در حالی که سیاستهای آمریکا، همواره زمینه ساز زیر سوال رفتن استقلال آژانس شده است، نماینده آمریکا در آژانس بینالمللی انرژی اتمی با صدور بیانیهای، علیرغم متهم کردن ایران به عدم پایبندی به توافقات پادمانی آژانس به مذاکره بدون پیششرط با ایران ابراز تمایل کرد.
«جکی ولکات» نماینده آمریکا در آژانس بینالمللی انرژی اتمی با انتشار بیانیهای ایران را به عدم پایبندی به تعهدات پادمانیاش متهم کرد. وبسایت آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش کرد، نماینده آمریکا تصریح کرد: «ایران باید به طور کامل به تعهدات پادمانی هستهای خود پایبند باشد و خیلی سریع، به سؤالات مهم مبنی بر اینکه این مواد از کجا آمده و اینکه هماکنون، هرگونه مواد و تجهیزات هستهای مربوطه، در حال حاضر کجا است، پاسخ موثقی بدهد».
ابراز نگرانی نماینده آمریکا در شرایطی است که واشنکتن بیش از یکسال پیش، علیرغم پایبندی ایران به مفاد برجام، از توافق هستهای خارج شد و در نهایت، ایران در تاریخ ۱۸ اردیبهشت، با تعیین مهلت ۶۰ روزهای به طرفهای توافق هشدار داد در صورت عدم پایبندی به تعهداتشان ذیل برجام، ایران طبق مفاد این توافق هستهای، تعهداتش را کاهش خواهد داد. ایران در راستای کاهش تعهداتش، چهار گام برداشته است و جدیدترین گام در روز ۱۵ آبان با گازدهی به سانتریفیوژهای نصب شده در تأسیسات فردو و غنیسازی ۴.۵ درصدی در این تاسیسات (از نیمه شب شانزدهم آبان) آغاز شد.ولکات در بیانیه خود ضمن ابراز نگرانی از فعالیت هستهای ایران گفت: «احتمالاً مواد هستهای اعلامنشدهای وجود دارد و فعالیتهایی که حال حاضر در ایران درجریان است، عمیقاً نگران کننده است».وی سپس ادامه داد: «بار دیگر شورای حکام با شواهد جدیدی از بیاعتنایی احتمالی ایران به تعهدات پادمانیاش روبرو شده است».«کورنل فروتا» مدیرکل موقت آژانس بینالمللی انرژی اتمی امروز در جلسه شورای حکام ضمن تأکید بر ادامه فعالیت آژانس برای راستیآزمایی عدم انحراف مواد هستهای اعلامی توسط ایران تحت توافق پادمان مدعی شد که کارشناسان آژانس، ذرات اورانیوم طبیعی را از منشأ انسانی در مکانی در ایران که قبلاً به آژانس اعلام نشده بود، پیدا کردهاند. وی تصریح کرد: «همانطور که در هفتم نوامبر به شورای حکام گزارش دادم، آژانس ذرات اورانیوم طبیعی را از منشأ انسانی در مکانی در ایران که قبلا به آژانس اعلام نشده بود، پیدا کرده است. ما از آن زمان به تعاملات با ایران ادامه دادیم اما اطلاعات بیشتری دریافت نکرده و این موضوع هنوز حل نشده باقی مانده است».
در این میان سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان تاکید کرد: ایران پس از ارائه مستندات منتظر پاسخ آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره بازرس متخلف است.سید عباس موسوی با اشاره به کشف و شناسایی مواد خطرناک از بازرسان آژانس گفت: ایران پس از ارائه مستندات لازم به آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره فرد متخلف همچنان منتظر پاسخ آنهاست.وی افزود: طبق برنامه ریزی، بازرسان بازدیدهایی از مراکز ما در بخش هسته ای دارند که اخیرا یکی از بازرسان آنها زمانی که وارد سایت مربوطه می شد مواد خطرناکی از وی شناسایی شد.سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در گفت وگوی خود با خبرگزاری صدا و سیما همچنین اظهار کرد: بازرس متخلف نیز در اظهاراتش وجود این ماده خطرناک را تأیید کرده و علت آن را به مسائل مختلف ارتباط داده است.
