کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

سیدعباس صالحی وقتی برای فکر کردن ندارد!

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیازمند تغییرات اساسی

30 مرداد 1403 ساعت 22:06


با بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی دولت چهاردهم در مجلس شورای اسلامی و رأی اعتماد نمایندگان مجلس به آنها، وزرای پیشنهادی از هفته آینده در وزارت خانه‌های خود مستقر می‌شوند و پس از وقفه‌ای نسبتا طولانی کار خود را آغاز می‌کنند.
از آنجایی که روز گذشته و در صحن علنی مجلس، موقع رسیدگی به صلاحیت وزیر ارشاد پیشنهادی، سید عباس صالحی هیچ مخالفی نداشت، انتظار می‌رود که او به راحتی از نمایندگان مجلس رأی اعتماد بگیرد و هفته آینده جایگزین محمد مهدی اسماعیلی وزیر ارشاد دولت سیزدهم شود.
صالحی دانش آموخته علوم حوزوی و در دانشگاه نیز فلسفه خوانده است، صالحی هرچند لباس روحانیت به تن ندارد ولی در دو حوزه علمیه مشهد و قم در محضر آیات عظام وحید خراسانی، جواد تبریزی، سید عزالدین زنجانی، میرزا علی آقا فلسفی و دیگران درس فقه را فرا گرفته است.
صالحی در دولت دوازدهم و زمان ریاست جمهوری حسن روحانی مسئولیت وزارت ارشاد را بر عهده داشت و در دوران وزارت‌اش سعی کرد سال‌های آرامی را پشت سر بگذارد. با نیم نگاهی گذرا به دوران مسئولیت صالحی در دولت دوازدهم می‌توانیم بر آرامش دوران او در وزارت ارشاد صحه بگذاریم و همین آرامش باعث شده بود که در لایه‌های زیرین وزارت ارشاد از جمله سازمان سینمایی مشکلات خاصی وجود نداشته باشد. دولت دوازدهم که از حیث اقتصادی تلاطم‌های شدیدی را تجربه کرده بود و مردم از لحاظ مرتبه اقتصادی در مضیقه شدیدی قرار داشتند به حد زیادی به آرامش و سکوت حوزه فرهنگ نیاز داشتند.
از آنجایی که معمولا سلبریتی‌ها و افراد تریبون دار در قبال مشکلات اقتصادی کوتاه نمی‌آیند و سعی می‌کنند نسبت به رئیس جمهور وقت انتقاداتی را مطرح کنند، دولت روحانی و عباس صالحی به عنوان وزیر ارشاد تا حد زیادی شانس یارشان بود چون که سلبریتی‌ها در زمان انتخابات ریاست جمهوری تمام قد از حسن روحانی حمایت کرده بودند و این حمایت اجازه نمی‌داد که به محض بروز مشکلات اقتصادی، نسبت به دولت مستقر، انتقادات تندی را به زبان بیاورند. یکی از مهم ترین دلایل آرام بودن وزارت ارشاد در زمان تصدی سیدعباس صالحی همین عقب نشینی صاحبان تریبون در قبال مشکلات اقتصادی بود که اگر غیر از این بود قطعاً باید شاهد مشکلات عدیده ای در این وزارت خانه می‌بودیم.
سید عباس صالحی پس از چهارسال غیبت در بدنه دولت این بار نیز به احتمال بیش از 90 درصد، وزیر ارشاد دولت چهاردهم یعنی دولت مسعود پزشکیان خواهد شد.
طبق برنامه‌ای که سید عباس صالحی به مجلس شورای اسلامی ارائه داده است اهم مسائل و معضلاتی که قرار است او به عنوان وزیر در دولت کنونی پیگیری کند به این شرح است؛
1. افول کنشگری و میدان داری مردم در آفرینشها و فعالیت‌های فرهنگی
2. تغییر موازنه مصرف فرهنگی در کشور به نفع محصولات فرهنگی غیر ایرانی
3. عدم شکل گیری زیست بوم اقتصاد فرهنگ به واسطه مداخلات تصدی گرایانه بازیگران دولتی و شبهه دولتی
4. شکاف عمیق و سریع فناورانه تا سطح کنشگری هوش مصنوعی در تولید فرهنگی و هنری به روز
سیدعباس صالحی با تقدیم برنامه‌ای 9 صفحه ای و کلان ظاهراً برای اصلاح موارد و معضلات فراوانی پا به میدان گذاشته که قطعاً در این میان مانند وزرای قبلی با چالش‌های فراوانی روبرو خواهد شد. از آنجا که جماعت فرهنگی و کسانی که وزیر ارشاد با آنها سرو کار دارد، دست به قلم و منتقد هستند، همواره کار وزارت ارشاد برای رسیدگی به امور این وزارتخانه سخت و دشوار است. در ادامه به بررسی برخی مشکلات در امور فرهنگی کشور می‌پردازیم تا شاید نقشه راهی برای سید عباس صالحی در وزارت فرهنگ و ارشاد باشد.
