ثبتنام متقاضيان يارانه امروز پايان مي‌يابد. امروز هم آنهايي که مي‌خواهند يارانه بگيرند اما جا مانده‌اند مي‌توانند ثبتنام کنند، هم آنهايي که مي‌خواهند از دريافت يارانه انصراف بدهند مي‌توانند ثبتنام کنند.
براي آنهايي که انصراف دهند، دولت تسهيلاتي هم در نظر گرفته است و براي آنهايي که ثبت کرده‌اند، اگر اطلاعات نادرست درباره درآمد خود نوشته باشند، جنبه‌هاي تنبيهي گنجانده شده است. حال چقدر اين موارد از سوي دولت قابليت اجرايي خواهد داشت قانون تعيين مي‌کند که آيا دولت مي‌تواند چنين کارهايي را براي انصراف دادگان و ثبتنام کنندگان انجام دهد يا نه؟!
اما بحث اصلي ما موارد تنبيهي و تشويقي نيست بلکه درصد ثبتنام کنندگان و انصراف دهندگان يارانه‌اي است که بيت‌المال است.
کوشش دولت بر اين هدف استوار بود که تعداد قابل توجهي از مردم از دريافت يارانه انصراف دهند. دولت تدبير و اميد براي رسيدن به اين هدف کارهاي بسياري انجام داد، اما آيا به هدف خود رسيد؟
دولت، اميد زيادي داشت که با انصراف قابل توجهي از مردم از دريافت يارانه‌ها بار مالي که به خاطر پرداخت ۳۴۰۰ ميليارد تومان يارانه ماهانه بر دوش قوه مجريه است کاهش قابل توجهي داشته باشد تا بتواند از منبع درآمد انصراف‌دهندگان به ياري بخش بهداشت و درمان کشور برسد و ايضا اگر چيزي هم باقي ماند در بخش‌هاي ديگر که احساس نياز مبرم مي‌شود، هزينه کند.
مي‌گويند که بيش از ۷۰ ميليون نفر از جمعيت کشور ثبتنام کرده‌اند. در اين دوره ثبتنام جديد هم انجام نشد تا از افزايش دريافت کنندگان جلوگيري شود.
۷۰ ميليون از جمعيت ۷۶ ميليون نفري دريافت‌کنندگان يارانه، رقم و آمار قابل قبول و تاثيرگذاري نخواهد بود، گرچه اين آمار از منابع غيررسمي منتشر شده است، اما منابع تقريبا رسمي، انصراف ۱۰ تا ۱۵ درصدي را مطرح کرده‌اند. رسانه‌ها از انواع آن سعي داشتند با ارائه گزارش‌ها و تحليل‌هاي خود مردم را با انصراف همراه سازند. جنس تبليغات و گزارش‌هايي که از رسانه‌ها، به ويژه رسانه ملي که تاثيرگذارترين رسانه در کشور است، نشان داد که در ترويج يک فرهنگ در چارچوب تبليغ و توصيه و درخواست، ضعف‌هاي اساسي ديده مي‌شود که نيازمند بازنگري در شيوه اينگونه تبليغات است. حال ممکن است شيوه تبليغاتي که از رسانه ملي پخش مي‌شد از سوي دولت به سازمان صدا و سيما ارائه شده بود. اگر هم چنين بود بايد يک تيم تبليغاتي کارکشته کارشناس حوزه تبليغات و افکار عمومي، دست به چنين کاري مي‌زدند. در هر صورت رسانه‌ها براساس بضاعت و توانايي‌هاي خود با دولت تا آنجا که توانستند همراهي کردند و سعي داشتند تا، مرحله دوم هدفمندي يارانه‌ها به سرانجام برسد.
اما دولت بايد توجه داشته باشد که همه چيز کشور، تنها هدفمندي يارانه‌ها نيست و نبايد انرژي خود را براي اين منظور به طور مطلق صرف کند، اقتصاد کشور را وابسته به بحث هدفمندي يارانه‌ها کردن باعث غافل شدن از مسائل اقتصادي ديگر از جمله توليد، کشاورزي و از همه مهمتر اقتصاد مقاومتي که چندي پيش رهبر معظم انقلاب ابلاغ کردند، خواهد شد. پرورش بخش خصوصي در حوزه اقتصادي و سپردن بخش از اقتصاد کشور به آن همراه با نظارت دقيق و کامل دولت از ديگر مواردي است که در دولت‌هاي گذشته مغفول بوده و اکنون هم مغفول است.
مقصر تراشي هم نکنيم که بسياري از مردم آن را نمي‌پذيرند. اين که دائما گفته مي‌شود دولت قبلي مقصر است که اکنون وضع چنين است، اگر هم درست باشد، براي مردم جامعه قابل پذيرش نخواهد بود که دولت جديد چنين بهانه‌اي را براي مشکلات کنوني دولت خود بتوانند.
بگذريم که موضوع ديگر اين نوشته، مردم هستند. از مردم شايد انتظار بيشتري مي‌رفت تا تعداد قابل قبولي انصراف دهند و دولت را همراهي کنند. همراهي آنها باعث مي‌شد تا دولت بتواند وعده‌هاي خود را محقق کند. آنها اگر از حق خود مي‌گذشتند، مي‌توانستند در حوزه‌اي ديگر آن از بهره ببرند.
اما همين همراه نبود تاثيرگذار در موضوع يارانه‌ها دلايلي دارد که نيازمند برسي و آسيب‌شناسي است. اختيار با آنها بود و جبري هم با تبليغاتي که شد، جبر و اختيار را در افکار عمومي ايجاد کرد. مردم هيچگاه جبر را نمي‌پذيرند و آن را پس مي‌زنند. بايد در اين حوزه بيشتر بر روي اقناع مردم با استفاده از حقايق، واقعيات و داشته‌ها و نداشته‌ها سخن گفته مي‌شد.
بايد اطمينان و اعتماد مردم جلب مي‌شد که اگر مبلغ ۳۴۰۰ ميليارد تومان يارانه پرداخت شود، چه اتفاق بزرگي در اقتصاد و معيشت کشور خواهد افتاد، اما آنها از آينده نگران بودند، آينده‌اي که در پي افزايش حامل‌هاي انرژي، اقتصاد را تحت تاثير قرار مي‌دهد و مردم در انديشه راهکاري براي آن تا بتوانند، روزگار را سپري کنند.
مردم که ثبت نام کردند، نه مخالف بودند، نه دشمن، معترض هم نبودند، تنها نگران آينده خود و خانواده بودند. رفتارهاي جبري و تاکيدي، اثرش را در واکنش مردم نمود داد. بايد سعي شود تا در آينده و در چنين مواردي، نوع رفتار و منش مسئولان با مردم تغيير يابد.
مردم همواره يا پاي خود قدم به حوزه‌هاي انتخابيه گذاشته‌اند و ميليوني در انتخابات شرکت کرده‌اند، مردم همواره خود در راهپيمايي‌هاي ميليوني گام گذاشته‌اند، اختيار با آنها بوده است. پاي انقلاب و اسلام و کشور ايستاده‌اند، اما اگر از سوي دولتمردان بدقولي و خلف وعده ببينند در چنين مواقعي، مشارکت نخواهند کرد. در چند روز گذشته اخباري از حوزه دولت منتشر شد که شايد در راي مردم بي‌تاثير هم نبود. اخباري که نشان از خصلت‌هاي ليبرالي برخي داشت. مردم مسئولان ساده‌زيست را مي‌پسندند.
سياوش کاوياني
