در حالی که افزایش صادرات به دلیل افزایش نرخ ارز و سیاست‌های ارزی دولت، در حالی کمبودها و افزایش قیمت‌هایی را در کالاهای اساسی به همراه داشته است که دیروز اعلام شد صادرات حبوبات نیز آزاد شده حال آنکه این سوال مطرح است که این سودجویی صادراتی‌ها کمبود و افزایش قیمت را به همراه دارد؟
در حالی که هر روز ارزهای بیشماری برای واردات کالاهای اساسی هزینه می شود که گویی تیغ تند صادرات همچنان در حال بریدن گلوی نیازهای اساسی کشور است که نتیجه آن را در کمبودها و گرانی‌ها می‌توان مشاهده کرد. سیاست‌های ارزی دولت در افزایش نرخ نیمایی و رسیدن ارز مبادله‌ای به بالای 60 هزار تومان موجب شده تا صادر کنندگان یا بهتر بگوییم اتاق بازرگانی هر آنچه که به دست می‌آورد را به صادرات کشاندن چنانکه کمبود کره، گوشت، گوجه فرنگی و... را در این راستا می‌توان مشاهده کرد. هر چند که دولت اعلام می کند که به دنبال تامین نیازهای مردم است اما تصمیمات عملی مغایر آن را نشان میدهد که محور آن را افزایش ثروت ثروتمندان و فقیرتر شدن مردم تشکیل میدهد. افزایش قیمت نان و حامل‌های انرژی و گوشت و لبنیات و... در حالی شرایط اقتصادی را سخت کرده است که بعد دیگری از صادرات محوری که در فصل سرما کمبود داخل را رقم می‌زند با صادرات حبوبات رقم خورده است. رأی دیوان عدالت اداری دستور موقت توقف ممنوعیت صادرات حبوبات وزارت جهاد کشاورزی را لغو کرد و این موضوع توسط سازمان توسعه تجارت به گمرک ابلاغ شد.نرگس باقری زمردی مدیرکل دفتر مقررات واردات و صادرات سازمان توسعه تجارت در نامه‌ای به اورنگی سرپرست دفتر صادرات گمرک جمهوری اسلامی ایران نوشت: پیرو نامه شماره ۲۱۳۵۹۷۵ مورخ 28/11/1402 به‌پیوست تصویر دادنامه شماره ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۲۰۹۱۵۸۹ مورخ 29/08/1403 صادره از سوی هیئت تخصصی صنایع و بازرگانی دیوان عدالت اداری و نامه شماره ۴۰۶۱۷۷۰ مورخ 05/09/1403 دفتر حقوقی سازمان توسعه تجارت ایران و نامه شماره ۲۵۰۴۷۹ مورخ 04/09/1403 معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر صدور دستور موقت توقف اجرای نامه شماره ۲۱۳۵۹۷۵ مورخ 28/11/1402 این دفتر) موضوع نامه شماره ۲۰۲۵۸۵ مورخ 08/09/1402 معاونت مذکور مبنی بر صادرات حبوبات و... ارسال می‌شود. لذا خواهشمند است دستور فرمایید مراتب توقف اجرای نامه صادره نامه شماره ۲۱۳۵۹۷۵ مورخ 28/11/1402 این دفتر را تا اطلاع ثانوی به گمرکات اجرایی ابلاغ نمایند. بدیهی است طبق فراز پایانی نامه شماره ۲۵۰۴۷۹ مورخ 04/09/1403 معاونت توسعه بازرگانی وزارت مذکور که به‌استناد مفاد بند (ب) ماده (۲۳) احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب سال ۱۳۹۵، تأکید گردیده صادرات کالای یارانه‌ای مندرج در نامه صدرالذکر با رعایت سازوکار پیش‌بینی‌شده در بند (ب) ماده (۲۳) قانون مذکور مجاز است.