مشکلات در حوزه سینما در این سال‌های اخیر کم نداشته‌ایم. به واسطه برخی از اتفاقاتی که در این سال‌ها رخ داده بسیاری از هنرمندان یا کنار رفتند، یا از فعالیت کنار گذاشته شدند. آنچه که اهمیت دارد این است که مجموعه وزارت ارشاد و زیرمجموعه‌های آن در گام اول باید یک صلح، دوستی و رفاقتی با تمام سینماگران از اقشار، طیف‌ها و نگرش‌های مختلف ایجاد کنند.چیزی که عیان است، در حال حاضر از جانب برخی از هنرمندان یک نوع دلگیری و دلخوری ایجاد شده و فضا مقداری بسته شده است، اولین کاری که رییس سازمان سینمایی آینده اگر بخواهد که یک سینمای پویا، فعال و خوبی را در چهار سال پیش‌رو داشته باشد باید این رفاقت و همدلی را به جامعه سینماگر بازگرداند.
معضل بعدی در حوزه سینما که این روزها به شدت نمود پیدا کرده و اثر آن در آثار روی پرده نقره‌ای بیش از پیش مشهود است، حضور تهیه کننده و سرمایه گذارانی است که بی حساب و کتاب و با پول‌های باد آورده با منبع نامشخص و نامعلوم هزینه تولید و دستمزد را به طرز سرسام آوری بالا برده‌اند و همین مهم باعث شده که تهیه کنندگان کاربلد و دلسوز سینمای ایران میدان را خالی کنند. ضمن این که سینمای ایران چنان از برنامه‌ریزی‌های فرهنگی تهی شده که هر کسی که پول و سرمایه‌ای دارد، مثل آب خوردن وارد سینما می‌شود و با ساختن فیلم‌های مبتذل و وصل شدن به حلقه قدرت برای آن پروانه می‌گیرد و چپ و راست در ماهواره‌ها تبلیغ پخش می‌کند و با همدستی سینماداران، یکه تازی می‌کند.
پر واضح است که برای برون رفت از این درد خودخواسته، پیش درآمد و پیش نیازهایی وجود دارد که در حال حاضر اراده‌ای برای پاس کردن آنها وجود ندارد. اگر در سینمای تفکر زده امروز دوباره سینمای اجتماعی و تفکر محور رواج پیدا کند کمی از عقب ماندگی‌های فرهنگی جامعه که مردم ناخواسته با خوراک بد و تغذیه نامناسب به آن دچار شده‌اند ، کاسته می‌شود و همین خوراک درست و حسابی باعث می‌شود تهیه کنندگانی که به واسطه رواج خوراک بد به سلطان‌های ساخت و ساز در حوزه سینما تبدیل شده‌اند عقب بکشند و راه برای تهیه کنندگان دلسوز در این حوزه باز بشود. جا دارد که در ابتدای راه وزارت ارشاد برخی باگ‌های مدیریتی که در ادامه و در آینده باعث بروز مشکلات عدیده می‌شود حل و شفاف سازی شود.
معاونت سینمایی وزارت ارشاد و رییس سازمان سینمایی می‌توانند با ارائه یک برنامه‌ زمان‌بندی شده برای سامان‌دهی وضع موجود اعلام کنند؛ که چه اهدافی دارند و تضمین بدهند که هر چند ماه یکبار توضیحی از پیشرفت این برنامه‌ها ارائه دهند و آماده شنیدنِ نقطه نظرات کارشناسان، اصناف سینمایی و منتقدین باشند، این که چند درصد از این برنامه‌ریزی‌ها محقق شده و با چه مشکلاتی روبرو شده‌اند.
جشنواره‌های سینمایی کشور در حوزه ملی و بین المللی چند سالی است که فروغ همیشگی را ندارد که یکی از مهمترین دلایل بروز چنین مشکلاتی، قهر سینماگران به دلیل مشکلات اجتماعی سال 1401 است. جشنواره‌های سینمایی ملی و بین المللی یکی از نقاطی است که باید سال به سال تقویت شود. تضعیف آن علاوه بر ضربه به بدنه سینمای داخلی می‌تواند باعث تخریب چهره بین المللی سینمای ایران در جوامع جهانی شود. از آنجایی که در سال‌های پس از انقلاب سینمای ایران به واسطه حضور کارگردان‌های بزرگ توانسته برای خود نامی دست و پا کند و در فستیوال‌های معتبر حرفی برای گفتن داشته باشد؛ ادامه این روند یعنی دوری سینماگر از سینمای ملی می‌تواند باعث ضربات کاری بعدی شود. انتظار می‌رود وزارت ارشاد با انتصاب فردی مناسب به عنوان رئیس سازمان سینمایی بتواند هرچه زودتر به این مشکل اساسی رسیدگی کند.
اگر در حوزه سینما سخن کوتاه کنیم که از دیدگاه بیشتر کارشناسان یکی از مهمترین حوزه‌های وزارت ارشاد محسوب می‌شود؛ در حال حاضر حوزه موسیقی نیز بعد از سینما از لحاظ شمولیت و میزان اهمیت در رده دوم قرار دارد.
