حوزه سیاست خارجی، دیروز با دو تحول مهم همراه بود که در کنار هم ظرفیت‌ها و جایگاه منطقه‌ای و جهانی ایران را آشکارتر می‌سازد. از یک سو نشست گروه تماس منطقه‌ای برای افغانستان با حضور نمایندگان ویژه ایران، چین، روسیه و پاکستان دیروز در تهران برگزار شد و از سوی دیگر نشست سازمان دی 8 با حضور علی باقری سرپرست وزارت امور خارجه کشورمان در ترکیه برگزار گردید. سازمان 8 D در سال ۱۳۷۶ با عضویت هشت کشور اسلامی در حال توسعه شامل ایران، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، مالزی، اندونزی، مصر و نیجریه تشکیل شد.
این دو نشست در حالی برگزار شد که اولا این نشست‌ها ادامه رویکرد منطقه محور دولت سیزدهم است که پس از شهادت رئیس جمهور و همراهانش بدون وقفه ادامه یافته است. حضور هیات‌های بلندپایه از سراسر جهان در مراسم بدرقه رئیس جمهور شهید و ارسال پیام‌ها تسلیت و تاکید بر ادامه مسیر همگرایی با تهران، سفر سرپرست وزارت امور خارجه به لبنان و سوریه، حضور ایران در نشست بریکس و دی 8 و نیز نشست افغانستان در تهران بیانگر عزم و اراده قوی جمهوری اسلامی برای توسعه بدون وقفه همگرایی با و میان همسایگان است که برگرفته از ثبات و انسجام سیاست خارجی ایران است.
دوم آنکه جمهوری اسلامی ایران همواره امنیت همسایگان را امنیت خود دانسته و برای رفع مشکلات و خروج همسایگان از بحران از هیج اقدامی فروگذار نبوده است. برخلاف رویه غربی‌ها که طی 20 سال حضور در افغانستان به دنبال مهندسی سیاسی و سلطه گری بر این کشور بوده‌اند، جمهوری اسلامی همواره خواستار تحقق اصل افغانستانی- افغانستانی برای پایان مشکلات این کشور بوده است. این رویکرد در دو محور همگرایی و تلاش بری نزدیک سازی جریان‌های تاثیرگذار در ساختار سیاسی افغانستان و نیز رایزنی‌های منطقه‌ای برای همگرایی همگانی در یاری رساندن به این کشور اجرا شده است. نشست اخیر تهران ادامه همین رویکرد بشردوستانه و ثبات آفرین با تکیه بر تعیین سرنوشت افغان‌ها به دست خودشان و همگرایی و ظرفیت سازی همسایگان برای تحقق این مهم است.
سوم آنکه محور مواضع و پیشنهادات راهبردی جمهوری اسلامی ایران در نشست دی 8، مسئله اصلی منطقه یعنی فلسطین و 8 ماه جنایت و نسل‌کشی صورت گرفته توسط صهیونیست‌ها در غزه است. در این نشست ایران پیشنهادی 9 ماده‌ای ارائه کرد که اساس آن را تحریم رژیم صهیونیستی، قطع روابط همه کشورها با این رژیم، افزایش ارسال کمک‌های بشر دوستانه به غزه، زمینه‌سازی برای برگزاری رفراندوم تعیین سرنوشت در میان ساکنان حقیق فلسطین و خلع سلاح هسته‌ای منطقه، اعمال فشار بر غرب برای دست کشیدن از حمایت از رژیم صهیونیستی و... تشکیل می‌داد. پیشنهادهایی که در کنار حل فاجعه انسانی تحمیلی به غزه می‌تواند ارتقای جایگاه جهانی دی 8 را نیز به همراه داشته باشد.
نکته پایانی آنکه نقش کشورها منطقه در نشست تهران و دی 8 را می‌توان بعد دیگری از بلوغ سیاسی و درک مشترک کشورهای منطقه در رفع کاستی‌ها و مشکلات منطقه با محوریت افغانستان و فلسطین ارزیابی نمود که می‌تواند در چینش ساختار نظم نوین چند جانبه گرایانه جهانی تاثیرگذار باشد. دو پرونده‌‌ای که غرب از آنها علیه امنیت و ثبات منطقه بهره برداری می‌کند.
انتقال داعش به افغانستان و تقلا برای گسترش ناامنی در منطقه، تحریم‌های اقتصادی و بلوکه کردن دارایی‌های افغانستان، دامن زدن به اختلافات مرزی میان همسایگان و جلوگیری از حل این مسائل از راهکار سیاسی و گفتمان محور، حمایت از گروه‌های تروریستی نظیر جیش الظلم در ایران و تجزیه طلبان در پاکستان و.... از جمله این رفتارها علیه امنیت و رابط حسنه همسایگان در منطقه است.
در حوزه فلسطین نیز آمریکایی‌ها با حمایت‌های تمام قد از رژیم صهیونیستی در کنار نسل‌کشی در غزه به دنبال تحمیل نظم مورد نظر خود به منطقه یعنی تسلیم‌سازی کشورها در برابر زیاده‌خواهی‌های خود و رژیم صهیونیستی می‌باشد. به عبارتی دیگر آمریکا، افغانستان و فلسطین را به مولفه‌های بحران‌سازی در منطقه مبدل ساخته است حال آنکه پادزهر این زهر را همگرایی منطقه‌ای می‌باشد. مولفه‌ای که ایران همواره آمادگی خود را برای تحقق آن اعلام داشته است که ابتکار عمل برگزاری نشست گروه تماس در تهران برای افغانستان و نیز مشارکت فعال در نشست دی 8 با طرح‌های راهبردی و عملیاتی در قبال مسئله فلسطین، گواهی بر این حقیقت و نقش آفرینی می‌باشد.
