طی سال‌های گذشته با کلی هیاهو و جار و جنجال، قانون دریافت مالیات از خانه‌ها و خودروهای لوکس به تصویب رسید.
با تصویب این قانون انتظار می‌رفت که مالیات هنگفتی از مالکین منازل و خودروهای لوکس اخذ شود اما آمارهای نگران کننده‌ای منتشر شده است. کار بجایی رسیده است که دیوان محاسبات قصد دارد علیه سازمان امور مالیاتی بدلیل ترک فعل اعلام جرم نماید!
اما اینکه چرا اهداف این قانون محقق نشده به این دلایل مرتبط است که عملا طرح مذکور در نطفه خفه شده و ابتر مانده است.
1-کل درآمدی که دولت از سال اول اجرای دریافت مالیات از خانه‌های لوکس به دست آورده ۳۰میلیارد تومان بوده است، یعنی رقمی کمتر از قیمت یک آپارتمان لوکس.
2- طبق بررسی دیوان محاسبات کشور، در سال گذشته تنها ۱۰درصد از مشمولان مالیات خودروهای لوکس اقدام به پرداخت مالیات کرده‌اند و بیش از ۱۰۰هزار مالک خودرو اعتنایی به مالیات تعیین شده نکرده‌اند.
3- حدود ۳/۳ هزار میلیارد تومان از مالیات ۴/۴ هزار میلیاردی لحاظ شده برای املاک گران قیمت بلاتکلیف است و صاحبان املاک لوکس اقدامی در جهت تعیین تکلیف و پرداخت مالیات مذکور نکرده‌اند.
4- دریافت مالیات از واحد‌های مسکونی گران قیمت و باغ ویلا‌ها از قانون بودجه سال۱۴۰۰ در دولت سیزدهم آغاز شد و در قانون بودجه سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نیز مورد تأکید قرار گرفت، اما با این اوصاف هنوز شناسایی واحد‌های گران قیمت و معرفی آن‌ها به سازمان امور مالیاتی به صورت کامل انجام نشده است.
5- موضوع دریافت مالیات از خانه‌ها و زمین‌های لوکس با ارزش بیش از ۲۰میلیارد تومان در قانون بودجه۱۴۰۲ آمده بود، با وجود پافشاری سازمان امور مالیاتی کشور، در این دو سال، تنها ۹۳۶میلیارد تومان، یعنی کمتر از هزار‌میلیارد تومان مالیات از لوکس‌سواران و کاخ‌نشینان دریافت شده است.
6- دیوان محاسبات کشور دلیل وصول اندک مالیات را ترک فعل وزارت اقتصاد در شناسایی املاک و خودروهای لوکس می‌داند و هشدار می‌دهد وزارت امور اقتصادی و دارایی چنانچه همکاری لازم را انجام ندهد، پرونده این دستگاه اجرایی در دادسرا مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.
7- نکته قابل تأمل این است که همین تعداد اندکی که در این دو سال شناسایی شده‌اند، نسبت به پرداخت مالیات‌شان بی‌اعتنا بوده‌اند، زیرا در چنین قانون مهمی ابزار درستی برای اجرا پیش‌بینی نشده است. بر همین اساس به نظر می‌رسد شاهد عدم‌جدیت سیستم مالیات‌ستانی و مؤدیان مرفه در زمینه مالیات بر دارایی‌ها به عنوان محور اصلی شکاف طبقاتی در کشور هستیم.
8- بر اساس آخرین آماری که در مرداد ماه امسال رسانه‌ای شد، ۶هزار میلیارد تومان مالیات تشخیصی برای خانه‌های لوکس در سه سال گذشته در نظر گرفته شده، اما تنها ۱۳۰میلیارد تومان آن وصول شده است. با توجه به این آمار‌ها که از سوی سازمان امور مالیاتی اعلام شده است، ثروتمندان تنها ۲درصد از مالیات تشخیصی مربوط به املاک، ویلا و باغ‌ویلا‌های لوکس را به دولت پرداخت کرده‌اند.
