر می‌شویم، مسائل بسیار جزئی‌تر و پیچیده‌تر می‌شود و طبعاً فشار بیشتری در مذاکرات احساس می‌شود.
عراقچی معاون وزیر خارجه ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما درباره نتایج این نشست سه‌روزه افزود: ما در سه روز گذشته هم در سطح کارشناسی و هم در سطح معاونین مذاکرات را ادامه دادیم، کار روی نگارش خود متن و ضمائم آن و بحث قطعنامه‌ای که شورای امنیت باید صادر کند مشورت‌هایی داشتیم، همچنین روی عناصر و مؤلفه‌های آن صحبت کردیم و به‌تدریج متن را کاملتر می‌کنیم. وی افزود: البته هنوز میزان اختلافات زیاد است و این اختلافات هم به مسائل محتوایی مربوط می‌شود و هم به نحوه نگارش که همزمان در هر دو حوزه مذاکره صورت می‌گیرد.
عراقچی با اشاره به "در بعضی از بحث‌ها هنوز ما نسبت به راه‌حل اختلاف نظر داریم، اما بحث‌های مفهومی و بحث‌های محتوایی انجام می‌دهیم" گفت: بعضی از مسائل است که راه‌حل‌ها پیدا شده و درباره نحوه نگارش آن بحث می‌کنیم اما بحث‌ها ادامه دارد و امیدواریم که به سرانجام برسد.
وی درباره واکنش‌های آمریکا و کشورهای ۱+۵ گفت: اینها در مذاکرات طبیعی است و این بار اول هم نیست، در طول ۱۷ ماه گذشته مرتب از این ایده‌ها بوده است، ایده‌هایی را که آنها مطرح می‌کنند ما به تهران منتقل می‌کنیم و مخالفت می‌شود و ما به طرف مقابل منتقل می‌کنیم و ایده‌هایی را ما مطرح می‌کنیم، آنها می‌بردند در پایتخت‌های‌شان بررسی می‌کنند و مخالفت می‌کنند. آقای عراقچی گفت: نه فقط درباره پی.ام.دی راجع به همه مسائل دیگر، اگر این‌طوری نبود که تا حالا به توافق رسیده بودیم ما درباره همه مسائلی که روی میز است کار سختی را در ۱۷ ماه گذشته انجام دادیم و ساعت‌ها و بلکه هزاران ساعت مذاکره در‌خصوص راه‌حل‌های احتمالی، نحوه حل و فصل این مسائل، برای ماه‌های متوالی این راه‌حل‌ها بحث شده و به نتیجه نرسیدیم تا کم‌کم بحث‌ها پخته شد، در لوزان در رابطه با عمده موضوعات روی میز به راه‌حل‌هایی رسیدیم که الآن داریم آنها را نگارش می‌کنیم.
كارشناسان بر اين عقيده‌اند تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي كشورمان همچنان بايد روي مواضع رهبري با قاطعيت پافشاري كنند حتي اگر باعث شود كه ميز مذاكره را ترك كنند چرا كه مذاكره بر روي خطوط قرمز يك نظام امري پذيرفته شده نيست.
مذاكركنندگان نبايد وقت خود را براي زياده‌خواهي‌هاي جديد تلف كنند
دكتر سيد‌رضا صدرالحسيني كارشناس حوزه ديپلماسي درباره كارشكني‌هاي اخير برخي اعضاي ۱+۵ در روند مذاكرات به سياست روز گفت:موضوعاتي که در هفته‌هاي گذشته في‌مابين ايران و ۱+۵ مطرح شده بخشي از آنها قديمي و قابل بررسي و بخشي از آنها موضوعاتي جديد و به عنوان بهانه‌هايي به منظور دست نيافتن به يک توافق مناسب پيگيري مي‌شود.
وي افزود: بنابراين به نظر مي‌رسد گره در مذاکرات از جانب ۱+۵ پديد آمده که مقام معظم رهبري نيز به آن اشاره نمودند بخش‌هايي از اين گره اتصال گفت‌وگوها به اختلافات موجود بين کنگره و کاخ سفيد، دوم عدم امکان برداشته شدن تحريم‌ها در يک زمان، بيان موضوعاتي همچون حمايت جمهوري اسلامي از نهضت‌هاي آزادي‌بخش و حمايت از ملت‌هايي که براساس خواست خود حرکت‌هاي انقلابي را در پيش گرفتند که همه اينها بهانه‌اي است براي کور كردن اين گره.
