ماههاست که به واسطه نوسان نرخ ارز قیمت خودروهای داخلی سربه فلک گذاشته و هر روز قیمت این محصول بالاتر میرود اما همچنان خبری از نظارت و برخورد با گرانفروشان نیست.
با این وجود وزیر صنعت، معدن و تجارت با اعلام اینکه قیمتگذاری ستاد تنظیم بازار قیمت جدید خودروهای پرفروش تا هفته آینده اعلام خواهد شد مدعی شده که هدف اصلی از این مصوبه پایین آوردن قیمت خودرو در بازار است. البته ناگفته نماند که رحمانی در سخنان خود به این مساله نیز اشاره داشته که ۲ خودروساز اصلی کشور تنها مجوز پیشفروش ۳۰ درصد از ظرفیت تولیدشان را دریافت کردهاند. نکته اصلی و قابل توجه در صحبتهای وزیر صنعت آن است که گفته است علت اصلی بدقولی خودروسازان در عمل به تعهداتشان مشکلات ورود قطعات از خارج و کاهش تولید خودرو بود.
تولیدات غیراستاندارد
این صحبتهای وزیر صنعت، معدن و تجارت در مورد بازار خودرو و افزایش این محصولات در حالی مطرح میشود که برخلاف ادعاهای رئیس سازمان استاندارد هنوز که هنوزه آن اقدام لازم و عاجل در مورد بهبود کیفیت خودروها تولید داخل صورت نگرفته است و آنچه از شواهد امر بر میآید صورت هم نخواهد گرفت.
البته ناگفته نماند که طی ماههای اخیر رئیس سازمان ملی استاندارد ایران درخصوص آخرین موضع این سازمان در ارتباط با تعدیل یا حذف برخی استانداردهای ۸۵گانه خودرویی مدعی شده بود که هیچیک از استانداردهای ۸۵ گانه خودرویی حذف نخواهد شد اما ممکن است که در مورد رعایت برخی استاندارد زمان مورد نظر تمدید شده و جهت اجرا توسط خودروساز افزایش یابد.
وی همچنین گفته بود تا زمانی که کار نهایی نشود و به تصمیم قاطع نرسیم، اسم خودرویی اعلام نخواهد شد و از ابتدای دیماه سالجاری نیز آخرین مرحله از اجرای استانداردهای ۸۵گانه خودرویی کلید خواهد خورد. از تاریخ اعلامی کار خود را شروع کرده و به ترتیب پیش میرویم. ما در این رابطه نگرانی خاصی نداریم و براساس گزارشهای واصله شاهد آن هستیم که خودروسازان در حال وفق دادن محصولات خود با استانداردهای ۸۵گانه خودرویی هستند.
در حال حاضر که دویمن روز از زمستان ۹۷ را سپری میکنیم و سررسید وعده زمانی سر داده شده توسط سازمان استاندارد است اما همچنان خبری مبنی بر اقدام عاجل این متولیان به گوش نرسیده است.
گزارشات کیفی ارایه شده از میان حدود ۳۸ هزار و ۹۷۷ دستگاه خودروی تولید شده توسط خودروسازان داخلی تعداد انگشتشماری توانستهاند ۴ ستاره کیفیت را کسب کنند و اکثرا نهایت ستاره کیفی که کسب کردهاند ۳ ستاره بوده است و خود این مساله به خوبی نشان میدهد که متولیان تا چه اندازه همراستا با رشد قیمت خودرو نسبت به بهبود کیفیت تولیدات داخل اقدام کردهاند.
خودرو به روایت استاندارد
شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران با بررسی حدود ۳۸ هزار و ۹۷۷ دستگاه خودروی تولید شده توسط خودروسازان داخلی در ماه آبان سالجاری نسبت به ارزیابی آنها کرده که از میان این خودروها ۴۹ مدل خودرو در گروه سبک و ۱۲ مدل خودرو در گروه سنگین قرار دارند.
براساس گزارش منتشر شده در گروه خودروهای پیکاپ، وانت نیو پیکاپ فوتون در سطح قیمتی یک و خودروی وانت تندر در سطح قیمتی ۲ توانستند امتیاز ۳ ستاره کیفی را دریافت کنند و جزو باکیفیتترین خودروهای داخلی آبانماه ۱۳۹۷ محسوب شوند. در گروه خودروهای سواری نیز خودروهای پژو ۲۰۰۸ و گرند ویتارا در سطح قیمتی یک، خودروهای کیا سراتو، هیوندای آی ۲۰، هیوندای Accent و هاوال اچ ۲ در سطح قیمتی ۲، خودروهای بسترن بی۳۰ و چانگان سیاس ۳۵ در سطح قیمتی ۳ و خودروهای رنو ساندرو اتوماتیک، تندر ۹۰ پلاس اتوماتیک، تندر ۹۰ پلاس، پژو ۲۰۷ اتوماتیک، پارس تندر و پژو ۲۰۷ در سطح قیمتی ۴ با کسب امتیاز ۴ ستاره توانستهاند جزو باکیفیتترین خودروهای داخلی آبانماه ۱۳۹۷ انتخاب شوند.
