پس از برگزاری انتخاباتی آرام و ایمن در جمهوری اسلامی ایران و مشخص شدن رئیس جمهور منتخب ملت ایران، در شرایطی که غرب در اجرای سناریوی تحریم انتخابات و نیز زیرسوال بردن مردم سالاری دینی در ایران با شکست مواجه شده، مجموعه‌ای مواضع از سوی دولتمردان آمریکا در باب مذاکره با ایران مطرح شده است.
در این چارچوب جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در واکنش به پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری ایران و در پاسخ به این سوال که آیا ایالات متحده آماده از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با ایران است، گفت: «خیر».کربی مدعی شد که ایران همچنان به حمایت از حماس و حزب‌الله ادامه می‌دهند. آنها همچنان در حال حمایت از حوثی‌ها هستند.متیو میلر، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا نیز در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی درباره پیروزی پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری ایران و رویکرد او درقبال روابط با آمریکا و غرب که گفته است مایل به بهبود این روابط است، اظهار داشت: ما هیچ انتظاری نداریم که این انتخابات منجر به تغییری اساسی در مسیر یا سیاست‌های ایران شود. وی در ادامه با تکرار ادعاهای واشنگتن درباره فعالیت‌های هسته‌ای و منطقه‌ای ایران گفت: در حال حاضر انتظار تغییر نداریم و ابتدا باید او کار خود را آغاز کند. بنابراین اکنون نمی‌توانم اظهار نظری داشته باشم اما همیشه گفته‌ایم که دیپلماسی مؤثرترین راه برای دستیابی به یک راه‌حل مؤثر و پایدار در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران است، یکی از موضوعاتی که بدیهی است نگرانی‌های زیادی درباره آن داریم و انتخابات اخیر نیز تغییری در آن ایجاد نکرده است.میلر افزود: ما همچنین روشن کرده‌ایم که با توجه به تشدید تنش‌های ایران در سراسر جهان، در حال حاضر از هرگونه راه حل دیپلماتیک معنادار فاصله داریم.
این مواضع از سوی آمریکایی‌ها در حالی مطرح می شود که در باب آن چند نکته قابل ارزیابی است. نخست آنکه متاسفانه تاکیدات برخی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری بر گره زدن حل مشکلات کشور به خارج از مرزها و لغو تحریم‌ها، گویا توهم نیاز ایران به مذاکره را در طرف‌های غربی ایجاد کرده است و لذا ادعاهای آنها مبنی بر اینکه تمایلی به مذاکره بدون تغییر رفتارهای ایران را می‌توان نتیجه این مواضع دانست. بر این اساس پیش از هر اقدامی زدودن این توهم از ذهن غربی‌ها برای هرگونه مذاکره احتمالی امری ضروری است که تاکید بر حل مشکلات با تکیه بر داشته‌های درونی و دیپلماسی غیر برجامی در این چارچوب قابل تعریف و اجرا می‌باشد.
دوم آنکه تاکید مقامات آمریکایی بر مسائل هسته‌ای، موشکی و پهپادی و منطقه‌ای ، نشان می‌دهد که هیچ تغییری در رویکردی آمریکایی‌ها در قبال اهداف مذاکراتی ایجاد نشده است و فرقی میان بوش، اوباما، ترامپ و بایدن وجود ندارد و همه آنها به دنبال برچیدن توان هسته‌ای، نابودی ظرفیت موشکی و پهپادی و حذف ایران از معادلات منطقه هستند. بر این اساس می‌توان گفت که عملا رویکرد مذاکراتی با آمریکا به همان نقطه‌ای ختم می‌شود که در زمان امضای برجام بوده و لذا شرطی نساختن بازار به مذاکره و برجام امری ضروری برای گرفتار نشدن در خود تحریمی می‌باشد.
سوم آنکه باید توجه داشت که ادعای آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه تمایلی به مذاکره ندارند بیش از آنکه امری ارادی باشد امری اجباری و از روی ناچاری می باشد. حقیقت آن است که امریکا رسما وارد مرحله انتخابات شده است در حالی که رئیس جمهور بایدن و حزب دموکرات در وضعیت ضعیفی در برابر ترامپ قرار دارند. امروز تمرکز بایدن بر نمایش توان خود برای اجرای امور ریاست جمهوری است و در سیاست خارجی نیز برگ برنده خود را جنگ اوکراین و آتش بس غزه می‌داند و عملا مذاکره با ایران جایگاهی در عملکردهای انتخاباتی آنها ندارد. در چنین شرایطی که در ایران نیز دولت جدید حداقل تا یک ماه دیگر مستقر نخواهد شد، عملا واژه‌ای به نام مذاکره هیچ معنایی ندارد در عین آنکه نه تنها جمهوری اسلامی ایران بلکه هیچ کشور دیگری در شرایطی که تکلیف ساختار سیاسی آمریکا معلوم نمی‌باشد و احتمال شکست دولت حاکم زیاد است وارد مذاکره نخواهد نشد. بر این اساس آمریکا رسما توانی برای ورود به مذاکره ندارد و ادعای تمایل نداشتن صرفا نوعی فریب افکار عمومی و نیز بر هم زدن آرامش روانی ایرانیان پس از طرح برخی سخنان از سوی نامزدهای انتخابات اخیر ریاست جمهوری مبنی بر مذاکره و لغو تحریم‌ها برای حل مشکلات کشور می باشد. مسئله‌ای که استمرار راه شهید رئیسی در گره نزدن حل مشکلات کشور به احیای برجام و مذاکره و تاکید بر دیپلماسی نتیجه محور و عملگرا با محوریت همسایگان راهکار حل آن می‌باشد.