«صادرات حبوبات آزاد شد» وزارت جهاد کشاورزی به گمرکات کشور ابلاغ کرد. پیش از این سال گذشته ۲۸ بهمن ماه مدیرکل دفتر مقررات واردات و صادرات توسعه تجارت صادرات حبوبات را ممنوع کرده بود.بر اساس آمار گمرک؛ سال گذشته ۱۸۸ هزار تن حبوبات وارد کشور شده است. لوبیا چیتی ۹۰۰ گرمی در بازار تهران ۱۴۴ هزار و ۹۰۰ تو مان، لوبیا چیتی یک کیلویی ۱۴۵ هزار تومان، لوبیا چشم بلبلی ۱۰۰ هزار تومان و لوبیا قرمز ۷۷ هزار تومان به فروش می‌رود.
این اقدام در حالی صورت میگیرد که پس از مدتها گرانی کره به خاطر صادرات، دبیر انجمن صنایع لبنی، از آغاز توزیع گسترده کره در فروشگاه‌های سراسر کشور به منظور رفع کمبود این محصول خبر داد.رضا باکری دبیر انجمن صنفی صنایع لبنی با اشاره به توافق این انجمن با انجمن شیر خشک برای تامین خامه و چربی مورد نیاز کارخانجات لبنی گفت: طی دو هفته اخیر تولید و عرضه کره در کشور افزایش یافت و امید است به زودی مشکل کمبود کره در بازار رفع شود.وی افزود: افزایش شدید قیمت جهانی کره و چربی حیوانی باعث شد تا صادرات کره افزایش یابد به طوری که طی شش ماه نخست سال جاری به میزان ۱۲ ماه سال گذشته کره از کشور صادر شد.باکری تأکید کرد: اصلاح قیمت پایه صادراتی باعث می‌شود که صادرات کره نیز تعدیل شود تا کمبودی برای تامین کره در فروشگاه‌های کشور وجود نداشته باشد.
از سوی دیگر پس از مدتها گرانی برنج، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی گفت: با توجه به شرایط عرضه و آغاز ثبت سفارش برنج خارجی، طی روز‌های آینده شاهد کاهش قیمت برنج خواهیم بود.طی دو ماه گذشته با کاهش عرضه برنج خارجی به بازار، نرخ‌ها در چند مرحله افزایش یافتند. برنج هندی و پاکستانی از کیلویی ۵۰ هزار تومان به ۷۰- ۷۵ هزار تومان افزایش پیدا کرده است و برنج هندی نیز حدود ۲۰ هزار تومان در هفته جاری افزایش قیمت داشته و زمینه آن نیز خیلی کم شده از ۶۰ تومان به ۸۰ تومان رسیده و برنج پاکستانی نیز افزایش قیمت ۸۵ هزار تومان را تجربه کرده است. این در حالیست که تغییر قیمت‌های رخ داده در برنج خارجی، برنج ایرانی را نیز تحت تاثیر قرار داده است و برنج طارم دم سیاه هاشمی از ۱۱۵ هزار به ۱۱۹ هزار تومان افزایش یافته است.
با برداشته شدن ممنوعیت واردات از ابتدای ماه جاری، برنج موجود در گمرکات وارد بازار شده است و به گفته محمد مختاریانی-رئیس انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان برنج- از اول آذرماه برنج‌هایی که در گمرک مانده بودند می‌توانستند دیگر وارد کشور شوند و این برنج‌ها به‌صورت تدریجی وارد بازار می‌شوند و قیمت‌ها را می‌توانند به‌تدریج و در کوتاه‌مدت تغییر دهند و به گفته فروشندگان و توزیع‌کنندگان برنج، از آغاز واردات تاکنون حدود ۲۰ هزار تومان هر کیلو برنج کاهش قیمت داشته و قیمت عمده برنج هندی ۴۸ تا ۵۰ هزار تومان و برای مصرف‌کننده ۵۵ هزار تومان است و برنج پاکستانی نیز با قیمت ۵۷ هزار تومان به فروش می‌رسد. علاوه بر این ۳۰ هزار تن برنج وارداتی توسط شرکت بازرگانی دولتی جهت تنظیم بازار نیز موجود است که با نرخ ۴۶ هزار و ۸۰۰ تومان به دست بنکداران و با قیمت ۵۰ هزار تومان به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد و با توجه به اینکه واردات برنج‌های خارجی آغاز شده است، حدود ۴ الی ۵ درصد نیز برنج ایرانی افت قیمت را تجربه می‌کند.
