این روزها یکی از مهمترین مباحث سیاسی در کشور حول محور انتخاب کابینه دولت جدید بوده و هر جریان و گروهی از ظن خود کابینه احتمالی دولت جدید را پیش بینی و به عبارت بهتر پیشنهاد می دهند.
دولت منتخب البته سامانه ای را جهت معرفی افراد توانمند برای کابینه به صورت عمومی راه اندازی کرده است.
این روش معایب و محاسن خاص خودش را دارد اما مساله مهمتر نتیجه نهایی و خروجی این ماجراست که همانا افراد معرفی شده برای کابینه می باشند .
واقعیت این است که کشور هم اکنون در شرایط بسیار خاص و حساسی قرار گرفته نه از آن نوع خاصی که همواره بوده و بهترین مستمسک برای مسئولین تنبل و ناکارآمد که با سوء استفاده از آن شرایط راه هرگونه انتقاد و برخورد جدی با خود را ببندند و پشت شرایط حساس کشور پنهان شوند .خاص و حساس از آن نظر که تمام کم کاری ها و ندانم کاری هایی که در طول چند دهه گذشته از جانب دولتها و مجالس گذشته وارکان مختلف مجموعه نظام انجام شده ، تقریبا در تمام زمینه های مهم و حیاتی مانند مساله بحران کم آبی ، نارضایتی عمیق مردم از شرایط ، کاهش شدید اعتماد عمومی به مجموعه ارکان و قوای سه گانه ، به خطر افتادن شدید امنیت غذایی مردم و امثال این مسائل و چالش های عمده ، به نقطه ای رسیده ایم که در صورت هر گونه کوتاهی و اهمال در رفع آنها با خطرات و تهدیدات بسیار بزرگی مواجه خواهیم شد.
این شرایط خطیر ایجاب می کند که رییس جمهور منتخب در چینش کابینه خود نهایت دقت و وسواس را به خرج دهد.
در واقع وزرای این دولت علاوه بر تمامی ویژگیهای عمومی که یک وزیر تراز جمهوری اسلامی می تواند داشته باشد ، بایستی حائز چند شرط مهم دیگر باشند که بدانها اشاره کوتاهی می شود .
۱- توانایی انجام کار گروهی و ملی با برنامه راهبردی مشخص شده
هر وزیر کابینه بایستی بتواند با دیگر وزرا و سازمانهای دولتی و همچنین دیگر قوا و سایر ارکان حکومت که هر کدام بخشی از قوای کشور را تشکیل می دهند به نحو مقتضی و حساب شده تعامل کرده و اهداف سازمانی و ملی مرتبط با وزارتخانه مطبوع خود را که راهبرد آن در هییت وزیران به تصویب رسیده به پیش ببرد.
۲- پروژه محور بودن
بدین معنی که بتواند در یک بازه زمانی معین مثلا ۴ ساله پروژه های مهمی را که در حوزه وزارتی خود است مدیریت کرده و به سرانجام برساند. اینگونه نباشد که بعد از ۴ یا ۸ سال نه یک واحد مسکونی و نه نیروگاه و ... ساخته نشده باشد و بعد بفرمایند که همین است که هست.
در یک برنامه راهبردی دولت بایستی دقیقا آنچه را که نیاز کشور چه به لحاظ ضروری و زودبازده و چه درازمدت ، به صورت پروژه ای تعریف کرده و وزیران مربوطه موظف به عمل بدانها و به ثمر رساندن آنها باشند.
به طور مثال اگر قرار باشد سالی یک میلیون واحد مسکونی در کشور ساخته شود ، در عین حال که توانایی وزیر برای این امر مهم سنجیده شود ، ایشان بایستی برنامه جامع ، کاربردی و عملیاتی خود جهت تحق این هدف بزرگ را ارائه نماید و در عین حال از سوی دولت و مجلس موظف به انجام آن شود.
۳- ابتکار در جذب سرمایه های مختلف از داخلی گرفته تا خارجی جهت پیش برد اهداف محوله و تنوع بخشی به درآمد های وزراتخانه مطبوع خود.
وزیران انتخابی بایستی آنقدر توانمند باشند که بتوانند بخشی از سرمایه مورد نیاز پروژه های وزارتخانه مطبوع خویش را از جانب سرمایه گذاران بخش خصوصی و همچنین سرمایه گذار خارجی جذب نمایند.
مطمئنا با توجه به کسری هر ساله بودجه دولت در صورتی که وزیران این دولت هم صرفا چشم به دست دولت و مجلس برای تخصیص بودجه باشند عملا کاری پیش نخواهد رفت .
۴- پاسخگو بودن به رییس دولت ، مجلس ، رسانه ها و مردم .
