پس از ۱۷ سال حضور در افغانستان، ژنرال ارشد آمریکایی و رئیس سابق سازمان «سیا» اظهار داشت که نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان در دست یافتن به اهداف خود شکست خوردهاند زیرا جنگ و ناامنی در این کشور افزایش یافته است.
ژنرال «دیوید پترائوس» رئیس سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) اعلام کرد حضور نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان برای مبارزه با تروریسم فایدهای نداشت. وی افزود: با وجود حضور ۱۶ ساله نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان جنگ در این کشور گسترش یافته است و این نیروها نتوانستهاند مبارزه موثر با تروریسم انجام دهند.
این ژنرال بازنشسته آمریکایی پیش از این نیز نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان را به عهده داشت. پترائوس معتقد است که در حضور نیروهای آمریکایی ناتو در افغانستان گروههای تروریستی بیش از گذشته قدرت بیشتری گرفتهاند.
وی گفت: بزرگترین هدف نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان سرکوب گروههای تروریستی به ویژه شبکه القاعده بود اما این نیروها در ماموریت خود شکست خوردهاند. رئیس سابق سازمان سیا در ادامه تصریح کرد واشنگتن با وجود جنگ طولانی مدت در افغانستان نتوانسته به اهداف خود در این کشور دست یابد. این در حالی است که ترامپ پس از روی کارآمدن استراتژی دولت اوباما مبنی بر «عدم شکست» و رویکرد اسلامآباد را دلیل ناکامی نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان دانسته بود. ترامپ و تیم کاری وی مدعی شدند که توسط استراتژی جدید واشنگتن، وضعیت امنیتی افغانستان بهبود خواهد یافت و مخالفان مسلح دولت و گروهای تروریستی را در این کشور شکست خواهند داد.
اما با وجود اعلام استراتژی جدید مقامات آمریکایی همچنان در تدوین ابتکار عملی برای پیروزی آمریکا در جنگ افغانستان ناکام ماندهاند. از سوی دیگر، فشارهای واشنگتن به اسلامآباد نیز نتیجه محسوسی نداشته است و کنگره آمریکا با عقب نشینی در برابر پاکستان کمکهای جدید مالی را برای این کشور تصویب کرده است.
در این میان در حالی که دولت افغانستان شدیدا برای تقویت نیروهای امنیتی خود در مقابل حملات شبهنظامیان طالبان تلاش میکند، ارتش آمریکا رو به یک راه حل مناقشه برانگیز که برای مدتها به عنوان عامل تشدید ناآرامی و سوءاستفاده مطرح بود، آورده است؛ این راه حل چیزی نیست جزء ایجاد نیروهای شبهنظامی محلی. چهرههای سرشناس شبهنظامی در افغانستان از مدتها پیش چشم به اعمال نفوذ خود بر هرگونه برنامه استفاده از نیروهای شبهنظامی برای امنیت افغانستان داشتهاند.
دیپلماتهای خارجی نگران هستند که چنین برنامهای هرچه بیشتر راه را برای تضعیف دولت افغانستان و گسترش سوءاستفاده هموار کند. حامیان مالی بینالمللی از جمله سازمان ملل نسبت به چنین برنامههایی هشدار دادهاند و گفته شده که در حال رایزنی با رئیسجمهور افغانستان به منظور مخالفت کردن با این طرح پیشنهادی آمریکا هستند.
آنها استدلال میکنند که ایجاد این گروههای شبهنظامی جدید شبیه به طرح پرمناقشه "پلیس محلی افغانستان" خواهد شد؛ نیروی بدنامی که متهم به سوءاستفادههای حقوق بشری و از بین بردن ثبات روستاهای افغانستان به سبب تضعیف دولت مرکزی شد. مقامها اعلام کردند که طرح جدید "نیروی ناحیهای ارتش ملی افغانستان" نام دارد و اساسا قرار است متشکل از یکسری واحدهای دفاع شخصی با به کارگیری محلیهایی که در روستاهایشان خدمت میکنند، باشد.
به مجرد آنکه اشرف غنی، رئیسجمهور افغانستان این طرح را تصویب کند ابتدا به شکل پایلوت با ۱۰۰۰ نیرو به اجرا درآمده و در صورت اجرای نهایی قرار است به ۲۰ هزار نیرو برسد. طبق اعلامیه مربوط به این طرح پیشنهادی ناتو، که در میان سفارتخانههای خارجی توزیع شده، هدف آن ایجاد ثبات در مناطق پاکسازی شده توسط نیروهای امنیتی عادی و ایجاد نظم و قانون است. با این حال عدهای اظهار نگرانی کردند که مدیریت این نیرو در نهایت دشوار شود و به ایجاد خصومت و رقابت دامن بزند. ارتش ملی افغانستان که قرار است ناظر بر این نیروی جدید باشد خودش نیز هم اکنون درگیر ضعف رهبری و مدیریت است.
برهان عثمان، یک مقام گروه بحران بینالملل در افغانستان گفت: هنگامی که شما منابعی را به یک گروهی تزریق میکنید همه شروع به جنگیدن برای آن کرده و هر رهبر قبیلهای میخواهد سهمی در آن داشته باشد. این زمینه را برای سوءاستفاده هموار میکند و آنها قبل از این نیز مناقشاتی را داشتند.
طرح موسوم به پلیس محلی افغانستان در سال ۲۰۰۹ شکل گرفت و منجر به ایجاد گروههای شبهنظامی شخصی برای دلالهای قدرت محلی که آنها را منصوب میکنند، شد. این نیروها در بسیاری از جاها متهم به شکنجه، اخاذی، قتلهای فراقانونی، سوءاستفاده جنسی و غیره شدند.
این در حالی است که در این طرح جدید ایجاد نیروی شبهنظامی همچنین خبری از تدابیر محافظتی در مقابل یک چنین سوءاستفادههایی نیست. مقامهای غربی میگویند شبهنظامیان، دولت افغانستان را تضعیف میکنند اما این سیاست هم راستا با فلسفه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکاست که اعلام کرد: آمریکا نمیخواهد دوباره یک کشور را بسازد بلکه ما فقط تروریستها را میکشیم.
گروه دیدهبان حقوق بشر از این طرح گسترش نیروهای نظامی غیرعادی در افغانستان انتقاد کرده و گفت: این طرح میتواند تبعات خطرناک گزاف برای غیرنظامیان درپی داشته باشد.