درست در زمانی که رهبر معظم انقلاب اسلامی بر شنیده شدن صدای واحد از کشور تاکید دارند، باز هم دولت طلبکارانه وارد میدان شده و با پیش دستی، چنین شرایطی را نتیجه تصمیم گیری مجلس میداند.
به دنبال تصویب قانون اقدام متقابلعلیه تحریمها، هنگامی که قرار بود مقامات اجرایی کشور بنا بر این قانون از پروتکل الحاقی خارج شوند، مقامات دولتی در دیدار با مدیرکل سازمان بین المللی انرژی اتمی در تهران، مهلتی ۳ ماهه را برای آژانس تعیین کردند.
اقدامی که واکنش پر التهاب در فضای سیاسی کشور را به دنبال داشت. مجلس در اعتراض به توافق دولت با آژانس بین المللی انرژی اتمی واکنش نشان داد و منتقدین دولت آن را عقب نشینی در مقابل دشمنان کشور دانستند. کار تا جایی پیش رفت که مجلس، به قوه قضاییه شکایت کرد.
اما رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنانی هوشمندانه در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری تاکید فرمودند که مجلس و دولت اختلاف نظرشان را حل کنند که نشاندهنده دو صدایی نباشد.
حضرت آیتالله خامنهای فرمودند: این اختلاف نظرها قابل حل است و نباید اختلافها رها و یا تشدید شود که نشاندهنده دوصدایی باشد.
ایشان اظهار داشتند: دولت خود را موظف به عمل به قانون میداند و باید به این قانون که قانون خوبی است، به دقت عمل شود.
حضرت آیتالله خامنهای گفتند: جمهوری اسلامی از روز اول و تا مدت طولانی، بر اساس تعالیم اسلام به تعهدات خود عمل کرد اما طرفی که از روز اول به تعهدات خود عمل نکرد همین چهار کشور بودند، بنابراین آنها باید مورد عتاب و خطاب و بازخواست قرار گیرند.
ایشان افزودند: وقتی آمریکا از برجام خارج شد و دیگران هم با او همراهی کردند، دستور قرآن این است که تو هم تعهد را رها کن که با این حال باز هم دولت محترم ما تعهدات را رها نکرد و به تدریج بخشی از آنها را کاهش داد که البته این موارد نیز در صورت عمل کردن آنها به وظایفشان قابل برگشت است.
واکنش مجلس
درپی بیانات رهبر معظم انقلاب، محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی؛ مجتبی ذوالنوری و فریدون عباسی روسای کمیسیونهای امنیت ملی و سیاست خارجی و انرژی مجلس را مامور تعامل با دولت با محوریت دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی کرد.
رئیس مجلس از ذوالنوری و عباسی خواست تا درباره اجرای ماده ۶ قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها (مربوط به توقف اجرای پروتکل الحاقی) با جلب نظر اعضای دو کمیسیون و با محوریت دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی در تعامل با دولت از جمله، سازمان انرژی اتمی و وزارت خارجه، موضوع را به سرعت پیگیری کنند.
قالیباف خاطرنشان کرد که گزارش نتیجه این اقدامات و رایزنیها در اسرع وقت به وی و صحن مجلس ارائه شود.
از سوی دیگر نمایندگان مجلس با انتشار بیانیهای پیروی و حمایت از فرمایشهای مقام معظم رهبری را اعلام و تاکید کردند که از هر گونه ابتکار مشترک مجلس و دولت در راستای اجرای این قانون استقبال کرده و پیشقدم میشوند و به دولت برای استیفای حق مردم کمک کرده و میکنند.
اما گویا دولت سخنان مقام معظم رهبری را مصادره به مطلوب کرده و تلاش کرد که سخنان ایشان را صرفاً در حمایت از خود قلمداد کند.
نکاتی که مورد توجه دولت قرار نگرفت
به نظر میرسد که نکاتی از سخنان رهبر معظم انقلاب در واکنش دولت در نظر گرفته نشد. ایشان در سخنان خود خاطرنشان کردند که جمهوری اسلامی از مواضع منطقی خود در موضوع هستهای کوتاه نخواهد آمد و بر اساس مصلحت و نیاز کشور تا آنجا که لازم باشد، حتی تا غنی سازی ۶۰ درصد پیش خواهد رفت.
