گروه اجتماعی سیاست روز: علما و مراجع تقلید در باره حکم شکستن نماز به دلیل زیر تقریباً یک نظر واحد دارند؛ «شكستن نماز واجب از روى اختیار حرام است، ولى براى حفظ مال و جلوگیرى از ضرر مالى یا جانی و بدنی مانعى ندارد.»
این حکم شرعی برای زمانی است که اگر دزدی به خانه‌ای زد و صاحب خانه حضور داشت و سر نماز بود می‌تواند نماز را بشکند و مانع دزدی دزد شود یعنی تا این حد جلوگیری از به سرقت رفتن اموال و تجاوز به حریم زندگی در اسلام مهم و حیاتی است که می‌توان برای مقابله با آن نماز را شکست. یکی از دغدغه‌های مردمی که با دزدی به اشکال گوناگون آن روبرو می‌شوند، نوع برخورد با دزدان است، به این مفهوم که اگر با دزد درگیر شوند و در این درگیری دزد متجاز مسلح صدمه ببیند یا بمیرد تکلیف چیست؟ آیا مسروق متهم و مجرم است؟
قوانین در این زمینه در دنیا متفاوت است در برخی از کشورها می‌توان با سارق مقابله کرد و حتی او را مصدوم کرد یا کشت، در برخی دیگر چنین نیست و تأکید بر آن است که مسروق، یعنی کسی که مورد سرق قرار گرفته باید با پلیس تماس بگیرد، اما برخی کشورها مانند برزیل به مردم اجازه داده شده تا سارقان را در صورت مشاهده سرقت حتی با خودروی خود در خیابان زیر بگیرند و اگر هم کشته شد، کسی که به سارق حمله کرده مجرم نیست.
اما در ایران قوانین و شرایط چنین مسئله‌ای چگونه است؟
دفاع مشروع در برابر دزدان هنگام سرقت یکی از مهم‌ترین موضوعات حقوقی است که اغلب ابهامات زیادی برای مردم ایجاد می‌کند؛ آیا می‌توان با دزد هنگام سرقت، درگیر شد؟! تمام آنچه حول این مسئله می‌چرخد، در این سؤال‌ها نهفته است که آیا می‌توان با دزد درگیر شد و مسئولیت حوادث ناشی از دفاع با کیست؟
طبق قوانین مربوط به دفاع مشروع، هرگونه اقدام در برابر مجرم باید متناسب با تهدید انجام شده باشد؛ به عبارت دیگر، اگر فردی وارد حیاط خانه یا ملک شما شود، شما نمی‌توانید به او حمله منجر به جراحت یا فوت کنید، مگر اینکه شرایطی وجود داشته باشد که «جان یا مال شما در خطر جدی باشد» حتی در این شرایط، وارد کردن آسیب جدی به مجرم باید متناسب با نوع تهدید باشد.
یکی از مثال‌های رایج، برخورد فیزیکی با دزدی است که قصد فرار دارد.
اگر در جریان متوقف کردن دزد، آسیبی متناسب وارد شود، مانند زمین خوردن و شکستن دست او، این اقدام در چارچوب دفاع مشروع قرار می‌گیرد و ضمانت پرداخت دیه یا خسارت وجود ندارد؛ اما اگر این اقدام به مرگ مجرم منجر شود، حتی در صورت فرار، می‌تواند غیرقانونی تلقی شود و فرد مدافع مسئول شناخته شود.
دفاع مشروع باید با در نظر گرفتن تناسب اقدام با تهدید صورت گیرد و آموزش و آگاهی از قوانین می‌تواند از وقوع حوادث ناخواسته و تحمیل مسئولیت‌های سنگین جلوگیری کند اما بیش از هر چیزی، توصیه می‌شود در هنگام مواجهه با چنین شرایطی از اقدامات افراطی و غیرمتناسب خودداری کنید.
حال در این مسئله پرسش‌های زیادی پیش می‌آید که نیازمند پاسخ است و درو اقع به نوعی نقص در چنین قانونی را نشان می‌دهد.
چگونه می‌توان در شرایط بحرانی که یک یا چند دزد مسلح و خشن به خانه‌ای دستبرد زده‌اند و صاحب خانه به همراه خانواده‌اش حضور دارند و اگر اهالی خانواده یا پدر بخواهند با دزدان و مقابله کنند و در این درگیری دزدی، مصدوم یا معدوم شود، صاحب خانه متهم مجرم خواهد شد. کسی که به حریم خانه‌اش تجاوز شده چگونه می‌تواند در تناسب نوع برخورد با دزد را تشخیص دهد و بر اساس همان که قانون گفته برخورد کند؟
آیا چنین چیزی شدنی است؟ آیا می‌توان برای دزدان نیز قوانینی وضع کرد و به آنها گفت که هنگام دزدی باید در این چارچوب‌ها اقدام به دزدی کنید؟
در هر صورت بسیاری از قوانین وجود دارد که نیاز به بازنگری دارد و همراه با بازنگری اصلاحاتی باید رد قوانین انجام شود تا شرایط بهبود یابد در واقع وجود چنین قوانینی باعث جسورتر شدن دزدان خشن، مسلح و ازاذل و اوباش می‌شود چرا که می‌بینند قوانین به نفع آنها است!