در این میان برخی مسئولان دولتی با اشاره به تخلفات مرتبط با فروش ثبت سفارش از ممنوعیت این اقدام و ابطال کارت بازرگانان متخلف خبر داده اند.امکان ثبت سفارش برای بازرگانان به طور کلی به فرآیند واردات کالا توسط بازرگانان اشاره دارد و معمولاً شامل مراحلی است که از ثبت درخواست در سامانه‌های مرتبط تا دریافت مجوزهای لازم را در بر میگیرد. برای بازرگانان، ثبت سفارش کالا یکی از گام‌های کلیدی در فرآیند واردات است.بررسیها نشان میدهد، طبق ضوابط بودجه 1403 در حال حاضر برای تأمین کالاهای اساسی (حدود 15 میلیارد دلار با نرخ 28500 تومان) و ضروری و واسطه ای تولید (حدود 10 تا 15 میلیارد دلار با نرخ هر دلار 51 هزار تومان) و برای مابقی کالاها در بازار غیر متشکل و یا بازار جدید توافی آن هم با نرخ ارز 60 هزار تومانی تامین ارز صورت میگیرد.این در حالی است که یکی از مقامات وزارت جهاد کشاورزی اخیرا در گفت و گویی عنوان کرده است که فروش امتیاز ثبت سفارش غیر قانونی است و کارت بازرگانی متخلفین ابطال خواهد شد.نوذری، با اشاره به فروش یا واگذاری امکان ثبت سفارش گفت: هرگونه واگذاری مجوزهای ثبت سفارش کالا به دیگران تخلف محسوب می‌شود و با افراد خاطی طبق قوانین مربوط به قاچاق کالا و ارتشاء برخورد خواهد شد.
در حالی که هر روز ارزهای بیشماری برای واردات کالاهای اساسی هزینه می شود که گویی تیغ تند صادرات همچنان در حال بریدن گلوی نیازهای اساسی کشور است که نتیجه آن را در کمبودها و گرانی‌ها می‌توان مشاهده کرد. سیاست‌های ارزی دولت در افزایش نرخ نیمایی و رسیدن ارز مبادله‌ای به بالای 60 هزار تومان موجب شده تا صادر کنندگان یا بهتر بگوییم اتاق بازرگانی هر آنچه که به دست می‌آورد را به صادرات کشاندن چنانکه کمبود کره، گوشت، گوجه فرنگی و... را در این راستا می‌توان مشاهده کرد. هر چند که دولت اعلام می کند که به دنبال تامین نیازهای مردم است اما تصمیمات عملی مغایر آن را نشان میدهد که محور آن را افزایش ثروت ثروتمندان و فقیرتر شدن مردم تشکیل میدهد. افزایش قیمت نان و حامل‌های انرژی و گوشت و لبنیات و... در حالی شرایط اقتصادی را سخت کرده است که بعد دیگری از صادرات محوری که در فصل سرما کمبود داخل را رقم می‌زند با صادرات حبوبات رقم خورده است. رأی دیوان عدالت اداری دستور موقت توقف ممنوعیت صادرات حبوبات وزارت جهاد کشاورزی را لغو کرد و این موضوع توسط سازمان توسعه تجارت به گمرک ابلاغ شد.