9- سیداحمدرضا دستغیب، رئیس دیوان محاسبات، عدم‌شناسایی املاک و خودروهای مجلل و گران‌قیمت و عدم‌تعیین قیمت مبنا برای دریافت مالیات از آن‌ها را نوعی ترک‌فعل دانسته و می‌گوید؛ بر اساس این ترک فعل در سال ۱۴۰۲ منابع پیش‌بینی شده از محل این بند قانونی به طور چشمگیری کاهش یافته است. همه دستگاه‌های اجرایی موظف هستند تمامی اطلاعات خود را به موقع و بدون هیچ‌گونه تأخیری به دیوان محاسبات کشور ارائه کنند.
10- در سال ۱۴۰۲ بابت تعداد ۵۰۳ هزار و ۱۳۵ زمین فاقد اعیانی دارای کاربری مسکونی، اداری و تجاری، باغ‌ویلای مجاز (با احتساب عرصه و اعیان) و خانه مجلل (لوکس) که ارزش آن‌ها بیش از ۲۰میلیارد تومان و مازاد بر این مبلغ، جمعاً مشمول ۴/۴ همت (مالیات دودر‌هزار) بوده‌اند، صرفاً حدود ۶۶میلیارد تومان مالیات وصول شده و مبلغ بالغ بر ۱/۱ همت آن مورد اعتراض قرار گرفته و مابقی وصول نشده است.
11-همچنین طبق بررسی دیوان محاسبات کشور، وصول ۱۰ درصدی مالیات مرتبط با خودروهای لوکس در سال گذشته نشان می‌دهد بیش از ۱۰۰هزار مؤدی مالک خودروی لوکس اعتنایی به پیامک پرداخت مالیات نداشته‌اند. از تعداد ۳۲۵ هزارو ۱۶۶ خودرو با قیمت بیش از ۳میلیارد تومان که مشمول ۸۵/۲ همت مالیات بوده‌اند، صرفاً مبلغ ۲۱۸میلیارد تومان در زمان تعویض پلاک و نقل و انتقال خودرو وصول و به حساب خزانه واریز شده است. سایر افراد مشمول که پیامک پرداخت مالیات را دریافت کرده‌اند، نسبت به پرداخت مالیات موردنظر تا پایان بهمن‌ماه سال یادشده اقدامی انجام نداده‌اند!!
با تصویب این قانون انتظار می‌رفت که مالیات هنگفتی از مالکین منازل و خودروهای لوکس اخذ شود اما آمارهای نگران کننده‌ای منتشر شده است. کار بجایی رسیده است که دیوان محاسبات قصد دارد علیه سازمان امور مالیاتی بدلیل ترک فعل اعلام جرم نماید!
اما اینکه چرا اهداف این قانون محقق نشده به این دلایل مرتبط است که عملا طرح مذکور در نطفه خفه شده و ابتر مانده است.
1-کل درآمدی که دولت از سال اول اجرای دریافت مالیات از خانه‌های لوکس به دست آورده ۳۰میلیارد تومان بوده است، یعنی رقمی کمتر از قیمت یک آپارتمان لوکس.
2- طبق بررسی دیوان محاسبات کشور، در سال گذشته تنها ۱۰درصد از مشمولان مالیات خودروهای لوکس اقدام به پرداخت مالیات کرده‌اند و بیش از ۱۰۰هزار مالک خودرو اعتنایی به مالیات تعیین شده نکرده‌اند.
3- حدود ۳/۳ هزار میلیارد تومان از مالیات ۴/۴ هزار میلیاردی لحاظ شده برای املاک گران قیمت بلاتکلیف است و صاحبان املاک لوکس اقدامی در جهت تعیین تکلیف و پرداخت مالیات مذکور نکرده‌اند.
4- دریافت مالیات از واحد‌های مسکونی گران قیمت و باغ ویلا‌ها از قانون بودجه سال۱۴۰۰ در دولت سیزدهم آغاز شد و در قانون بودجه سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نیز مورد تأکید قرار گرفت، اما با این اوصاف هنوز شناسایی واحد‌های گران قیمت و معرفی آن‌ها به سازمان امور مالیاتی به صورت کامل انجام نشده است.