در این میان نماینده دائم روسیه در آژانس بینالمللی انرژی اتمی در توئیتی از انزوای آمریکا در نشست امروز پنجشنبه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره ایران خبر داد. نماینده دولت سعودی در آژانس بینالمللی انرژی اتمی از جامعه جهانی خواست تا مقابل غنیسازی اورانیوم در تأسیسات فردو در ایران را بگیرند.
«عبدالله بن خالد» سفیر دولت سعودی در آژانس بینالمللی اتمی در وین، با بیان اتهامات گذشته علیه ایران، مدعی شد که غنیسازی اورانیوم در تأسیسات «فردو» تهدیدی برای جامعه جهانی است. به نوشته وبگاه شبکه الحدث، او در سخنانی مدعی شد که گزارشهای آژانس نشان دهنده سرپیچی ایران از توافق هستهای در زمینه درصد غنیسازی اورانیوم، میزان غنیسازی و راهاندازی سانتریفیوژهای پیشرفته و توقف تمامی تعهدات خود در زمینه پژوهش و توسعه است و غنیسازی اورانیوم در تأسیسات فردو تحریکآمیز و تهدیدی برای جامعه جهانی است.
نماینده دولت سعودی در ادامه ادعا کرد که اقدامات ایران (که در پاسخ به بدعهدی طرفهای امضاء کننده صورت گرفته و در چارچوب برجام تعریف میشود) نشان دهنده کاستیهای توافق هستهای است.«عبدالله بن خالد» در بخش دیگری از سخنان خود بار دیگر ایران را به نا امنی در منطقه متهم کرد و مدعی شد که تهران منابع حاصله از برحام را در راستای ایجاد نا امنی در کشورهای منطقه هزینه میکنداو با اشاره به آشوبهای روزهای اخیر در برخی شهرهای ایران، مدعی شد که مردم ایران به دلیل سیاستهای حکومت در رنج و سختی به سر میبرند.عربستان سعودی از تصمیم دولت آمریکا برای تمدید نکردن معافیت تأسیسات «فردو» از تحریمهای مربوط به همکاریهای هستهای با ایران در این مرکز استقبال کرد.یک منبع در وزارت خارجه سعودی به خبرگزاری رسمی این کشور گفت: «عربستان سعودی از تصمیم آمریکا به دلیل اهمیتی که برای مقابله با تخلف ایران از توافقنامههای بینالمللی در ارتباط با برنامه هستهای این کشور دارد حمایت میکند.» در این میان نماینده انگلیس در آژانس بین المللی انرژی اتمی در نشست شورای حکام تاکید کرد که این کشور از فعالیتهای آژانس برای نظارت مستقل و راستیآزمایی اجرای برجام حمایت میکند.«دیوید هال» با انتشار پیامی در توئیترش نوشت: بیانیه سه کشور اروپایی (انگلیس، آلمان و فرانسه) درباره نگرانیمان در خصوص اقدام ایران برای کاهش تعهداتش در چارچوب برجام را قرائت کردم.
وی بدون اشاره به اجرا نشدن تعهدات طرفهای اروپایی برجام افزود: «این مهم است که ایران فوری به اجرای کامل تعهداتش طبق برجام بازگردد.»جمهوری اسلامی که همواره بر حفظ برجام و غیرقابل مذاکره بودن آن تأکید کرده است؛ یکسال پس از خروج آمریکا از این توافق، پایبندی کامل خود به آن را حفظ کرد اما پس از مشاهده بدعهدی اروپاییها در اجرای تعهداتِ برجامی آنها بویژه بهرهمندی ایران از منافع اقتصادی این توافق، از اردیبهشتماه امسال گامهایی را در جهت کاهش تعهدات خود، طبق برجام آغاز کرد.پس از اجرای گام چهارم ایران برای کاهش تعهدات در چارچوب برجام، اروپا اعلام کرده از یک سو به دنبال بهرهمندی تهران از مزایای اقتصادی این توافق است و از سوی دیگر گزینههای باقیمانده برای حفظ برجام را بررسی میکند.