نرگس باقری زمردی مدیرکل دفتر مقررات واردات و صادرات سازمان توسعه تجارت در نامه‌ای به اورنگی سرپرست دفتر صادرات گمرک جمهوری اسلامی ایران نوشت: پیرو نامه شماره ۲۱۳۵۹۷۵ مورخ 28/11/1402 به‌پیوست تصویر دادنامه شماره ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۲۰۹۱۵۸۹ مورخ 29/08/1403 صادره از سوی هیئت تخصصی صنایع و بازرگانی دیوان عدالت اداری و نامه شماره ۴۰۶۱۷۷۰ مورخ 05/09/1403 دفتر حقوقی سازمان توسعه تجارت ایران و نامه شماره ۲۵۰۴۷۹ مورخ 04/09/1403 معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر صدور دستور موقت توقف اجرای نامه شماره ۲۱۳۵۹۷۵ مورخ 28/11/1402 این دفتر) موضوع نامه شماره ۲۰۲۵۸۵ مورخ 08/09/1402 معاونت مذکور مبنی بر صادرات حبوبات و... ارسال می‌شود. لذا خواهشمند است دستور فرمایید مراتب توقف اجرای نامه صادره نامه شماره ۲۱۳۵۹۷۵ مورخ 28/11/1402 این دفتر را تا اطلاع ثانوی به گمرکات اجرایی ابلاغ نمایند. بدیهی است طبق فراز پایانی نامه شماره ۲۵۰۴۷۹ مورخ 04/09/1403 معاونت توسعه بازرگانی وزارت مذکور که به‌استناد مفاد بند (ب) ماده (۲۳) احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب سال ۱۳۹۵، تأکید گردیده صادرات کالای یارانه‌ای مندرج در نامه صدرالذکر با رعایت سازوکار پیش‌بینی‌شده در بند (ب) ماده (۲۳) قانون مذکور مجاز است.
«صادرات حبوبات آزاد شد» وزارت جهاد کشاورزی به گمرکات کشور ابلاغ کرد. پیش از این سال گذشته ۲۸ بهمن ماه مدیرکل دفتر مقررات واردات و صادرات توسعه تجارت صادرات حبوبات را ممنوع کرده بود.بر اساس آمار گمرک؛ سال گذشته ۱۸۸ هزار تن حبوبات وارد کشور شده است. لوبیا چیتی ۹۰۰ گرمی در بازار تهران ۱۴۴ هزار و ۹۰۰ تو مان، لوبیا چیتی یک کیلویی ۱۴۵ هزار تومان، لوبیا چشم بلبلی ۱۰۰ هزار تومان و لوبیا قرمز ۷۷ هزار تومان به فروش می‌رود.
این اقدام در حالی صورت میگیرد که پس از مدتها گرانی کره به خاطر صادرات، دبیر انجمن صنایع لبنی، از آغاز توزیع گسترده کره در فروشگاه‌های سراسر کشور به منظور رفع کمبود این محصول خبر داد.رضا باکری دبیر انجمن صنفی صنایع لبنی با اشاره به توافق این انجمن با انجمن شیر خشک برای تامین خامه و چربی مورد نیاز کارخانجات لبنی گفت: طی دو هفته اخیر تولید و عرضه کره در کشور افزایش یافت و امید است به زودی مشکل کمبود کره در بازار رفع شود.وی افزود: افزایش شدید قیمت جهانی کره و چربی حیوانی باعث شد تا صادرات کره افزایش یابد به طوری که طی شش ماه نخست سال جاری به میزان ۱۲ ماه سال گذشته کره از کشور صادر شد.باکری تأکید کرد: اصلاح قیمت پایه صادراتی باعث می‌شود که صادرات کره نیز تعدیل شود تا کمبودی برای تامین کره در فروشگاه‌های کشور وجود نداشته باشد.
