در حالی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با تاکید براینکه دیدگاه مشترک تهران وآنکارا برعدم برگزاری
همه پرسی در اقلیم کردستان عراق است؛ باید گفت این ایده تجزیه کردستان عراق همان سناریوی آمریکا و اسرائیل است تا با این تجزیه اهداف شوم آنان نیز در منطقه محقق شود.
سرلشکر باقری بعد از دیدار با رئیس جمهوری و مقامات نظامی و امنیتی ترکیه افزود: در این دیدار دو طرف ایرانی و ترکیه ای تاکید و اعلام کردند که برگزاری این همه پرسی اگر چنانچه اتفاق بیفتد، مبنایی برای آغاز یک سری تنش و درگیری در داخل کشور عراق خواهد بود که تبعات آن دامنگیر کشورهای همجوار خواهد شد.
سرلشکر باقری با بیان این که برگزاری همه پرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق، هم عراق، هم ایران و هم ترکیه را درگیر خواهد کرد، گفت: به همین علت مقامات دو کشور تاکید دارند که چنین کاری امکانپذیر نیست و نبایستی صورت بگیرد. تیرماه گذشته بود که مسعود بارزانی مدعی موافقت همه کشورها با برگزاری همهپرسی برای جدایی اقلیم کردستان ازعراق شد.
البته جمهوری اسلامی ایران و چند کشور دیگر به صراحت با این اقدام مخالفت و آن را مخالف استقلال و تمامیت ارضی دولت عراق دانستهاند؛ این ایده تجزیه کردستان عراق همان سناریوی آمریکا و اسرائیل است با این تجزیه اهداف شوم آنان نیز درمنطقه محقق میشود.
پیشتر رئیس اقلیم کردستان عراق بدون اشاره به موضعگیریهای جدی، شفاف و صریح مقامات ایران، ترکیه، آمریکا، آلمان و اتحادیه اروپا در مخالفت با همه پرسی استقلال در اقلیم ادعا کرد که هیچ کشوری به صورت رسمی با همه پرسی مخالفت نکرده است.
جمهوری اسلامی ایران بارها از مراجع رسمی دیپلماتیک اعلام کرده که با هرگونه تجزیهطلبی عراق مخالف است و از تمامیت ارضی این کشور حمایت میکند. رویکرد کشورمان در کمک به بغداد برای مبارزه با تروریسم در دو سال گذشته نیز موید این مطلب است.
چنانچه همان موقع بهرام قاسمی در خصوص موضع جمهوری اسلامی ایران درباره برگزاری همه پرسی در این منطقه اظهار کرد: موضع ایران تغییر ناپذیر، اساسی و اصولی است؛ حاکمیت ملی، تمامیت ارضی عراق و یکپارچگی آن برای ما بسیار جدی و مهم است و موضوعی نیست که قابل مذاکره باشد.
جالب تر اینکه بارزانی بر جلب حمایت ایالات متحده برای برگزاری رفراندوم در سال ۲۰۱۶ حساب ویژه باز کرده بود در مارس ۲۰۱۶ مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در دولت اوباما در پاسخ به اظهارات بارزانی گفت: "ما از اقلیم کردی به عنوان بخشی از عراق حمایت میکنیم". مایک پنس معاون رئیس جمهور آمریکا در دیدار با مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق که در حاشیه نشست امنیتی مونیخ انجام شد، گفت: "ما حامی عراقی متحد، فدرالی و دمکرات هستیم". رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا میگوید اروپا با تشکیل یک کشور کردی در خاورمیانه مخالف است.
همچنین فدریکا موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مارس ۲۰۱۶ اعلام کرد که این اتحادیه با تشکیل یک کشور کردی در منطقه مخالف است و از ایده جدا شدن کُردها چه در ترکیه، چه در عراق و یا سوریه حمایت نمی کند.