همچنین ایشان تصریح کردند: وقتی آمریکا از برجام خارج شد و دیگران هم با او همراهی کردند، دستور قرآن این است که تو هم تعهد را رها کن که با این حال باز هم دولت محترم ما تعهدات را رها نکرد و به تدریج بخشی از آنها را کاهش داد که البته این موارد نیز در صورت عمل کردن آنها به وظایفشان قابل برگشت است.
اما اینکه چگونه دولت این گونه سخنان را حمایت از خود دانست، سوال برانگیز بود .
رئیس جمهور با اشاره به اینکه اداره کشور پیچیدگیهای فراوانی دارد و کار سادهای نیست و با احساس و هیجان و فریاد و شعار نمیتوان کشور را اداره کرد، در این باره گفت: چند بار باید رهبر معظم انقلاب تکرار کنند که احترام، ادب و اخلاق اسلامی را مراعات کنید چرا گوش نمیکنیم؟
روحانی با تأکید بر اینکه اراده مردم را ضعیف نکنید و نگذارید مردم نسبت به آینده مأیوس شوند، گفت: همه باید شرایط حساس کنونی را درک کنند و آیا حق داریم با تریبونی که در اختیار ما است با اعصاب مردم بازی کنیم؟
وی با اشاره به اینکه دولت مثل همیشه در این مقطع نیز کار بسیار بزرگی بر مبنای تدبیر انجام داد، تصریح کرد: اگر کسی بخواهد توافق بین دولت ایران و آژانس بینالمللی اتمی را مخدوش کند، بیتردید این کار بازی در زمین دشمن است و معلوم است که اهداف دیگران آنجا اجرا میشود.
رئیس جمهور با اشاره به آیات ۵۶ تا ۶۶ سوره انفال، اظهارداشت: در این آیات خداوند به پیامبر(ص) میفرماید تو بارها با کفار عهد و پیمان بستی و پای پیمان خود ایستادی و آنها همواره پیمانشکنی کردند؛ اگر بعضی از این انقلابیهای ۲ آتشه افراطی، زمان پیغمبر بودند چه بسا به پیامبر(ص) میگفتند «تو دیروز رفتی با اینها عهد بستی و اینها عهد را شکاندند چرا دومرتبه عهد میبندی؟». اسلام دین صلح، پیمان و مصر بودن به عهد و پیمان است.
از سوی دیگر محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور در مورد اینکه برخی نمایندگان و کارشناسان معتقدند دولت در مواجهه با مجلس و در زمان اختلاف نظرها از عملیات رسانهای استفاده میکند و جریان را ( به نفع خود) عوض میکند، گفت: نمایندگان مجلس و به خصوص نمایندگان این مجلس، از روزی که آمدند غیر از کار تبلیغاتی و رسانهای، فقط حرف زدند.
رئیس دفتر رئیس جمهور اظهارداشت: شرایطی که به وجود آمد در شأن مجلس و نظام نبود، ما از اول به مجلس گفتیم با هم تعامل کنیم الان هم با اینکه دیرهنگام است اما ما آماده تعامل هستیم.
واعظی خاطرنشان کرد: از روز پنجم اسفندماه بر اساس قانون، پروتکل الحاقی را متوقف کردیم، لذا طبیعی است که این موضوع نه برای آژانس و نه برای اعضای برجام خوشایند نیست و ابراز تأسف کردند، اما این قانونی بود که دولت هم مصمم به اجرای آن بود.
وی ادامه داد: اجرای قانون مجلس برای آنها هم که تعهدات خود را انجام ندادند پیامد دارد. آنها اگر میخواهند همه چیز به روال صحیح برگردد لازمهاش این است که به تعهدات خود پایبند باشند و تحریمهایی که در دوران ترامپ گذاشته شده هم برگردد. در این صورت ما هم برمیگردیم. مهم این است که ما باید از منافع برجام برخوردار شویم.
واعظی تصریح کرد: انتظار ما از مجلس این بود که اگر می خواهند تعامل کنند قبل از آنکه در مجلس به دولت و مسولین توهین کنند و عملاً صدای مخالف را به بیرون فرستادند با مسولین (دولتی) مذاکره میکردند. ما مصمم به اجرای قانون بودیم.
اداره یا رها سازی کشور
با این وجود در واکنش به این سخنان دولت، افکار عمومی نظر دیگری دارد. مردم بر این باورند که رها سازی کشور و چشم دوختن و امیدداشتن به دیگران به معنای اداره کردن کشور نیست.
