تیم هستهای کشورمان که در جریان مذاکرات تلاش مهاجدت گونهای داشت و سعی کرد تا بهترین نتیجه را از گفت وگوهای هستهای برای ایران به دست آورد، در صحنه رسانهای هم بسیار فعال بود.
در طول ۲ سال مذاکرات هستهای ایران و ۱+۵، عزیزان تیم هستهای در عرصه رسانه بسیار پرکار ظاهر شدند تا بتوانند ابعاد مذاکرات و سپس نتایج آن را در افکار عمومی جا بیندازند. این اقدام البته مثبت است چرا که در آن زمان ایجاد یک وحدت در جامعه و همراهی مردم با اقدامی که دولت برای رفع تحریمها آغاز کرده بود، بسیار نیاز بود. سرانجامِ دو سال مذاکرات هستهای ایران و ۱+۵، میتوانید بخوانید مذاکرات ایران و آمریکا، توافق هستهای شد که اکنون همگان از وضعیت آن با خبر هستند. آیا مردم کشورمان از نتایج برجام راضی هستند؟ آیا آنها که دو سال پرتنش و فشار سیاسی را تحمل کردند تا وعده داده شده از سوی دولت تدبیر و امید محقق شود اکنون که یکسال از اجرای توافق میگذرد، ثمرات آن را لمس میکنند؟
یکی از شعارها و برنامههای آقای روحانی رئیسجمهور محترم، هنگام تبلیغات انتخاباتی همین موضوع مذاکرات و به نتیجه رساندن آن بود.
در شرایطی که آمریکاییها با بهره بردن از رسانههای گسترده خود از جمله رادیو و تلویزیون، روزنامهها، خبرگزاریها و شبکههای رسانهای گوناگون سعی دارند در افکار عمومی جهان القاء کنند که اقدام سنای آمریکا در تصویب «آیسا» و حتی امضای اوباما پای این قانون نقض برجام نیست، مشاهده میشود که اعضای تیم هستهای کشورمان که پیش از این در عرصه مطبوعات داخلی و حتی خارجی بسیار فعال بودند، خبری از آنها نیست.
آقای سیدعباس عراقچی یکی از نفرات تیم هستهای ایران است که سهم سخنگویی و پاسخ به شبهات برجام و انتقادات وارد شده به آن برعهده او بود، معاون آقای ظریف وزیر خارجه کشورمان، به تعدد در صفحه تلویزیون حاضر میشد تا مذاکرات و توافق هستهای را برای مردم تشریح کند. اما چرا اکنون از او خبری نیست؟ آقای بعیدینژاد هم که یکی دیگر از اعضای تیم هستهای بود سفیر جمهوری اسلامی ایران در انگلیس شد.
اکنون انتظار و توقعی که از اعضای تیم هستهای در این شرایط میرود چیست؟ آیا نباید سکان رسانههای کشور با ارائه تحلیلها و پاسخهای متقن و مستند از سوی آنها هدایت شود؟ جای آنها خالی است. اما طرف مقابل استفاده کامل را از رسانهها میبرد. آقای ظریف هم در سفر دورهای به شرق آسیا به سر میبرد.
اما موضوع دیگری که باید اشاره کوتاهی به آن شود، سخنان رئیس جمهور محترم در روز دانشجو است.
آقای روحانی در این مراسم گفت که «هیچ قدمی در مسأله برجام برنداشتیم مگر آن که با مقام معظم رهبری مشورت کردیم. نامههای مکتوب ایشان خطاب به بنده موجود است و هیچ نامهای نبوده که ایشان به من داده باشند و دستور قاطعی برای اجرای آن صادر نکرده باشم و همواره مبنای دولت بر این بوده که دستورات ایشان کاملاً اجرایی شود.»
این سخنان در حالی مطرح شده که آقای عراقچی عضو ارشد تیم هستهای در برنامه گفتوگوی ویژه خبری تلویحاً گفته بود برخی شروط رهبری در برجام رعایت نشد.»
حضرت آیتالله خامنهای بارها بر این موضوع که در قبال امتیازهایی که ایران میدهد همه تحریمها باید لغو شود، تأکید کردهاند، حتی این خواسته به حق که خواسته همه مردم ایران است، در دوره گذشته نیز مطالبه میشد، اما آیا اکنون همه شروط رهبری در توافق هستهای رعایت شده است؟
دکتر ولایتی که یکی از اعضای کمیته نظارت بر برجام است، ۲۱ تیرماه ۹۵ صراحتاً اعلام کرد که برخی شروط رهبر معظم انقلاب درباره اجرای برجام عملی نشد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در فروردین ۱۳۹۴ در دیدار مداحان فرموده بودند؛ «بنده در جزئیات مذاکره دخالتی نکردم، باز هم نمیکنم. من مسائل کلان، خطوط اصلی، چارچوبهای مهم و خط قرمزها را به مسئولین کشور همواره گفتهام، عمدتاً به رئیس جمهور محترم که ما با ایشان جلسات مرتب داریم و موارد معدودی هم به وزیر محترم خارجه، خطوط اصلی و کلی. جزئیات کار، خصوصیات کوچک که تأثیری در تأمین آن خطوط کلان ندارد، مورد توجه نیست. اینها در اختیار آنها است، میتوانند بروند کار کنند. این که حالا گفته شود که جزئیات این مذاکرات تحت نظر رهبری است، این حرف دقیقی نیست.»
روشن است که برجام آن چیزی نبود که انتظار میرفت، نقدها و سخنان مقام معظم رهبری به برجام مؤید آن است که ایشان از سرانجام برجام و آن توقعی که از آن میرفت رضایت کامل ندارند. مهمترین نتیجهای که از توافق هستهای میرفت لغو همه تحریمها بود که نه تنها محقق نشد بلکه آمریکا درصدد است تا تحریمهای دیگری را علیه ایران اعمال کند.
مسئولیت مذاکرات هستهای با دولت و تیم مذاکره کننده بوده است، اکنون که کار برجام به اینجا کشیده شده منصفانه نیست که هزینههای توافق هستهای را که اکنون با گذشت زمان آشکارتر شده است، ضعف برجام را با سخنانی که در روز دانشجو بیان شد، پنهان کرد. اکنون زمان توجیه نیست زمان اتحاد بیشتر در چگونگی برخورد و واکنش به اقدامات آمریکا است. موجی از یکپارچگی و انسجام داخلی به سوی آمریکا راه افتاده است که باید این موج ضد آمریکایی تقویت شود.
سیاوش کاویانی