البته این ایده تجزیه کردستان عراق همان سناریوی آمریکا و اسرائیل است که با این تجریه اهداف شوم آنان نیز در منطقه محقق میشود، آمریکا نزدیک به ۳ دهه است که در صدد تخریب و تجزیه در بین کشورهای منطقه و قدرتهای اسلامی است تا بدین وسیله آنها را تضعیف کند و به واسطه آن رژیم صهیونیستی را تقویت و یاری نماید. آنها تلاش میکنند که کشورهای کوچک را بواسطه خرد کردن کشورهای بزرگ بوجود آورند تا براحتی بر آنها تسلط یابند؛ همه کشورهای قدرتمند همسایه مخالف این تجزیه و اعمال نفوذ دیگر کشورهای خارج از منطقه در امور داخلی عراق هستند، چرا که این اقدام باعث برهم خوردن امنیت و ثبات منطقه خواهد شد.
به اعتقاد بسیاری از ناظران سیاسی مسئولان اقلیم کردستان مطمئن باشند که اولین نقطهای که دچار ضرر و زیان میشود اهالی و مردم این منطقه خواهند بود، چرا که این اقلیم جزئی از خاک عراق است و باید قوانین و مقررات حاکمیت مرکزی را به رسمیت بشناسد و موارد اختلاف را در چارچوبهای قانونی پیگیری کند.
بحران میان کردها و بغداد بهزودی حل و فصل نخواهد شد
کارشناس تحولات کردستان عراق با بیان اینکه همه پرسی حداکثری مطلوب کردها حتی در شرایطی که اعتراضی هم به آن نمیشد، به سختی امکان تحقق داشت، گفت: این بحران (کردها و بغداد) بزودی حل و فصل نخواهد شد اما شرایط از این که هست، بدتر نمیشود.
"جعفر حق پناه" در گفتوگو با تسنیم، درباره نگاه برخی تحلیلگران مبنی بر اینکه "مسعود بارزانی" رئیس اقلیم کردستان عراق با هدف امتیازگیری از بغداد موضوع همه پرسی را مطرح کرده است، گفت: پس از سقوط رژیم بعث عراق یک چنین همه پرسی در اقلیم کردستان برگزار شد یعنی در سال ۱۳۸۳ زمانی که همه پرسی قانون جدید عراق انجام شد، همزمان با آن، همه پرسی استقلال کردستان نیز در سه استان سلیمانیه، دهوک و اربیل برگزار شد و بیشتر ساکنان این مناطق رای به استقلال دادند. در حقیقت، میل به استقلال خواهی درمیان احزاب و گروههای سیاسی و بدنه جامعه "کرد" موضوع قابل کتمانی نیست. به هرحال، هر وقت که شرایط در عراق رو به انسداد میرود، ملاحظه میشود که میل به استقلال خواهی شدت میگیرد. این موضوع را نمیتوان نادیده گرفت.
این کارشناس تحولات کردستان عراق تصریح کرد: اینکه نحوه درخواست همه پرسی چطور باشد، زمان و فرایند آن چگونه باشد، تابع شرایط سیاسی است که بیشتر رهبران کرد در آن نقش آفرین هستند و این دیدگاهی که شما مطرح کردید، بیشتر در این چارچوب قابل ارزیابی است. آیا همه شرایط برای استقلال خواهی فراهم است؟ و اگر نیست، مطرح کردن برگزاری همه پرسی چه تاثیری بر روند کلی میگذارد؟ به هرحال، نفس مطرح کردن همه پرسی برداشتن یک گام بسوی جلو برای حکومت کردستان عراق محسوب میشود.
وی درپاسخ به این پرسش" با توجه به مخالفتهای کشورهای منطقه و جهان با برگزاری همه پرسی در اقلیم کردستان عراق به نظر شما این همه پرسی برگزار خواهد شد؟" گفت: در چند وقت اخیر، نقدها و پیشنهادهای فراوانی درخصوص عدم برگزاری این همه پرسی شده است که در این زمینه نام روسیه، برخی کشورهای مهم اروپایی، آمریکا و اتحادیه عرب به چشم میخورد. مخالفتهای این کشورها و سازمانها، چالشی بر سر راه برگزاری همه پرسی محسوب میشود. اصل مسئله استقلال شبکهای از همین جریانهاست و گرنه مسائل فیزیکی و مادی راحتتر بدست میآید. بنده بر این باورم که این مخالفتها حتماً اثر خودش را میگذارد.
حق پناه در جواب اینکه " آیا این سخن شما به معنای آن است که همه پرسی در اقلیم کردستان عراق برگزار نخواهد شد؟" گفت: باید دید که منظور از همه پرسی چه نوع همه پرسی است. آن همه پرسی حداکثری مطلوب کردها حتی در شرایطی که این اعتراضات هم صورت نمیگرفت، به سختی امکان تحقق داشت. حال که شرایط بسیار پیچیدهتر و دشوارتر شده است.
