بیانیه روز سهشنبه اتحادیه اروپا خط پایانی بر چند ماه طراحی چشمآبیها علیه کشورمان در حوزه امنیتی دیپلماتیک بود. بیانیهای سراسر اتهام و ورود دخالتآمیز به مسائل داخلی کشورمان که گستاخی اروپاییها پس از چند ماه انفعال و سکوت دیپلماتیک ایران را در معرض نمایش گذاشت. اروپاییها دقیقا به خودشان اجازه دادهاند که در هر مسئلهای میل دارند، از جمله صنعت موشکی ایران که وابسته به امنیت و اقتدار دفاعی کشورمان است، ورود کنند.
البته وزارت خارجه بعد از مدتها انفعال در برابر اقدامات امنیتی علیه دستگاه دیپلماسی کشورمان پاسخ بیانیه اتحادیه اروپا را در چند بند داده است اما آنچه میتوان در این رفت و برگشت دیپلماتیک مطمح نظر قرار داد یک دور تسلسل باطل با اروپاست که بیشتر به رفتار دیپلماتیک ایران و بازخورد آن در این بیانیه باز میگردد.
چند نکتهای که وزارت خارجه در پاسخ به بیانه اتحادیه اروپا پاسخ داده است چیز جدیدی نیست. لااقل برای رسانهها که تحرکات اروپا در این چند ماه برای راهاندازی کانال مالی فیمابین را رصد میکردند و تحلیلهای مختلفی درباره اقدامات اتحادیه اروپا ارائه دادند این موضوع تا حد زیادی قابل پیش بینی بود. رفتار انفعالی دیپلماسی ایرانی که برخی از کارشناسان آن را شکیبایی برای راهاندازی کانال مالی عنوان میکردند، حتی در برابر اتهامات گستاخانه علیه دستگاه دیپلماسی هم ادامه یافت.
در همین رابطه در بیانیه پنج محوری وزارت خارجه آمده است: «طرح اتهامات بیپایهای همچون طراحی و یا اقدام تروریستی در اروپا از ابتدا بیاساس و تعجب برانگیز بود. ایراد چنین اتهامات واهی و بیاساس و ابراز نگرانی اروپاییها در شرایطی که گروههای تروریستی و جنایتکار شناخته شده و دارای شناسنامه برای جهانیان در اروپا آزادانه فعالیت میکنند، نه تنها در شرایط کنونی سازنده نیست بلکه در راستای اهداف معاندینی است که خواهان تیرگی روابط ایران با اروپا هستند.»
اینکه وزارت خارجه بیان میکند در ابتدا این اتهامات بیاساس تعجبآور بود ولی به آن پاسخ صریح مانند این بیانیه نداد و آن را به طور دیپلماتیک پیگیری نکرد و اینک که اروپاییها به مرحله بهرهبردای از این اتهامات رسیدهاند به طور دیر هنگام به آن پاسخ میدهد، خود جای تامل دارد. در چند ماه اخیر فعالیتهای امنیتی و اتهامآمیزی علیه دیپلماتهای ایرانی در کشورهای مختلف اروپایی انجام شد که تا به امروز چندان به آن پاسخ صریح و مقتدرانهای داده نشده است.
از سوی دیگر به تازگی «محمدجواد ظریف»، وزیر خارجه کشورمان مطرح کرد که اقدام اروپائیان برای ایجاد یک ساز و کار مالی و تبادلات تجاری با ایران دیرهنگام بود و باید بسیار زودتر انجام میشد که به علت فشارهای آمریکا، به طول انجامید.
اینکه بعد از بیش از هفت ماه وقت تلف کردن اروپا و راهاندازی یک کانال مالی ناقص که ماکت کانال مالی اس.پی.وی است؛ اتحادیه اروپا که تضمین داده بود برجام را در غیاب آمریکا ادامه میدهد نه تنها به وظایف خود بلکه خلل آمریکا را جبران میکند، عمل نکرده و انتظارات برآورده نشده است، بازهم ضعف دیپلماسی ایرانی در مقطع کنونی را نشان میدهد.
موضوع اف.ای.تی.اف که گویی به شرط اروپاییها بدل شده است تا برجام که وظیفهشان هست را اجرایی کنند، چندی است که در حوزه سیاست داخلی مطرح میشود و گروههای مختلف سیاسی نسبت به آن موضع دارند. برخی از گروههای سیاسی از جمله اصلاحطلبان طوری اف.ای.تی.اف را در داخل کشور مطرح میکنند که اگر ایران وارد آن نشود نمیتواند از مواهب برجام بهرمند شود. حتی این اعتراض را نسبت به منتقدان دارند که بررسی طولانیمدت لوایح مربوط به اف.ای.تی.اف سبب شده که ایران نتواند از نتایج برجام بهرهمند شود. موضوعی که دستگاه دیپلماسی هم در مجلس و مجمع تشخیص و نهادهای دیگر به دنبال آن بود. حالا به گونهای شده است که این مسئله به عنوان مطالبهای از سوی اتحادیه اروپا مطرح میشود. گویی آنقدر خودمان این موضوع را تکرار کردیم که حالا طرف مقابل هم این دروغ را باور کرده است و حتی آن را حق خود میداند!
نکته سوم و دخالت آمیز اروپاییها که بازهم در حوزه دیپلماسی تعریف میشود بعد از اتهامات واهی مختلف نگرانی از پیشرفت موشکی ایران است که در سراسر بیانیه اتحادیه اروپا موج میزند. اتحادیه اروپا در بیانیه دوازدهبندی خود در اقدامی مداخلهجویانه نسبت به برنامههای موشکهای بالستیک ایران ابراز نگرانی کرده است و از ایران خواسته تا تمامی اقدامات لازم برای احترام به قطعنامههای مرتبط شورای امنیت سازمان ملل را اتخاذ کند.
در نهایت شباهت زیادی میان بیانیه ۱۲بندی اروپاییها که حسن روحانی در اوایل دولت یازدهم آنان را «آقااجازهها» خطاب میکرد و شروط دوازده گانه آمریکا برای مذاکره با ایران که چندی پیش توسط «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا اعلام شد، دیده میشود. جالب اینجاست که تحرکات امنیتی علیه دیپلماتهای کشورمان به آمریکا و تحریک کشورهای اروپایی توسط کدخدا باز میگردد. همانطور که کارشناسان مطرح میکنند راهاندازی ساحات (ساز و کار حمایت از تبادلات تجاری) به نوعی آزمایش اروپاست و امروز توپ در زمین قاره سبزیها قرار دارد تا چقدر میتوانند وعدهها و تعهدات خود را عملی کنند وگرنه بیشتر جلو رفتن با اروپاییها و از بین رفتن زمان نیز چیزی جز خسارت محض و تقریبا هیچ عاید کشورمان نمیکند.
ظریف نیز مطرح کرد: «سازوکار حمایت از تبادلات تجاری (ساحات) پیش از اینکه برای ایران مهم باشد برای اروپاییها مهم است تا به دنیا نشان دهند، استقلال دارند و میتواند منافع خود را پیگیری کنند.» بنابراین این اتفاقات بیشتر نشان میدهد اروپاییها نه تنها در مقابل آمریکا و اقدامات آن نمیایستند بلکه به طور کاملا حساب شدهای در پازل کاخ سفید بازی میکنند. جهاننیوز