البته ۲ مورد اول را که اگر هم نخواسته باشند مجبور بدان خواهند شد اما مهم پاسخگویی دقیق و صادقانه به رسانه ها و مردم است که امروزه کالایی کمیاب در بین مسولین ماست.
۵- بهتر است افراد کابینه از بدنه وزارتخانه مربوطه و آشنا به کلیت سازمانی آن وزارتخانه باشند.
واقعیت این است که در بسیاری از موارد وقتی وزیر مربوطه از بدنه همان وزارتخانه نیست بالطبع آشنایی عمیق با تمام زوایای پنهان و آشکار امور مربوطه نداشته و معمولا توسط معاونین خود دور زده می شود. و...
با این اوصاف تنها مساله ای که در انتخاب کابینه به هیچ عنوان نبایستی مد نظر رییس جمهور منتخب باشد، هر چند که حتما فشارهای زیادی به ایشان وارد خواهد شد، همانا مباحث جناحی وسهم خواهی های متداول ادوار گذشته می باشد.
جناح های سیاسی در کشور ما آنقدر درگیر جنگ و جدال لفظی و طعنه زدن و متلک پراکنی به هم هستند و آنقدر منافع حزبی و گروهی برایشان مهم و سرنوشت ساز شده که به راحتی برای نیل به اهداف پیش پا افتاده جناحی خود حاضر به فدا کردن منافع مردم ، کشور و نظام می باشند.
این جناح ها توقع دارند که تعداد بیشتری از افراد کابینه از جناح آنها باشد در این صورت و تا وقتی که دولت به طور معمول در حال خدمت است از مزایای فراوان آن بهره مند می شوند وهنگامی که دولت به هر دلیل با مشکل مواجه شده و در تحقق اهداف خود ناتوان شود ، این عزیزان به سرعت از خود سلب مسئولیت نموده و دولت را به حال خود رها می کنند.
برخورد دو جناح عمده کشور با دو دولت قبلی موید این ماجراست.
رییس جمهور منتخب بایستی فارغ از تمام این هیاهو و جدل های تمام نشدنی و بی حاصل ، همانگونه که خود را وامدار هیچ گروه و جناحی نمی داند در کابینه انتخابی نیز فقط و فقط به کارایی افراد توجه کرده تا انشاالله با ایجاد یک کابینه کاربردی و برنامه محور شاهد بهبود اوضاع کشور باشیم.
نویسنده: محمد سعادتمند
دولت منتخب البته سامانه ای را جهت معرفی افراد توانمند برای کابینه به صورت عمومی راه اندازی کرده است.
این روش معایب و محاسن خاص خودش را دارد اما مساله مهمتر نتیجه نهایی و خروجی این ماجراست که همانا افراد معرفی شده برای کابینه می باشند .
واقعیت این است که کشور هم اکنون در شرایط بسیار خاص و حساسی قرار گرفته نه از آن نوع خاصی که همواره بوده و بهترین مستمسک برای مسئولین تنبل و ناکارآمد که با سوء استفاده از آن شرایط راه هرگونه انتقاد و برخورد جدی با خود را ببندند و پشت شرایط حساس کشور پنهان شوند .خاص و حساس از آن نظر که تمام کم کاری ها و ندانم کاری هایی که در طول چند دهه گذشته از جانب دولتها و مجالس گذشته وارکان مختلف مجموعه نظام انجام شده ، تقریبا در تمام زمینه های مهم و حیاتی مانند مساله بحران کم آبی ، نارضایتی عمیق مردم از شرایط ، کاهش شدید اعتماد عمومی به مجموعه ارکان و قوای سه گانه ، به خطر افتادن شدید امنیت غذایی مردم و امثال این مسائل و چالش های عمده ، به نقطه ای رسیده ایم که در صورت هر گونه کوتاهی و اهمال در رفع آنها با خطرات و تهدیدات بسیار بزرگی مواجه خواهیم شد.
این شرایط خطیر ایجاب می کند که رییس جمهور منتخب در چینش کابینه خود نهایت دقت و وسواس را به خرج دهد.
در واقع وزرای این دولت علاوه بر تمامی ویژگیهای عمومی که یک وزیر تراز جمهوری اسلامی می تواند داشته باشد ، بایستی حائز چند شرط مهم دیگر باشند که بدانها اشاره کوتاهی می شود .
۱- توانایی انجام کار گروهی و ملی با برنامه راهبردی مشخص شده
هر وزیر کابینه بایستی بتواند با دیگر وزرا و سازمانهای دولتی و همچنین دیگر قوا و سایر ارکان حکومت که هر کدام بخشی از قوای کشور را تشکیل می دهند به نحو مقتضی و حساب شده تعامل کرده و اهداف سازمانی و ملی مرتبط با وزارتخانه مطبوع خود را که راهبرد آن در هییت وزیران به تصویب رسیده به پیش ببرد.