این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران درباره دیدگاه برخی تحلیلگران مبنی براینکه "رئیس اقلیم کردستان عراق هدفش از مطرح کردن همه پرسی سهم خواهی بیشتر در عراق پس از داعش است تا ضمن تصاحب چاههای نفتی نقش بیشتری در این کشور ایفا کنند،" اظهارداشت: کردها از لحاظ کنترل اراضی به مناطقی در شمال عراق دست پیدا کردهاند، اما مشکل شان به رسمیت شناختن و تثبت در این مناطق است. این موضوع برای کردها حائز اهمیت است و چانه زنیها در این فرایند قابل ارزیابی است. این نکته را باید در نظر داشت، اکنون اختلافات بسیار جدی در تمام عرصهها و بین همه طوایف کردی وجود دارد. ممکن است در چنین شرایطی این سهم خواهیها حالتهای شدیدتری به خود بگیرند. در مجموع، در شرایط کنونی سهم خواهیها در سراسر عراق بسیار جدی و گسترده است و این هم در مطالبات کردها تاثیرگذاری دارد. الان وضعیت در تمام این طوایف بسیار شکننده شده است.
حق پناه درپایان در پاسخ به این سوال که "اگر بغداد به مطالبات کردها پاسخ مثبت یا منفی دهد چه اتفاقی خواهد افتاد؟" گفت: این موضوعی نیست که قرار است یک پاسخ مثبت یا منفی به آن داده شود. به نظرم این یک روند بسیار طولانی است که مشکل کردها میتواند طی آن حل و فصل شود. قرار نیست پاسخ دادن به مطالبات کردها بر روی کاغذ باشد، باید عملاً بدانها پاسخ داد. مثلاً مشکل تعیین مناطق مورد اختلاف بحث سرشماری دارد. جابجایی ساکنان این مناطق پیامدهایی دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد و بحث همه پرسی نیز مسائل خاص خود را دارد. هیچ کدام از این مسائل به آسانی و در زمان کوتاه امکان پذیر نیستند. مسائل زیادی وجود دارد که تمام اینها برای ساختارهای سیاسی مشکل ساز شدهاند. در سال آینده میلادی که انتخابات پارلمانی و شورایهای استانی در عراق برگزار میشود، در آن زمان میتوان چانه زنی کرد که به مطالبات "کردها" پاسخ مثبت داده شود یا منفی. به هرحال، این بحران بزودی حل و فصل نخواهد شد، اما شرایط از این که هست، بدتر نمیشود.
رویکرد متناقض آمریکا در قبال عراق
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گفت: واشنگتن اعلام می کند که مخالف همه پرسی اقلیم کردستان است اما در عمل ضمن حمایت از این موضوع به دنبال تجزیه عراق و کشورهای خاورمیانه است.
سید حسین نقوی حسینی گفت: تهران رسما اعلام کرده است که استراتژی جمهوری اسلامی حفظ تمامیت ارضی عراق است و ایران به شدت مخالف همه پرسی اقلیم کردستان است.نماینده مردم ورامین در مجلس شورای اسلامی گفت: ما معتقدیم که همه پرسی اقلیم به ضرر اکراد تمام خواهد شد زیرا اقلیم کردستان تنها در عراق بزرگ معنی می شود.
وی در ادامه افزود: اقلیم کردستان باتوجه به فقدان فاکتورهای مورد نیاز در عرصه بین الملل جایگاه و ارزشی ندارد.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: نقض تمامیت ارضی عراق و تلاش برای تجزیه این کشور منجر به شکل گیری تهدیدهایی خطرناک در خاورمیانه خواهد شد.
وی بیان داشت: کوچک سازی کشورهای منطقه منجر به بزرگ شدن مشکلات قومی و مذهبی می شود که احتمال بروز جنگ را به شدت پررنگ می کند. وی تاکید کرد: واشنگتن اعلام می کند که مخالف همه پرسی اقلیم کردستان است اما در عمل ضمن حمایت از این موضوع به دنبال تجزیه عراق و کشورهای خاورمیانه است.