به عقيده صدرالحسيني در حقيقت نه اختلاف کنگره و نه کاخ سفيد و نه عدم امکان لغو همه تحريم‌ها و نه موضوع حمايت انقلاب اسلامي از جنبش‌هاي مردمي در منطقه هيچ کدام موضوعات داخلي نبوده به اين ترتيب مي‌توان گفت اينها همه بهانه‌اي است براي اينکه هم گفت‌وگوها تداوم يابد چراکه آمريکا به اين گفت‌وگوها بيش از ايران نياز دارد و هم مشکلات به وجود آمده براي ملت ايران مرتفع نگردد. وي تصريح كرد: کشوري مانند فرانسه نيز در روزهاي اخير به عنوان يکي از اختلال‌کننده‌هاي گفت‌وگوهاي ايران و کشورهاي عضو ۱+۵ وارد شده اين نيز به كور شدن گره مذکور اضافه شده است.
وي در پايان خاطرنشان كرد :بنابراين به نظر مي‌رسد ديپلمات‌هاي جمهوري اسلامي در پرونده هسته‌اي نبايد در مسائلي که جديداً آنها پديد آورده‌اند وارد شده و وقت خويش را براي آن تلف كنند مذاکره‌کنندگان بايد در خصوص اهداف جمهوري اسلامي در رسيدن به توافق برد برد بر توافق خوب اصرار ورزيده و با حفظ خطوط قرمز سعي كنند منافع ملي ايران را به طور کامل کسب نموده و با افتخار از اين برهه تاريخي عبور نمايند.
روي خط قرمزها بايد ايستادگي شود
محمد‌حسن قديري ابيانه ديگر كارشناس حوزه سياست خارجي نيز به تبيين كارشكني‌هاي جديد و آينده مذاكرات پرداخت و به سياست روز گفت: مذاکره کردن به معناي پذيرش نيست، مصاحبه با دانشمندان ما مقدمه ترور آنهاست و بازديد از مراکز نظامي زمينه‌سازي براي بمباران آنهاست.
وي با بيان اينكه اصولاً پذيرش پروتکل الحاقي امري اشتباه است تصريح كرد: هيات ايراني از ابتداي مذاکرات امکان پذيرش آن را مطرح کردند و اين در حالي است كه اين موضوع جزو خطوط قرمز نظام توسط رهبري اعلام شده و بايد توسط دولت و هيأت مذاکره‌کننده رعايت شود در حقيقت عبور از اين خط به خطر انداختن منافع و امنيت ملي است.
سفير سابق ايران در مكزيك به اظهارات وزير خارجه فرانسه اشاره كرد وگفت: لوران فابيوس مثل وزير خارجه رژيم صهيونيستي عمل مي‌کند اگر کشورهاي ۱+۵ بر اين خواسته‌هاي غيرقانوني خود اصرار بورزند موجب شکست مذاکرات مي‌شوند و تمام تقصير شکست مذاکرات با کشورهايي است که در مذاکرات زياده‌خواهي مي‌کنند.
وي در پايان با بيان اينكه دولت ايران و هيأت مذاکره‌کننده حداکثر انعطاف ممکن براي رسيدن به توافق را انجام داده است، افزود: همه گروه‌ها و جناح‌هاي داخلي بايد توجه داشته باشند که در صورت شکست مذاکرات يکديگر را متهم نکنند چرا که در غير اين صورت به نفع دشمن عمل کرده‌اند.
به هر قيمتي كه نبايد مذاكره كنيم
فواد ايزدي نيز يكي ديگر از كارشناسان عرصه سياست خارجي و ديپلماسي به سياست روز گفت: نکاتي که مقام معظم رهبري فرمودند مطالبي است كه جزو خطوط قرمز نظام محسوب مي‌شود اما همچنان امريكايي‌ها نمي خواهند متوجه شوند.
وي گفت: زماني که آمريکا ما را به اقدام نظامي تهديد مي‌کند چطور بايد اجازه دهيم از سايت‌هاي نظامي ما بازديد شود، هيچ کشوري هم حاضر نخواهد شد اسرار نظامي‌اش را در اختيار تهديد‌كنندگان قرار دهد. وي با بيان اينكه خطوط قرمزي كه از سوي رهبر معظم انقلاب مطرح شده حداقل‌ها در اين مذاكرات است تصريح كرد: در شرايط حاضر تيم مذاكره‌كننده بايد مواضع اصولي و منطقي نظام را ارائه دهد تحريم‌ها نيز بايد لغو شود اين تازه حداقل خواست جمهوري اسلامي ايران در برابر اين همه زياده‌خواهي است.غربي‌ها اگر به دنبال توافق برد - باخت هستند يعني بايد از پاي ميز مذاکره بلند شويم.
وي در پايان خاطرنشان كرد؛ بايد اين رويكرد و تصوير غلطي كه در تيم مذاكره‌كننده شاهد هستيم تغيير كند كه به هر قيمتي مي‌خواهند به توافق برسند اگر اين تصور اصلاح شود به طور حتم روند مذاكرات نيز مسيري منطقي را طي مي‌كند.
هدي دهقان بذرافشان
