برجام گروگانی است در دست اتحادیه اروپا تا با آن بتواند خواسته‌های دیگر خود را از ایران بگیرد.
اتحادیه اروپا گرچه خود را مدافع و حامی توافق هسته‌ای نشان می‌دهد اما تاکنون هیچ اقدام عملی در قبال آن انجام نداده است، بی تدبیری خواهد بود اگر برای باقی ماندن برجام که خواسته موافقان دولتی و غیردولتی آن است، هزینه آن را مردم بپردازند یا بر سر آن معامله‌ای صورت گیرد.
اظهر من الشمس است که اروپا با گرو نگهداشتن برجام در یک محفظه شیشه‌ای سعی دارد ایران را وادار کند تا تن به دیگر خواسته‌های مشترک اروپا و آمریکا بدهد، اگر اروپا حسن نیت خود را پس از خروج آمریکا از برجام نشان داده بود و قدری از تعهدات خود را اجرایی کرده بود، ماندن در توافقی که یکطرفه در حال اجرا است، قابل دفاع تر بود، اما دفاع از برجامی که تنها متعهد آن جمهوری اسلامی است، یک خطای استراتژک است، چرا که طرف مقابل سود خود را از تعهد ایران برده است.
این که گفته می‌شود با اجرای «اس پی وی» یا همان کانال مالی ویژه اروپا منافع ایران را در برجام تامین می‌کند، نادرست است، براساس آنچه که از سوی اروپایی‌ها پیش بینی شده این کانال مالی ویژه، تنها قرار است بخشی از نیازهای دارویی و غذایی ایران را تأمین کند آن هم نفت در برابر آن، که اگر این رویه اجرا شود، دست جمهوری اسلامی ایران زیر ساطور اروپا قرار خواهد گرفت و هر زمان که اروپایی‌ها بخواهند می‌توانند آن را قطع کنند.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مأمور ویژه این اتحادیه در مذاکرات هسته‌ای با ایران گفته است؛ «حمایت قوی اتحادیه اروپا از تداوم برجام، باعث نمی‌شود از دیگر مسائل مرتبط با ایران چشم پوشی کنند.»
این سخن و موضع خانم موگرینی این پیام را می‌رساند که برجام گروگان اروپا است، تکلیف آمریکا روشن است، این کشور با وقاحت سیاسی خود یک قرارداد بین المللی را زیر پا گذاشت و آن را نادیده گرفت، اما اروپا خود را پایبند و حامی توافق هسته‌ای نشان می‌دهد در حالی که هیچ گام مثبتی برای آن برنداشته است و به نظر هم نمی‌رسد که قصدی برای اجرای تعهدات خود داشته باشد، آنگاه از حمایت قوی اروپا از برجام سخن می‌گوید!
هدف مشترک اروپا و آمریکا این است که با بازی با برجام ایران را به پای میز ‌مذاکره درباره مسائل دیگری همچون توانمندی موشکی، نقش ایران در منطقه از جمله سوریه و یمن، مسائل حقوق بشری و برخی دیگر از مسائلی که در ذهن آنها نقش بسته بکشانند.
موگرینی در همین زمینه گفته است، اروپا می‌تواند از طریق اجرای کامل برجام، باب مذاکرات در دیگر موضوعات با ایران از جمله موشک‌های بالستیک، سوریه و دیگر موضوعات که هم اکنون در حال مذاکره درباره آنها است باز کند.»
مسائلی که خانم موگرینی به آنها اشاره کرده، مسائل داخلی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است، آیا کشورهای اروپایی دارای سلاح هسته‌ای و سلاح‌های نامتعارف حاضر به امحای آنها با درخواست جمهوری اسلامی ایران خواهند بود؟
توانمندی موشکی ایران یک عامل بازدارنده قوی مقابل همه تهدیداتی است که از سوی دشمنانی چون آمریکا، اسرائیل و حتی برخی کشورهای اروپایی می‌شود، هدف تضعیف جمهوری اسلامی است، تضعیف جایگاهی است که به واسطه حضور و نفوذ مثبت خود در منطقه و به خاطر ایستادگی مقابل زیاده خواهی‌های دشمنان به دست آمده است، ایران توانست از پیشروی گروه‌های تروریستی تکفیری وهابی که دست ساز رژیم‌هایی همچون آمریکا، اسرائیل و آل سعود است، جلوگیری کند، به همین خاطر اروپا مدیون جمهوری اسلامی ایران است، چرا که اگر نبرد ایران با چنین گروه‌هایی نبود، بی شک موج گسترده تری از اقدامات تروریستی سراسر اروپا را فرا می‌گرفت.
اکنون این ایران است که طلبکار بدعهدی و بی تعهدی اروپا باید باشد، با وجود این که طرف مقابل هیچ یک از تعهدات خود را اجرا نکرده و حتی تحریم‌های مضاعفی را علیه ایران وضع کرده است، اما جمهوری اسلامی همچنان پایبند به تعهدات توافق هسته‌ای است.
معادلاتی که اروپا برای ادامه برجام طرح کرده است، معادلاتی نیست که به سود جمهوری اسلامی ایران باشد، باید برای پایبند کردن و روشن شدن تکلیف توافق هسته‌ای یک ضرب الاجل تعیین شود و اگر اروپا تن به اجرای کامل برجام داد، ایران نیز همچنان پایبند بماند، اما اگر پس از آن اتفاقی نیفتاد، تنها راه باقی مانده خروج از برجامی است که به ایران تحمیل شده است.
هیچ تضمینی وجود ندارد و آمریکا و اروپا نیز آن را اثبات کرده‌اند که اگر بر سر موضوعاتی که خانم موگرینی به آنها اشاره کرد مذاکره و توافقی صورت گیرد، دشمنی‌های آمریکا و اروپا علیه ایران پایان یابد و تحریم‌های اقتصادی لغو شود. شاهد این مدعا نیز توافقی است که بیش از ۲ سال پیش بر سر فعالیت‌های هسته‌ای صلح آمیز ایران به امضا رسید و اکنون همگان نتیجه آن را می‌بینند. برجام هیچ حاصلی نداشت جز محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران، اگر آمریکا و اروپا بر سر توافق هسته‌ای خوش عهد بودند، آنگاه شاید می‌توانستیم نسبت به مذاکرات خوشبین باشیم، اما اکنون می‌بینیم که برجام ابزار و گروگانی است در دست اروپا تا شاید بتواند پیش فرض‌های خود را محقق سازد. حتی پیوستن به اف.ای.تی.اف نیز یکی از شروط برجامی اروپا است که به نظر می‌رسد با روندی که پیش می‌رود سرانجام ایران به این گروه بین المللی ویژه اقدام مالی خواهد پیوست و دست بسته خواهد شد.

^{نویسنده: محمد صفری}