این دو نشست در حالی برگزار شد که اولا این نشست‌ها ادامه رویکرد منطقه محور دولت سیزدهم است که پس از شهادت رئیس جمهور و همراهانش بدون وقفه ادامه یافته است. حضور هیات‌های بلندپایه از سراسر جهان در مراسم بدرقه رئیس جمهور شهید و ارسال پیام‌ها تسلیت و تاکید بر ادامه مسیر همگرایی با تهران، سفر سرپرست وزارت امور خارجه به لبنان و سوریه، حضور ایران در نشست بریکس و دی 8 و نیز نشست افغانستان در تهران بیانگر عزم و اراده قوی جمهوری اسلامی برای توسعه بدون وقفه همگرایی با و میان همسایگان است که برگرفته از ثبات و انسجام سیاست خارجی ایران است.
دوم آنکه جمهوری اسلامی ایران همواره امنیت همسایگان را امنیت خود دانسته و برای رفع مشکلات و خروج همسایگان از بحران از هیج اقدامی فروگذار نبوده است. برخلاف رویه غربی‌ها که طی 20 سال حضور در افغانستان به دنبال مهندسی سیاسی و سلطه گری بر این کشور بوده‌اند، جمهوری اسلامی همواره خواستار تحقق اصل افغانستانی- افغانستانی برای پایان مشکلات این کشور بوده است. این رویکرد در دو محور همگرایی و تلاش بری نزدیک سازی جریان‌های تاثیرگذار در ساختار سیاسی افغانستان و نیز رایزنی‌های منطقه‌ای برای همگرایی همگانی در یاری رساندن به این کشور اجرا شده است. نشست اخیر تهران ادامه همین رویکرد بشردوستانه و ثبات آفرین با تکیه بر تعیین سرنوشت افغان‌ها به دست خودشان و همگرایی و ظرفیت سازی همسایگان برای تحقق این مهم است.
سوم آنکه محور مواضع و پیشنهادات راهبردی جمهوری اسلامی ایران در نشست دی 8، مسئله اصلی منطقه یعنی فلسطین و 8 ماه جنایت و نسل‌کشی صورت گرفته توسط صهیونیست‌ها در غزه است. در این نشست ایران پیشنهادی 9 ماده‌ای ارائه کرد که اساس آن را تحریم رژیم صهیونیستی، قطع روابط همه کشورها با این رژیم، افزایش ارسال کمک‌های بشر دوستانه به غزه، زمینه‌سازی برای برگزاری رفراندوم تعیین سرنوشت در میان ساکنان حقیق فلسطین و خلع سلاح هسته‌ای منطقه، اعمال فشار بر غرب برای دست کشیدن از حمایت از رژیم صهیونیستی و... تشکیل می‌داد. پیشنهادهایی که در کنار حل فاجعه انسانی تحمیلی به غزه می‌تواند ارتقای جایگاه جهانی دی 8 را نیز به همراه داشته باشد.
نکته پایانی آنکه نقش کشورها منطقه در نشست تهران و دی 8 را می‌توان بعد دیگری از بلوغ سیاسی و درک مشترک کشورهای منطقه در رفع کاستی‌ها و مشکلات منطقه با محوریت افغانستان و فلسطین ارزیابی نمود که می‌تواند در چینش ساختار نظم نوین چند جانبه گرایانه جهانی تاثیرگذار باشد. دو پرونده‌‌ای که غرب از آنها علیه امنیت و ثبات منطقه بهره برداری می‌کند.
انتقال داعش به افغانستان و تقلا برای گسترش ناامنی در منطقه، تحریم‌های اقتصادی و بلوکه کردن دارایی‌های افغانستان، دامن زدن به اختلافات مرزی میان همسایگان و جلوگیری از حل این مسائل از راهکار سیاسی و گفتمان محور، حمایت از گروه‌های تروریستی نظیر جیش الظلم در ایران و تجزیه طلبان در پاکستان و.... از جمله این رفتارها علیه امنیت و رابط حسنه همسایگان در منطقه است.
در حوزه فلسطین نیز آمریکایی‌ها با حمایت‌های تمام قد از رژیم صهیونیستی در کنار نسل‌کشی در غزه به دنبال تحمیل نظم مورد نظر خود به منطقه یعنی تسلیم‌سازی کشورها در برابر زیاده‌خواهی‌های خود و رژیم صهیونیستی می‌باشد. به عبارتی دیگر آمریکا، افغانستان و فلسطین را به مولفه‌های بحران‌سازی در منطقه مبدل ساخته است حال آنکه پادزهر این زهر را همگرایی منطقه‌ای می‌باشد. مولفه‌ای که ایران همواره آمادگی خود را برای تحقق آن اعلام داشته است که ابتکار عمل برگزاری نشست گروه تماس در تهران برای افغانستان و نیز مشارکت فعال در نشست دی 8 با طرح‌های راهبردی و عملیاتی در قبال مسئله فلسطین، گواهی بر این حقیقت و نقش آفرینی می‌باشد.
قاسم غفوری