۱- وزرای خارجه آمریکا و روسیه سرانجام برای اجرای آتش بس یک هفتهای در سوریه به توافق رسیدند. از روز دوشنبه ۲۲ شهریورماه، به مدت یک هفته در سراسر سوریه آتش بس اجرا گرديده است. وزیر خارجه روسیه در اعلام این خبر اظهارداشتهاست: «دولت سوریه را در جریان این توافق قرار دادهاست.» در این مدت هرگونه عملیات نظامی، بخصوص بمباران هوایی ارتش سوریه در حلب که در محاصره ارتش سوریه قرار گرفتهاست، متوقف خواهد شد تا به مردم عادی از سوی سازمان ملل، کمکهای غذایی، آب و دارو برسانند. همچنین براساس توافق، آمریکا و روسیه فرماندهی نظامی مشترکی برای بمباران مراکز تجمع نیروهای داعش و النصره تشکیل خواهند داد. وزیر خارجه آمریکا گفت:«هدف از فرماندهی مشترک نظامی، نابودی داعش و النصره در سوریه است.» در ادامه مسیر اجرایی آتش بس، مذاکره سیاسی دولت سوریه با مخالفان زیرنظر نماینده سازمان ملل از سرگرفته میشود و تلاش برای یافتن راه حل سیاسی برای پایان بخشیدن به جنگ در سوریه و استقرار دولت وحدت ملی بار دیگر کلید میخورد.
۲- از نخستین ساعتهای دستیابی به این توافق تاکنون، چگونگی دستیابی، نحوه اجرا، گروههای مشمول، شیوه و ساز و کار نظارت، تشخیص تروریستی بودن و غیر تروریستی بودن گروههای مسلح و میزان موفقیت آن سوالاتی را در میان مردم و مسئولان سوری ایجاد کرده است. خبرگزاری دولتی سوریه (سانا) گزارش داد که دولت سوریه توافق آتش بسی را که با میانجیگری روسیه و آمریکا به دست آمده، پذیرفته است. سانا به نقل از منابع مطلع اعلام کرد که دولت سوریه این توافق را تصویب کرده است و ترک مخاصمه در شهر حلب به دلایل انسانی آغاز شده است.
۳- در آتش بس اخیر، چنان که پیداست در آمریکا نیز استقبال چندانی از آن صورت نگرفته است و این اختلاف در ارتباط تصویری جان کری برای مذاکره و همفکری با کارشناسان نظامی و امنیتی کشورش در طول مذاکره با روسیه مشهود بوده است.
۴- در ماجرای آتشبس ملاحظاتی وجود دارد که باید از سوی نهادهای نظامی مؤثر در سوریه و بویژه کشورهای متولی برقراری آتشبس مورد توجه قرار گیرد. کشورهای متولی اجرای آتشبس باید مراقب و متعهد باشند که این فرصت چند روزه سبب تغییر موازنه قوا، سوء استفاده جریانات تروریستی و تقویت هر چه بیشتر آنها نشود. متأسفانه تجربه موارد پیشین اعلام آتشبس نشان داده است که جریانهای معارض و مقابل با متعهد نبودن به آتشبس و سوء استفاده از آن در عین تقویت مواضع خود به نقض آتشبس اقدام کرده و خسارتهای قابل توجهی به طرف مقابل وارد کردهاند.
۵- روسیه با ورود به عملیات نظامی و تمرکز بر حملات هوائی برق آسا علیه مواضع تروریستها عملاً دست آمریکا و متحدانش در ائتلاف آمریکا را رو کرد. تصادفی نیست که پس از هر موفقیت ارتش سوریه و نیروهای مقاومت، ناگهان آمریکا به فکر مسائل انسان دوستانه میافتد و خواهان برقراری آتش بس با تروریستها میشود ، آن هم بخاطر نجات ساکنان غیرنظامی که اسیر تروریستها هستند!
۶- آتش بس شکنندهای که براساس توافق آمریکا و روسیه در سوریه برقرار شده، در مواردی نقض گردیده که نگرانیهائی را به دنبال داشته است.روسیه از طریق یک پایگاه نظامی در لاذقیه سوریه و آمریکا از پایتخت اردن بر آتش بس نظارت دارند ولی نظارت آنها مثل گذشته بازدارنده نیست. كارشناسان معتقدند ؛ با توجه به اینکه آتش بس، گروههای تروریستی را در بر نمیگیرد و تعدادی از آنها به وضوح اعلام کردهاند که آتش بس را نمیپذیرند، احتمال وقوع حملات تروریستی در مقیاسی وسیعتر از فجایع «خان طومان»، چندان دور از ذهن نیست. تحليل گران اظهارداشته اند ؛ کاملاً آشکاراست که آمریکا و متحدانش علیرغم ادعای حساسیت نسبت به مسائل انسانی و اشک تمساح ریختن برای زجر و آسیب غیرنظامیان ، عملاً با سوریه همچنان تقابل و طرفیت دارند و از هیچ کوششی برای تغییر اوضاع به زیان نیروهای مقاومت و ارتش سوریه فروگذار نمیکنند. آنها درعین ادعای نگرانی در مورد سرنوشت غیرنظامیان، اهداف دیگری را دنبال میکنند و از فرصت طلائی آتش بس برای تحقق اهداف خود بیشترین سوء استفادههای ممکن را به عمل میآورند.
۷- پیشروی اخیر ارتش سوریه و مقاومت اسلامی در مناطق شمال حلب و ادلب به فرار شمار زیادی از عناصر تروریستی به سمت مرز ترکیه منجر شد.در جریان محاصره شهر حلب از سوی نیروهای مسلح سوریه و حزبالله نیز بیش از ۱۵۰۰ نفر از عناصر رده بالای داعش به هلاکت رسیدند.این شکست نگرانیها را درمیان بازیگران بحران سوریه به وجود آورد که ممکن است دولت سوریه در آینده با بهرهگیری از تاکتیکهای میدانی، زمینه شکست گروهکهای تروریستی را فراهم کند. باتوجه به توضيحات اين قسمت وآنچه تجربه گذشته نشان داده ؛ هرگاه گروهکهای تروریستی موجود در سوریه با شکست مواجه شدهاند، آمریکا پیشنهاد آتشبس ارائه داده است.
جان كلام
برخي ازصاحب نظران و تحليل گران به درستي براين باورند كه؛ آمریکا و روسیه دراین توافق، هدفشان حل مشکل سوریه نبوده بلکه هدف آنها رفع اختلافات یکدیگر و جلوگیری از ورود به خطوط قرمز طرفین است. بنابراین هدف از این توافق، ثبات درسوریه نیست.
من معتقدم براساس توافق روسیه و آمریکا اطلاعات مربوط به خطوط عملیاتی در سوریه و در جبهههای نبرد با تروریستها توسط روسیه در اختیار آمریکا قرار گیرد که در صورت تحقق این امر، جان نیروهای سوری و جبهه مقاومت در معرض خطر خواهد بود.