از سوی دیگر پس از مدتها گرانی برنج، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی گفت: با توجه به شرایط عرضه و آغاز ثبت سفارش برنج خارجی، طی روز‌های آینده شاهد کاهش قیمت برنج خواهیم بود.طی دو ماه گذشته با کاهش عرضه برنج خارجی به بازار، نرخ‌ها در چند مرحله افزایش یافتند. برنج هندی و پاکستانی از کیلویی ۵۰ هزار تومان به ۷۰- ۷۵ هزار تومان افزایش پیدا کرده است و برنج هندی نیز حدود ۲۰ هزار تومان در هفته جاری افزایش قیمت داشته و زمینه آن نیز خیلی کم شده از ۶۰ تومان به ۸۰ تومان رسیده و برنج پاکستانی نیز افزایش قیمت ۸۵ هزار تومان را تجربه کرده است. این در حالیست که تغییر قیمت‌های رخ داده در برنج خارجی، برنج ایرانی را نیز تحت تاثیر قرار داده است و برنج طارم دم سیاه هاشمی از ۱۱۵ هزار به ۱۱۹ هزار تومان افزایش یافته است.
با برداشته شدن ممنوعیت واردات از ابتدای ماه جاری، برنج موجود در گمرکات وارد بازار شده است و به گفته محمد مختاریانی-رئیس انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان برنج- از اول آذرماه برنج‌هایی که در گمرک مانده بودند می‌توانستند دیگر وارد کشور شوند و این برنج‌ها به‌صورت تدریجی وارد بازار می‌شوند و قیمت‌ها را می‌توانند به‌تدریج و در کوتاه‌مدت تغییر دهند و به گفته فروشندگان و توزیع‌کنندگان برنج، از آغاز واردات تاکنون حدود ۲۰ هزار تومان هر کیلو برنج کاهش قیمت داشته و قیمت عمده برنج هندی ۴۸ تا ۵۰ هزار تومان و برای مصرف‌کننده ۵۵ هزار تومان است و برنج پاکستانی نیز با قیمت ۵۷ هزار تومان به فروش می‌رسد. علاوه بر این ۳۰ هزار تن برنج وارداتی توسط شرکت بازرگانی دولتی جهت تنظیم بازار نیز موجود است که با نرخ ۴۶ هزار و ۸۰۰ تومان به دست بنکداران و با قیمت ۵۰ هزار تومان به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد و با توجه به اینکه واردات برنج‌های خارجی آغاز شده است، حدود ۴ الی ۵ درصد نیز برنج ایرانی افت قیمت را تجربه می‌کند.
در این میان برخی مسئولان دولتی با اشاره به تخلفات مرتبط با فروش ثبت سفارش از ممنوعیت این اقدام و ابطال کارت بازرگانان متخلف خبر داده اند.امکان ثبت سفارش برای بازرگانان به طور کلی به فرآیند واردات کالا توسط بازرگانان اشاره دارد و معمولاً شامل مراحلی است که از ثبت درخواست در سامانه‌های مرتبط تا دریافت مجوزهای لازم را در بر میگیرد. برای بازرگانان، ثبت سفارش کالا یکی از گام‌های کلیدی در فرآیند واردات است.بررسیها نشان میدهد، طبق ضوابط بودجه 1403 در حال حاضر برای تأمین کالاهای اساسی (حدود 15 میلیارد دلار با نرخ 28500 تومان) و ضروری و واسطه ای تولید (حدود 10 تا 15 میلیارد دلار با نرخ هر دلار 51 هزار تومان) و برای مابقی کالاها در بازار غیر متشکل و یا بازار جدید توافی آن هم با نرخ ارز 60 هزار تومانی تامین ارز صورت میگیرد.این در حالی است که یکی از مقامات وزارت جهاد کشاورزی اخیرا در گفت و گویی عنوان کرده است که فروش امتیاز ثبت سفارش غیر قانونی است و کارت بازرگانی متخلفین ابطال خواهد شد.نوذری، با اشاره به فروش یا واگذاری امکان ثبت سفارش گفت: هرگونه واگذاری مجوزهای ثبت سفارش کالا به دیگران تخلف محسوب می‌شود و با افراد خاطی طبق قوانین مربوط به قاچاق کالا و ارتشاء برخورد خواهد شد.
سمیه ملکی