سیدعباس عراقچی، مرد نام آشنای این سه ساله دستگاه دیپلماسی حدود ۲ ماه است که دیگر همانند سابق در صدر خبرگزاریها قرار ندارد آن هم درست در زمانی که برجام به دلیل بدعهدیهای آمریکا و تحریمهای ISA در تنگنا قرار گرفته و این تنها دستاورد دولت به شدت نیاز به تبیین و توجیه دارد.
آخرین اظهارنظر رسانهای عراقچی
عباس عراقچی از ابتدای مذاکرات هستهای به عنوان معاون امور حقوقی و بینالملل وزارت امور خارجه همواره در کنار ظریف حضور داشت. نقش پررنگتر عراقچی، جایگاه سخنگویی او برای برجام بود. عراقچی هم قبل از حصول برنامه جامع اقدام مشترک و هم پس از آن در نقش سخنگوی ایرانی برجام وظیفه دفاع از این توافق را داشت. عباس عراقچی پس از آغاز اجرای برجام توسط ۱+ ۵، بیش از ۱۰ بار در تلویزیون حاضر شد و دهها ساعت به دفاع از برجام پرداخت. اغلب این گفتوگوها در ایامی اتفاق میافتاد که برجام در تنگنا قرار گرفته و میزان اثرگذاری آن بر افکار عمومی به شدت رو به کاهش بود. به عنوان نمونه او اردیبهشتماه ۳ بار از طریق رسانه ملی با مردم سخن گفت. به غیر از دهها ساعت تریبون یکطرفه در تلویزیون، گفتوگوهای مکرر عباس عراقچی با رسانهها و نیز سخنرانیهای پرشمار او در برنامهها و کنفرانسهای متنوع داخلی و خارجی و پخش آنها در رسانه ملی باعث شد در برخی مواقع، شهرت برجامی او تنه به تنه محمدجواد ظریف بزند و اوضاع به گونهای شد که ظریف و عراقچی در یک مرتبه برجامی قرار گرفتند.
اما آخرین اظهارنظر رسمی عباس عراقچی درباره برجام، به بیست و چهارم آبان ماه و نشست «چالشهای هیدروپلیتیک ایران و دیپلماسی آب» در مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری بر میگردد. او در آن مقطع درباره انتخاب ترامپ و تاثیرش بر توافق هستهای گفته بود: «ترامپ نمیتواند بلایی برسر برجام بیاورد.»
حدود دو ماه از بیست و چهارم آبانماه تا به امروز، میگذرد؛ اما کسی از مرد برجامی دولت یازدهم اظهارنظری درخصوص برجام نشنید. در صورتی که خیلیها توقع داشتند تا او نسبت به تمدید تحریمهای ایسا و تاثیرش بر برجام واکنش نشان دهد. در همین رابطه یک روزنامه اصلاحطلب حامی دولت در گزارشی نوشت: عباس عراقچی بعد از مصوبه جنجالی سنا و داماتو، تنها یکی دو اظهارنظر غیر برجامی پیرامون مسائلی چون سوریه یا سازمان اکو داشته است.
استراتژی گوشهگیری و به دور از دوربین بودن عراقچی این روزها چند احتمال را درپی دارد:
۱- نفر دوم تیم مذاکرهکننده ایران که به کرات در این سه سال وظیفه توجیه و تنویر افکار عمومی را برعهده داشته این روزها و با آشکار شدن چندباره بدعهدی طرف غربی دیگر رغبتی برای توضیح و موضعگیری در اینباره ندارد.
۲- احتمال دومی که این روزها به دلیل نبود عراقچی در دسترس دوربینها و خبرنگاران مطرح است، برخی اختلافهایی است که میان ظریف و عراقچی در گرفته است. اختلافی که روزنامه آفتاب یزد از آن با عنوان «اختلافهایی با طعم افشای محرمانههای وزارت خارجه!» یاد میکند. محرمانهای درباره تماس تلفنی اوباما و روحانی و نظر رهبری دراین باره، آرای محرمانه درباره برجام در کمیسیون امنیت ملی و نحوه مذاکرات و نقش برادر رئیس جمهور و زبان رمز سمنانی رئیسجمهور و حسین فریدون با یکدیگر! از آن دست است.
۳- سومین موضوعی که ممکن است سبب دوری گزیدن عراقچی از تریبونهای رسمی باشد، نهیشدن از جانب رئیس جمهور است. چه اینکه پیش از این نیز روحانی در خصوص برجام در رسانهها اعلام کرد علی اکبر صالحی فقط در موضوعات فنی برجام میتواند اظهارنظر کند که موجب ناراحتی وی نیز شده بود. حجت الاسلام ثمری، کارشناس مسائل سیاسی در همین رابطه میگوید: در حالی که در زمان مذاکرات و برجام دائما به آقای عراقچی و تختروانچی تریبون داده میشد تا صحبت کنند اما امروز ممنوعالمصاحبه شدهاند در حالی که اگر صادقانه کار کردهاند چرا باید ممنوعالمصاحبه شوند.
آخرین باری که عراقچی دیده شد، کجا بود؟
آخرین جلسهای که عباس عراقچی در آن حضور داشته و این حضور رسانهای شده مربوط میشود به مراسم درگذشت مرحوم علی اکبر پرورش در مسجد امام صادق. گفته شده است وی در پاسخ به سوال خبرنگاران درخصوص اظهارات بحثبرانگیز ظریف در کمیسیون امنیت ملی تنها سکوت کرده و این پرسش را بیجواب گذاشته است.
علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی درباره حضور عباس عراقچی در این کمیسیون گفته است: «ارتباط کمیسیون امنیت ملی با وزارت خارجه به طور مستمر برقرار است و حضور وزارت خارجه نیز دراین کمیسیون کمرنگ نشده است. در جلسات مشترکی نیز که با وزارت خارجه داریم، عراقچی متناسب با موضوع گفتوگو حضور دارد، اما در بعضی جلسات که از وزیر سوال میشود، تنها آقای وزیر و معاون پارلمانی ایشان باید باشند. آخرین جلسه مشترک ما با آقای عراقچی نیز در ارتباط با گزارش شش ماهه اول اجرای برجام بود.» (فردا)