در روزهای اخیر و همزمان با اجرای طرح بانک مرکزی درخصوص کاهش دستوری نرخ سود بانکی بازار طلا با افزایش قیمت غیرمنتظره مواجه شده است.
یک هفته قبل پیمان قربانی معاون اقتصادی بانک مرکزی در یک نشست خبری غیرمنتظره خبر از بخشنامه جدید این بانک داد که براساس آن بانک ملزم میشونداز ۱۱ شهریور نسبت به رعایت نرخ سود سپرده یکساله ۱۵ درصد اقدام کنند. در شرایط فعلی بانکها با نرخهای سودی بالای ۲۰ درصد اقدام به جذب سپرده میکنند و به این ترتیب یک رقابت منفی در بانکهای خصوصی و دولتی برای جذب سپرده ایجاد شد. در حال حاضر نقدینگی کل بیش از ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان میباشد که حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان آن مربوط به حسابهای کوتاهمدت و تقریبا عددی به همین میزان نیز در حسابهای بلندمدت قرار گرفته است.
با ابلاغ بخشنامه "سفت و سخت" بانک مرکزی، سپردههای کوتاهمدت در معرض بیشترین تغییر قرار خواهد گرفت و با اعمال نرخ ۱۰ درصدی برای این سپردهها، به نظر میرسد بایستی منتظر حرکت جهنده نقدینگی موجود به سمت سایر بازارها باشیم. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان بازار ارز را به عنوان نخستین بازار پذیرای نقدینگی جدید ناشی از خروج سپرده از بانکها ارزیابی میکردند اما گویا بازار رخوت زده طلا و جواهر به یکباره شاهد افزایش قیمت غیرمتعارف بوده است.
روز سهشنبه بنابر اعلام رئیس اتحادیه طلا و جواهر هر گرم طلای ۱۸ عیار با قیمتی بیش از ۱۲۰ هزار تومان در بازار تهران خرید و فروش شده که این قیمت در ۵ سال گذشته یک رکورد محسوب میشود. هر چند برخی کارشناسان و فعالان اقتصادی توفان اخیر آمریکا و تحولات اقتصادی پیرامون آن را به عنوان مهمترین دلیل افزایش یکباره قیمت جهانی طلا و به تبع آن رشد قیمت در بازارهای تهران ارزیابی میکنند اما نمیتوان موضوع حرکت نقدینگی از بازار پول به بازار طلا و جواهر را نادیده گرفت.
محمد کشتیآرای رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران در گفتوگو با ایسنا، درباره دلایل گرانی سکه و طلا طی روزهای اخیر و همچنین افزایش قیمتها در بازار دیروز گفت: در دو - سه روز گذشته اتفاق عجیبی که افتاده این است که توفانی در آمریکا اتفاق افتاده است که باعث شده خیلی از مسائل اقتصادی تحت تاثیر قرار بگیرند.
وی افزود: این توفان آن قدر در اقتصاد منطقه آمریکا اثر گذاشته است که ارزش دلار تضعیف شده است و از طرفی چون این توفان در تگزاس اتفاق افتاده باعث شده خیلی از شاخصهای ارزش سهام در آن منطقه به شدت کاهش پیدا کند.
رئیس اتحادیه طلا و جواهر ادامه داد: از طرف دیگر هم بالا رفتن ارزش یورو در مقابل دلار باعث شده است که ارزش دلار کاهش پیدا کند و در نتیجه قیمت طلا با توجه به کاهش ارزش دلار بالا رفته است و به بیش از ۱۳۲۲ دلار رسیده است.
کشتیآرای عنوان کرد: از سوی دیگر نیز تاثیرش در بازار داخلی این بوده که همین افزایش قیمت جهانی سبب شد که قیمت طلا و سکه رشد زیادی پیدا کند؛ به طوری که قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار بعد از پنج سال به بالاترین رقم یعنی بیش از ۱۲۰ هزار تومان رسیده است که این رکورد جدیدی است.
وی همچنین درباره افزایش ۱۱ هزار تومانی قیمت نیم سکه گفت: در مواقعی که چنین اتفاقی میافتد ممکن است بعضی قطعات سکه تقاضای بیشتری پیدا کند و بعضی قطعات تقاضای کمتری داشته باشد. به طور طبیعی قطعاتی که تقاضا برایش بیشتر میشود با افزایش قیمت روبهرو میشوند. در مجموع با توجه به اتفاقاتی که افتاده اگر قرار است تغییری حاصل شود دو - سه روزی طول خواهد کشید تا سمت و سوی قیمت طلا مشخص شود.
به گفته کارشناسان، بالا رفتن ارزش یورو در مقابل دلار باعث شده است که ارزش دلار کاهش پیدا کند و در نتیجه قیمت طلا با توجه به کاهش ارزش دلار بالا رفته است و به بیش از ۱۳۲۲ دلار رسیده است. از سوی دیگر توفان اخیر آن قدر در اقتصاد منطقه آمریکا اثر گذاشته که ارزش دلار تضعیف شده است و از طرفی چون این توفان در تگزاس اتفاق افتاده باعث شده خیلی از شاخصهای ارزش سهام در آن منطقه به شدت کاهش پیدا کند.
توفان آمریکا در حالی به عنوان دلیل جهش قیمت طلا مطرح شده است که توفان بخشنامه بانک مرکزی باعث شده بانکها برای جذب هر چه بیشتر سپرده در مدت تعیین شده به تکاپو بیفتند. رشد نقدینگی در ۴ سال اخیر به قدری گسترده بوده که یکی از چالشهای و دلایل پیش روی بانک مرکزی برای کاهش محتاطانه نرخ سود احتمال برونریزی اثرات ناشی از حرکت نقدینگی موجود در سپردهها بوده است.
به هر حال بانک مرکزی بعد از یک تلاش نا موفق در سال ۹۴ این بار تصمیم گرفت به هر شکل ممکن نرخ سود سپرده یک ساله ۱۵ درصد را در نظام بانکی تثبیت کند. اعمال سیاستهای پولی به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای اصلی و اساسی دولت در اصلاح شاخصهای اقتصاد کلان به شمار میرود که با نظارت بر بهره بانکی و عرضه پول سروکار دارند. بنا بر اختیارات بانک مرکزی تغییر در نرخ سود بانکی از جمله ابزارهای است که بانک مرکزی برای اجرای سیاست پولی استفاده میکند.
در حال حاضر به نظر میرسد بر خلاف انتظارها نقدینگی موجود در بانکها خیلی زود شروع به حرکت در بازارهای دیگر کرده است و شاید پیش بینی اثرات تورمی ناشی از توفان حرکت نقدینگی در بازار ارز امروز جای خود را به کابوسی در بازار رکود زده طلا و جواهر داده است.