در گروهه خودروهای سنگین و در بخش باری، خودروهای کامیونت ایسوزو K۷۵NPR، کامیونت هیوندای HD۶۵، کشنده ولوو ۵۰۰FH و کشنده اسکانیا ۴۵۰R با دریافت امتیاز ۴ ستاره به عنوان باکیفیتترین خودروهای داخلی آبانماه ۱۳۹۷ معرفی شدند. همچنین در گروههای سنگین و در بخش مسافری نیز ون مسافری وانا و اتوبوس بین شهری اسکانیا درسا امتیاز ۴ ستاره کیفی را به دست آوردند.
جای خالی نظارت
در شرایطی که همچنان بساط بینظارتی در حوزه تولیدات خودرو برپاست اما متولیان همچنان در جهت حمایت از حقوق مصرفکننده شعر داده و مدعی هستند اگر تحولی در حوزه تولیدات خودرو رخ داده نتیجه تلاش و کوشش این متولیان است. طی ماههای اخیر تولیدکننده خودرو در حالی بر طبل پیشفروش محصولات خود میکوبند که پایین بودن کیفیت این محصولات همچنان دلیل اصلی در بروز تصادفات جادهای است و روزانه جان بالغ بر نفر به واسطه کیفیت محصولات تولیدی گرفته میشود و باز هم کسی نیست که پیگیر این اتفاق باشد.
کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی در کنار انحصار ایجاد شده توسط دو غول خودرو ساز داخلی نبود نظارت بر عملکرد این کارخانجات را نکته اصلی و کلیدی برشمرده و میگویند؛ تا مادامی که بازار رقابتی نشده و اجازه ورود منطقی محصولات خارجی در حوزه خودرو با قیمت و تعرفه معقول داده نشود نتیجه این خواهد شد که افسار خودرو در دست دلالان، واسطهگران و سودجویان خواهد بود هرچند که در این میان متولیان شعار حمایت از مصرفکننده سردهند.
پیشفروشهای دردسرساز خودروسازان
خودروسازان در حالی علیرغم تعهدات قبلی به مشتریان، هنوز هم ولع ثبتنامهای جدید را دارند که شرکای خارجیشان میگویند نسبت به پیشفروشهای بیبرنامه و عدم تامین قطعه، به آنها هشدار داده بودند.
با آغاز زمزمههایی در دولت مبنی بر افزایش نرخ رسمی خودرو با مصوبه ستاد تنظیم بازار و به موازات آن، کنار رفتن شورای رقابت از قیمتگذاری خودرو، تحویل به موقع خودروهای پیشفروش شده که در تعهدات قبلی خودروسازان بود، متوقف شد و هر روز به بهانههای مختلف، تعداد زیادی از مشتریانی که باید در موعدهای مشخص، خودروهای خود را تحویل میگرفتند، با ممانعت خودروسازان در ایفای تعهداتشان مواجه شدند.
در سبد خودروهایی که خودروسازان با ولع بسیار، اقدام به پیشفروش آنها کرده بودند، طیف متنوعی از خودروهای داخلی و تولید مشترک با خودروسازان خارجی قرار داشت که میزان تولید با توجه به گرفتاریهای تحریم و وضع اولین تحریم ایالات متحده آمریکا همزمان با خروجش از برجام بر روی صنعت خودروسازی، قطعا به مرور کاهش مییافت و بنابراین خودروسازان قادر به عمل به ایفای تعهدات خود در این رابطه نبودند.
اکنون کار به جایی رسیده است که بسیاری از خودروهای ثبت نامی تولید مشترک ایرانی با خودروسازان فرانسوی، علیرغم اینکه با افزایش قیمت از سوی خودروساز و اجبار مشتریان به پرداخت آن مواجه شده است، اما مابهالتفاوتها دریافت شده و خودرویی به دست مصرفکننده نرسیده است؛ در عین حال، به زعم برخی منابع آگاه در خودروسازان خارجی که شریک ایران در دوران پسابرجام بودند، هشدارهای لازم در رابطه با نبود قطعه و پکهای مرتبط با تولید خودروهای مشترک، به مدیران خودروسازی داده شده بود؛ اما آنها تنها به فکر جمع کردن منابع مالی از دست مردم برای پوشاندن ناکارآمدیهای خود بودند.
یک منبع مطلع در رنوپارس هم اعلام کرده که به مدیران پیشین سایپا در زمینه پیش فروش بیش از ظرفیت محصولات رنو شامل ساندرو، استپوی و تندر ۹۰ هشدار داده بود اما آنها بدون توجه به این موضوع و بدون هماهنگی با رنو و با آگاهی از ناتوانی در تامین، پیشفروش صورت داده بودند.