دیپلمات فرانسوی معتقد است که رئیس اینستکس به دلیل جنجال ناشی از مصاحبه وی در یوتیوب مبنی بر انتقاد از اسرائیل و حمایت از ایران استعفا داد. مهر در گفتوگو با مارک فینو دیپلمات فرانسوی و محقق حوزههای تروریسم، خاورمیانه، کنترل تسلیحات، امنیت اروپا، حقوق بشر به بررسی دلایل استعفای مدیر اینستکس و آینده این کانال مالی پرداخته که در ادامه میآید.
اخیرا شاهد استعفای مدیر اینستکس بودیم. بر این اساس فرایند عملیاتی شدن این ساز و کار مالی طولانی تر می شود که به نوعی خرید زمان از سوی اروپا و به ضرر ایران است. به نظر شما دلیل استعفای مدیر اینستکس نمیتواند در راستای خرید زمان بیشتر برای اروپا و تأخیر در عملیاتی شدن این کانال مالی باشد؟
دیپلمات آلمانی رئیس اینستکس به دلایل شخصی استعفا داد، اما در حقیقت به دلیل جنجال ناشی از مصاحبه وی در یوتیوب مبنی بر انتقاد از اسرائیل و حمایت از ایران استعفا داد.
کشورهای E۳ (انگلیس، فرانسه، آلمان) مشتاق هستند اینستکس را به طور کامل عملیاتی کنند تا از شرکتهای اتحادیه اروپا در برابر تحریمهای آمریکایی محافظت کرده و به نجات برجام کمک کنند.
این مکانیسم اکنون از لحاظ فنی عملیاتی شده و چندین شرکت در آن ثبت نام کردهاند، اما تأسیس صندوق ویژه برای بازپرداخت بدهی در بازارهای بین المللی هنوز به مجوزهای مالی احتیاج دارد.
آیا ممکن است کانال ویژه برای تجارت با ایران از صادرات تجاری کالاهای دارویی، پزشکی و کالاهای کشاورزی فراتر رود و تجارت نفت را نیز تحت پوشش قرار دهد؟
همانطور که المانیتور اشاره کرد امانوئل ماکرون خواهان ایجاد خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری برای ایران در قالب اینستکس است. در این مرحله، اینستکس فقط برای تسهیل معاملات کالاهای بشردوستانه مورد نیاز مردم ایران طراحی شده و به طور مستقیم با تحریمهای یک جانبه آمریکا مواجه نمی شود. روسیه اعلام کرده است در صورتی که این کانال تجارت نفت را نیز تحت پوشش قرار دهد به اینستکس میپیوندد.
گسترش اینستکس فراتر از هدف اولیه خود دشوار خواهد بود و عملکردهای آن را به تأخیر میاندازد. در همین حال، علی رغم عدم تأیید رسمی، به نظر میرسد رئیس جمهور ماکرون به رئیس جمهور روحانی خط اعتباری را پیشنهاد داده که میتواند تحریم های ایالات متحده را دور بزند و تجارت نفت را تسهیل کند. در واقع چند فرصت در بازار نفت بین المللی برای ایران جهت صادرات محصولات خود به واردکنندگان بزرگی مانند هند و چین وجود دارد.
آمریکا اعلام کرده اگر اینستکس فراتر از بحث غذا و دارو پیش رود شرکتهای مشارکت کننده در آن را تحریم میکند. با وجود این موضوع، آینده اینستکس را چگونه ارزیابی میکنید؟
دولت ترامپ به طوررسمی معافیت از تحریمهای مربوط به کالاهای بشردوستانه را حذف نمیکند، اما به دلیل تحریمهای بانکی علیه ایران که در مورد کشورهای سوم نیز اعمال میشود، هزینه واردات دارو به ایران افزایش یافته و دسترسی به دارو دشوار است.
علاوه بر این، شرکتهای داروسازی چند ملیتی، با وجود معافیتها، از محکوم شدن در دادگاههای آمریکا میترسند و از این لحاظ تحریم های آمریکا به عنوان یک عامل بازدارنده عمل میکنند.
آمریکا معافیت تحریمهای هستهای ایران را به مدت ۹۰ روز دیگر تمدید کرد. به نظر شما دلایل این تصمیم چیست؟
دولت ترامپ معافیت تحریمهای هستهای ایران را تمدید کرد، بنابراین به روسیه، چین و کشورهای اروپایی امکان ادامه همکاری با ایران جهت اجرای برخی مفاد برجام را داد، مفادی که مربوط به فعالیتهایی است که جهت جلوگیری از هرگونه خطر گسترش سلاحهای هسته ای (در بوشهر ، فردو و اراک) انجام شده است.
در این مرحله، وزارت خزانه داری ایالات متحده تمایلی به در نظر گرفتن تحریمهای ثانویه ندارد-تحریمهایی که ممکن است علیه شرکای باقی مانده ایران در برجام تاثیر قابل توجهی داشته باشد. دلیل دیگر اینکه درست است ایالات متحده آمریکا ظاهرا از برجام خارج شده زیرا توافق نامه به اندازه کافی دقیق و سختگیرانه نبوده است، توضیح این امر که آمریکا مانع اجرای برخی از بندهای کلیدی توافق نامه که با هدف جلوگیری ایران از تولید سلاحهای هستهای در نظر گرفته شدهاند، میشود برای واشنگتن سخت خواهد بود.