در این چارچوب جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در واکنش به پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری ایران و در پاسخ به این سوال که آیا ایالات متحده آماده از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با ایران است، گفت: «خیر».کربی مدعی شد که ایران همچنان به حمایت از حماس و حزب‌الله ادامه می‌دهند. آنها همچنان در حال حمایت از حوثی‌ها هستند.متیو میلر، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا نیز در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی درباره پیروزی پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری ایران و رویکرد او درقبال روابط با آمریکا و غرب که گفته است مایل به بهبود این روابط است، اظهار داشت: ما هیچ انتظاری نداریم که این انتخابات منجر به تغییری اساسی در مسیر یا سیاست‌های ایران شود. وی در ادامه با تکرار ادعاهای واشنگتن درباره فعالیت‌های هسته‌ای و منطقه‌ای ایران گفت: در حال حاضر انتظار تغییر نداریم و ابتدا باید او کار خود را آغاز کند. بنابراین اکنون نمی‌توانم اظهار نظری داشته باشم اما همیشه گفته‌ایم که دیپلماسی مؤثرترین راه برای دستیابی به یک راه‌حل مؤثر و پایدار در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران است، یکی از موضوعاتی که بدیهی است نگرانی‌های زیادی درباره آن داریم و انتخابات اخیر نیز تغییری در آن ایجاد نکرده است.میلر افزود: ما همچنین روشن کرده‌ایم که با توجه به تشدید تنش‌های ایران در سراسر جهان، در حال حاضر از هرگونه راه حل دیپلماتیک معنادار فاصله داریم.
این مواضع از سوی آمریکایی‌ها در حالی مطرح می شود که در باب آن چند نکته قابل ارزیابی است. نخست آنکه متاسفانه تاکیدات برخی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری بر گره زدن حل مشکلات کشور به خارج از مرزها و لغو تحریم‌ها، گویا توهم نیاز ایران به مذاکره را در طرف‌های غربی ایجاد کرده است و لذا ادعاهای آنها مبنی بر اینکه تمایلی به مذاکره بدون تغییر رفتارهای ایران را می‌توان نتیجه این مواضع دانست. بر این اساس پیش از هر اقدامی زدودن این توهم از ذهن غربی‌ها برای هرگونه مذاکره احتمالی امری ضروری است که تاکید بر حل مشکلات با تکیه بر داشته‌های درونی و دیپلماسی غیر برجامی در این چارچوب قابل تعریف و اجرا می‌باشد.
دوم آنکه تاکید مقامات آمریکایی بر مسائل هسته‌ای، موشکی و پهپادی و منطقه‌ای ، نشان می‌دهد که هیچ تغییری در رویکردی آمریکایی‌ها در قبال اهداف مذاکراتی ایجاد نشده است و فرقی میان بوش، اوباما، ترامپ و بایدن وجود ندارد و همه آنها به دنبال برچیدن توان هسته‌ای، نابودی ظرفیت موشکی و پهپادی و حذف ایران از معادلات منطقه هستند. بر این اساس می‌توان گفت که عملا رویکرد مذاکراتی با آمریکا به همان نقطه‌ای ختم می‌شود که در زمان امضای برجام بوده و لذا شرطی نساختن بازار به مذاکره و برجام امری ضروری برای گرفتار نشدن در خود تحریمی می‌باشد.
سوم آنکه باید توجه داشت که ادعای آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه تمایلی به مذاکره ندارند بیش از آنکه امری ارادی باشد امری اجباری و از روی ناچاری می باشد. حقیقت آن است که امریکا رسما وارد مرحله انتخابات شده است در حالی که رئیس جمهور بایدن و حزب دموکرات در وضعیت ضعیفی در برابر ترامپ قرار دارند. امروز تمرکز بایدن بر نمایش توان خود برای اجرای امور ریاست جمهوری است و در سیاست خارجی نیز برگ برنده خود را جنگ اوکراین و آتش بس غزه می‌داند و عملا مذاکره با ایران جایگاهی در عملکردهای انتخاباتی آنها ندارد. در چنین شرایطی که در ایران نیز دولت جدید حداقل تا یک ماه دیگر مستقر نخواهد شد، عملا واژه‌ای به نام مذاکره هیچ معنایی ندارد در عین آنکه نه تنها جمهوری اسلامی ایران بلکه هیچ کشور دیگری در شرایطی که تکلیف ساختار سیاسی آمریکا معلوم نمی‌باشد و احتمال شکست دولت حاکم زیاد است وارد مذاکره نخواهد نشد. بر این اساس آمریکا رسما توانی برای ورود به مذاکره ندارد و ادعای تمایل نداشتن صرفا نوعی فریب افکار عمومی و نیز بر هم زدن آرامش روانی ایرانیان پس از طرح برخی سخنان از سوی نامزدهای انتخابات اخیر ریاست جمهوری مبنی بر مذاکره و لغو تحریم‌ها برای حل مشکلات کشور می باشد. مسئله‌ای که استمرار راه شهید رئیسی در گره نزدن حل مشکلات کشور به احیای برجام و مذاکره و تاکید بر دیپلماسی نتیجه محور و عملگرا با محوریت همسایگان راهکار حل آن می‌باشد.
قاسم غفوری