5- موضوع دریافت مالیات از خانه‌ها و زمین‌های لوکس با ارزش بیش از ۲۰میلیارد تومان در قانون بودجه۱۴۰۲ آمده بود، با وجود پافشاری سازمان امور مالیاتی کشور، در این دو سال، تنها ۹۳۶میلیارد تومان، یعنی کمتر از هزار‌میلیارد تومان مالیات از لوکس‌سواران و کاخ‌نشینان دریافت شده است.
6- دیوان محاسبات کشور دلیل وصول اندک مالیات را ترک فعل وزارت اقتصاد در شناسایی املاک و خودروهای لوکس می‌داند و هشدار می‌دهد وزارت امور اقتصادی و دارایی چنانچه همکاری لازم را انجام ندهد، پرونده این دستگاه اجرایی در دادسرا مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.
7- نکته قابل تأمل این است که همین تعداد اندکی که در این دو سال شناسایی شده‌اند، نسبت به پرداخت مالیات‌شان بی‌اعتنا بوده‌اند، زیرا در چنین قانون مهمی ابزار درستی برای اجرا پیش‌بینی نشده است. بر همین اساس به نظر می‌رسد شاهد عدم‌جدیت سیستم مالیات‌ستانی و مؤدیان مرفه در زمینه مالیات بر دارایی‌ها به عنوان محور اصلی شکاف طبقاتی در کشور هستیم.
8- بر اساس آخرین آماری که در مرداد ماه امسال رسانه‌ای شد، ۶هزار میلیارد تومان مالیات تشخیصی برای خانه‌های لوکس در سه سال گذشته در نظر گرفته شده، اما تنها ۱۳۰میلیارد تومان آن وصول شده است. با توجه به این آمار‌ها که از سوی سازمان امور مالیاتی اعلام شده است، ثروتمندان تنها ۲درصد از مالیات تشخیصی مربوط به املاک، ویلا و باغ‌ویلا‌های لوکس را به دولت پرداخت کرده‌اند.
9- سیداحمدرضا دستغیب، رئیس دیوان محاسبات، عدم‌شناسایی املاک و خودروهای مجلل و گران‌قیمت و عدم‌تعیین قیمت مبنا برای دریافت مالیات از آن‌ها را نوعی ترک‌فعل دانسته و می‌گوید؛ بر اساس این ترک فعل در سال ۱۴۰۲ منابع پیش‌بینی شده از محل این بند قانونی به طور چشمگیری کاهش یافته است. همه دستگاه‌های اجرایی موظف هستند تمامی اطلاعات خود را به موقع و بدون هیچ‌گونه تأخیری به دیوان محاسبات کشور ارائه کنند.
10- در سال ۱۴۰۲ بابت تعداد ۵۰۳ هزار و ۱۳۵ زمین فاقد اعیانی دارای کاربری مسکونی، اداری و تجاری، باغ‌ویلای مجاز (با احتساب عرصه و اعیان) و خانه مجلل (لوکس) که ارزش آن‌ها بیش از ۲۰میلیارد تومان و مازاد بر این مبلغ، جمعاً مشمول ۴/۴ همت (مالیات دودر‌هزار) بوده‌اند، صرفاً حدود ۶۶میلیارد تومان مالیات وصول شده و مبلغ بالغ بر ۱/۱ همت آن مورد اعتراض قرار گرفته و مابقی وصول نشده است.
11-همچنین طبق بررسی دیوان محاسبات کشور، وصول ۱۰ درصدی مالیات مرتبط با خودروهای لوکس در سال گذشته نشان می‌دهد بیش از ۱۰۰هزار مؤدی مالک خودروی لوکس اعتنایی به پیامک پرداخت مالیات نداشته‌اند. از تعداد ۳۲۵ هزارو ۱۶۶ خودرو با قیمت بیش از ۳میلیارد تومان که مشمول ۸۵/۲ همت مالیات بوده‌اند، صرفاً مبلغ ۲۱۸میلیارد تومان در زمان تعویض پلاک و نقل و انتقال خودرو وصول و به حساب خزانه واریز شده است. سایر افراد مشمول که پیامک پرداخت مالیات را دریافت کرده‌اند، نسبت به پرداخت مالیات موردنظر تا پایان بهمن‌ماه سال یادشده اقدامی انجام نداده‌اند!!
فرهاد خادمی