موسیقی در حال حاضر با مشکلات و تناقض‌های جدی روبرو است. بحث اجراهای زنده و اعطای مجوز به خوانندگانی است که در سطح بین المللی به دلیل فقدان آنچه که علم موسیقی نامیده می شود، آبروی ایران و موسیقی دیرینه آن را برده‌اند.
زمانی که دولت سیزدهم در برخی حوزه‌ها، خصوصاً بخش اقتصادی دچار تزلزل و اهمال‌هایی بود، وزارت ارشاد برای راضی نگه داشتن قشر خاکستری جامعه با اعطای مجوزهای کیلویی، به مثلاً موسیقی دان‌ها ، اعتبار مارکت موسیقی را زیر سوال برد. همان طور که شاهد هستیم هر روز به تعداد این ناهنرمندان ناخواننده اضافه می‌شود و به مانند سینمای کشور ذائقه موسیقایی به سمتی پیش می‌رود که آثار خوانندگان فاخر و فخر موسیقی ایران دیگر در میان سبد فرهنگی مردم جایی ندارد.
ماجرای نمایش خانگی و نوع نظارت بر آن نیز از معضلاتی است که این روزها بیش از پیش در مورد آن می‌بینیم و می‌شنویم. از آنجایی که تا چند وقت پیش وزارت ارشاد مسئول مستقیم نظارت بر نمایش خانگی و محتواهای تولیدی بود و طبق یک تصمیم این وظیفه به ساترا محول شد، بحث‌های فراوانی در این زمینه و نوع ممیزی آثار توسط ساترا به وجود آمده است. از آنجا که ساترا زیر مجموعه سازمان صداوسیما محسوب می‌شود و پلتفرم‌های نمایش خانگی رقیب اصلی رسانه ملی هستند، عده‌ای عقیده دارند که ناظران ساترا به پلتفرم‌های نمایش خانگی سخت می‌گیرد و قصد دارد با زمین زدن پلتفرم‌ها، راه را برای تاختن بدون رقیب خود باز کند. جا دارد وزارتخانه عباس صالحی با ورود به این قضیه یکبار برای همیشه نقشه راه آینده نظارت بر پلتفرم های نمایش خانگی را ترسیم کند.
یکی دیگر از مهمترین چالش‌های پیش روی وزارت ارشاد مسئله کاغذ است که مطالبه اصلی ناشران و فعالان صنعت چاپ است. کاغذ امروز کالایی اساسی برای فعالیت صنعت چاپ و نشر به شمار می‌رود، در حالی که طی سال‌های گذشته بنا به سیاست‌های غلط وابستگی در این حوزه به واردات به 100 درصد رسیده و تولید نیز کم‌فروغ‌تر از گذشته شده است. از سوی دیگر افزایش نرخ ارز موجب شده تا کاغذ کالایی گران شود، رشد چند صد درصدی قیمت کاغذ طی سال‌های گذشته موجب شده تا صنعت نشر و حتی چاپ امروز کمتر توان فعالیت با این قیمت کاغذ را داشته باشد. اگرچه دولت در سال‌هایی یارانه‌ای را برای واردات کاغذ و ارزان‌تر شدن آن برای ناشران اختصاص داد، اما به نظر نمی‌رسد که سیاست اختصاص یارانه برای واردات کاغذ سیاست چندان مطمئن و درستی در این زمینه باشد. از سوی دیگر مطالبه اصلی ناشران نیز اختصاص یارانه به کاغذ است. باید دید که وزیر فرهنگ و ارشاد دولت چهاردهم و معاون فرهنگی او در ابتدای راه چه برنامه‌ای برای حل بحران کاغذ دارند.
مشکلات فراوان و برای اصلاح و افتادن روی ریل درست وقت کم! سید عباس صالحی بیش از دیگر وزرا شانس تصاحب صندلی وزارت را دارد و همین امر نباید او را در ابتدای راه به خود غره کند. هر وزیر، ماموریتی مشخص دارد، افتادن در وادی باند و باندبازی و بازی کردن در زمین حزب و ایجاد تبعیض میان راست و چپ به جز اینکه صالحی را به درد بقیه وزا دچار کند، کاری از پیش نمی برد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از وزارت خانه‌های مهم هر دولت محسوب می‌شود. همان گونه که نفت و فروش آن برای کشور حیاتی است، اهتمام به بهبود و ساماندهی فرهنگ کشور نیز مهم است.
امید است که سید عباس صالحی بتواند علاوه بر ساماندهی وضعیت فعلی در ادامه راه قدم‌های مثبتی برای بهبود اوضاع کنونی بردارد.

علی کلانتری


کد مطلب: 130474

آدرس مطلب :
https://www.siasatrooz.ir/fa/report/130474/وزارت-فرهنگ-ارشاد-اسلامی-نیازمند-تغییرات-اساسی

سیاست روز
  https://www.siasatrooz.ir