همچنین کارشناسان بر این باورند که پس از تصویب قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران عقب نشینی آمریکا از مواضع ضد ایرانیاش کاملا محسوس بود و این مسأله در اظهارات و رفتار مقامات این کشور مشاهده شد. نمونه این امر هم در رفتار نماینده آمریکا در سازمان ملل دیده شد که درخواست این کشور برای موضوع مکانیسم ماشه علیه ایران را از سازمان ملل متحد پس گرفت و این ثمره موضعگیری مقتدرانه ایران، به واسطه اجرای این قانون است.
از سوی دیگر باید گفت که رفتار دولت دقیقاً خلاف جهت نظرات مقام معظم رهبری است. ایشان بارها به حل اختلافات به دور از تریبونهای خبری و حاشیه سازی، پرداختن به مسائل کلیدی کشور تاکید داشتهاند، اما همچنان دولت به این روش برای توجیه عملکرد خود ادامه می دهد.
سید احمد خاتمی عضو هیات رئیسه مجلس خبرگان رهبری در این زمینه گفت: واقعیت این است که اختلافات نباید در تریبون مطرح شود و تا جایی که ممکن است بدون طرح آن در جامعه، اختلافات را باید حل کرد. وی افزود: حل این اختلافات با تمسک به ولایت صورت میگیرد؛ زیرا از ایران اسلامی باید یک صدا برخیزد و از رهگذر این اختلافات افراد زیان نمیبینند بلکه نظام اسلامی دچار زیان می شود.
از سوی دیگر سیدحسین مومنی کارشناس مذهبی در در واکنش به ادعای رئیس جمهور در تفسیر سوره انفال پیرامون نقض عهد مستمر کفار در پیمان با پیامبر(ص) و انعقاد یک پیمان مجدد از سوی پیامبر(ص) اظهار داشت: به خاطر صحبتهای ایشان واقعا متأسف هستم. برداشت ایشان کاملا غلط است و ایشان تفسیر به رأی میکند. کسانی که پیمان شکنی کردند، بزرگانشان توسط پیامبر(ص) اعدام شدند. یک عده بی سواد ظاهراً به ایشان تغذیه و خوراک میدهند که هیچ وجاهتی هم ندارند.
وی با اشاره به اینکه عدهای قصد دارند تعابیر دینی را مصادره به مطلوب کرده و از آن به نفع خود استفاده کنند، افزود: آنهایی که اندک اطلاعی از تعالیم دینی، تفاسیر و روایات داشته باشند، متوجه میشوند که ایشان میخواهند بیکفایتی و ناتوانی خویش را با این تعابیر توجیه کند.
مؤمنی تصریح کرد: ما به کفاری که به حقوق ما احترام میگذارند، احترام میگذاریم، با آنان گفتوگو و ارتباط بر قرار میکنیم. اما در قرآن آمده با کفاری که به دنبال فرصت میگردند تا به شما لطمه بزنند با شدت برخورد کنید. آیا آمریکا و اروپاییها که ما را تحریم میکنند و حتی جلوی ارسال دارو به کشور را میگیرند، دلسوز ما هستند؟
رهبری هم درباره مذاکره فرمودند که مذاکره باید همراه با احترام متقابل باشد.
در نهایت باید گفت که مردم امیدی به مذاکره و انجام تعهد در ازای هیچ ندارند، دراین میان دیگر عملکرد دولت هم اعصابی برای مردم باقی نگذاشته که دولت نگران خورد شدن آن باشد.
اما در حال حاضر آنچه که از اهمیت ویژه برخودار است، شنیده شدن یک صدای واحد از سیاست خارجی کشور است و نادیده انگاری این امر مهم نمی تواند مورد پذیرش باشد.
دشمنان کشور از این دوصدایی و اختلاف به نفع خواسته های خود بهره برداری میکند. کارشناسان بر این باورند که نباید در این گونه مسائل و اظهار نظرها تاثیری از از تاثیر برخی رقابت های انتخاباتی و جناحی وجود داشته باشد چرا که این امر خلاف منافع کل کشور اشت
دولت باید در نظر داشته باشد که مقام معظم رهبری علاوه بر تاکید بر هم صدایی و وحدت بر اجرایی شدن این قانون از سوی دولت هم اشاره کردند. «محمدصالح جوکار» رییس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها مجلس گفت: «اگر بخشهایی از قانون مذکور اجرا نشود این سوء تفاهم را برای دشمن به همراه دارد که میتواند تحریمهای ظالمانه بیشتری اعمال کند و به اقدامات خود ادامه دهد.»
بنابرای به جای رویکردی طلبکارانه با درک این مهم در مسیر هم صدایی گام بردار