۲- پروژه محور بودن
بدین معنی که بتواند در یک بازه زمانی معین مثلا ۴ ساله پروژه های مهمی را که در حوزه وزارتی خود است مدیریت کرده و به سرانجام برساند. اینگونه نباشد که بعد از ۴ یا ۸ سال نه یک واحد مسکونی و نه نیروگاه و ... ساخته نشده باشد و بعد بفرمایند که همین است که هست.
در یک برنامه راهبردی دولت بایستی دقیقا آنچه را که نیاز کشور چه به لحاظ ضروری و زودبازده و چه درازمدت ، به صورت پروژه ای تعریف کرده و وزیران مربوطه موظف به عمل بدانها و به ثمر رساندن آنها باشند.
به طور مثال اگر قرار باشد سالی یک میلیون واحد مسکونی در کشور ساخته شود ، در عین حال که توانایی وزیر برای این امر مهم سنجیده شود ، ایشان بایستی برنامه جامع ، کاربردی و عملیاتی خود جهت تحق این هدف بزرگ را ارائه نماید و در عین حال از سوی دولت و مجلس موظف به انجام آن شود.
۳- ابتکار در جذب سرمایه های مختلف از داخلی گرفته تا خارجی جهت پیش برد اهداف محوله و تنوع بخشی به درآمد های وزراتخانه مطبوع خود.
وزیران انتخابی بایستی آنقدر توانمند باشند که بتوانند بخشی از سرمایه مورد نیاز پروژه های وزارتخانه مطبوع خویش را از جانب سرمایه گذاران بخش خصوصی و همچنین سرمایه گذار خارجی جذب نمایند.
مطمئنا با توجه به کسری هر ساله بودجه دولت در صورتی که وزیران این دولت هم صرفا چشم به دست دولت و مجلس برای تخصیص بودجه باشند عملا کاری پیش نخواهد رفت .
۴- پاسخگو بودن به رییس دولت ، مجلس ، رسانه ها و مردم .
البته ۲ مورد اول را که اگر هم نخواسته باشند مجبور بدان خواهند شد اما مهم پاسخگویی دقیق و صادقانه به رسانه ها و مردم است که امروزه کالایی کمیاب در بین مسولین ماست.
۵- بهتر است افراد کابینه از بدنه وزارتخانه مربوطه و آشنا به کلیت سازمانی آن وزارتخانه باشند.
واقعیت این است که در بسیاری از موارد وقتی وزیر مربوطه از بدنه همان وزارتخانه نیست بالطبع آشنایی عمیق با تمام زوایای پنهان و آشکار امور مربوطه نداشته و معمولا توسط معاونین خود دور زده می شود. و...
با این اوصاف تنها مساله ای که در انتخاب کابینه به هیچ عنوان نبایستی مد نظر رییس جمهور منتخب باشد، هر چند که حتما فشارهای زیادی به ایشان وارد خواهد شد، همانا مباحث جناحی وسهم خواهی های متداول ادوار گذشته می باشد.
جناح های سیاسی در کشور ما آنقدر درگیر جنگ و جدال لفظی و طعنه زدن و متلک پراکنی به هم هستند و آنقدر منافع حزبی و گروهی برایشان مهم و سرنوشت ساز شده که به راحتی برای نیل به اهداف پیش پا افتاده جناحی خود حاضر به فدا کردن منافع مردم ، کشور و نظام می باشند.
این جناح ها توقع دارند که تعداد بیشتری از افراد کابینه از جناح آنها باشد در این صورت و تا وقتی که دولت به طور معمول در حال خدمت است از مزایای فراوان آن بهره مند می شوند وهنگامی که دولت به هر دلیل با مشکل مواجه شده و در تحقق اهداف خود ناتوان شود ، این عزیزان به سرعت از خود سلب مسئولیت نموده و دولت را به حال خود رها می کنند.
برخورد دو جناح عمده کشور با دو دولت قبلی موید این ماجراست.
رییس جمهور منتخب بایستی فارغ از تمام این هیاهو و جدل های تمام نشدنی و بی حاصل ، همانگونه که خود را وامدار هیچ گروه و جناحی نمی داند در کابینه انتخابی نیز فقط و فقط به کارایی افراد توجه کرده تا انشاالله با ایجاد یک کابینه کاربردی و برنامه محور شاهد بهبود اوضاع کشور باشیم.
نویسنده: محمد سعادتمند