این حکم شرعی برای زمانی است که اگر دزدی به خانه‌ای زد و صاحب خانه حضور داشت و سر نماز بود می‌تواند نماز را بشکند و مانع دزدی دزد شود یعنی تا این حد جلوگیری از به سرقت رفتن اموال و تجاوز به حریم زندگی در اسلام مهم و حیاتی است که می‌توان برای مقابله با آن نماز را شکست. یکی از دغدغه‌های مردمی که با دزدی به اشکال گوناگون آن روبرو می‌شوند، نوع برخورد با دزدان است، به این مفهوم که اگر با دزد درگیر شوند و در این درگیری دزد متجاز مسلح صدمه ببیند یا بمیرد تکلیف چیست؟ آیا مسروق متهم و مجرم است؟
قوانین در این زمینه در دنیا متفاوت است در برخی از کشورها می‌توان با سارق مقابله کرد و حتی او را مصدوم کرد یا کشت، در برخی دیگر چنین نیست و تأکید بر آن است که مسروق، یعنی کسی که مورد سرق قرار گرفته باید با پلیس تماس بگیرد، اما برخی کشورها مانند برزیل به مردم اجازه داده شده تا سارقان را در صورت مشاهده سرقت حتی با خودروی خود در خیابان زیر بگیرند و اگر هم کشته شد، کسی که به سارق حمله کرده مجرم نیست.
اما در ایران قوانین و شرایط چنین مسئله‌ای چگونه است؟
دفاع مشروع در برابر دزدان هنگام سرقت یکی از مهم‌ترین موضوعات حقوقی است که اغلب ابهامات زیادی برای مردم ایجاد می‌کند؛ آیا می‌توان با دزد هنگام سرقت، درگیر شد؟! تمام آنچه حول این مسئله می‌چرخد، در این سؤال‌ها نهفته است که آیا می‌توان با دزد درگیر شد و مسئولیت حوادث ناشی از دفاع با کیست؟
طبق قوانین مربوط به دفاع مشروع، هرگونه اقدام در برابر مجرم باید متناسب با تهدید انجام شده باشد؛ به عبارت دیگر، اگر فردی وارد حیاط خانه یا ملک شما شود، شما نمی‌توانید به او حمله منجر به جراحت یا فوت کنید، مگر اینکه شرایطی وجود داشته باشد که «جان یا مال شما در خطر جدی باشد» حتی در این شرایط، وارد کردن آسیب جدی به مجرم باید متناسب با نوع تهدید باشد.
یکی از مثال‌های رایج، برخورد فیزیکی با دزدی است که قصد فرار دارد.
اگر در جریان متوقف کردن دزد، آسیبی متناسب وارد شود، مانند زمین خوردن و شکستن دست او، این اقدام در چارچوب دفاع مشروع قرار می‌گیرد و ضمانت پرداخت دیه یا خسارت وجود ندارد؛ اما اگر این اقدام به مرگ مجرم منجر شود، حتی در صورت فرار، می‌تواند غیرقانونی تلقی شود و فرد مدافع مسئول شناخته شود.
دفاع مشروع باید با در نظر گرفتن تناسب اقدام با تهدید صورت گیرد و آموزش و آگاهی از قوانین می‌تواند از وقوع حوادث ناخواسته و تحمیل مسئولیت‌های سنگین جلوگیری کند اما بیش از هر چیزی، توصیه می‌شود در هنگام مواجهه با چنین شرایطی از اقدامات افراطی و غیرمتناسب خودداری کنید.
حال در این مسئله پرسش‌های زیادی پیش می‌آید که نیازمند پاسخ است و درو اقع به نوعی نقص در چنین قانونی را نشان می‌دهد.
چگونه می‌توان در شرایط بحرانی که یک یا چند دزد مسلح و خشن به خانه‌ای دستبرد زده‌اند و صاحب خانه به همراه خانواده‌اش حضور دارند و اگر اهالی خانواده یا پدر بخواهند با دزدان و مقابله کنند و در این درگیری دزدی، مصدوم یا معدوم شود، صاحب خانه متهم مجرم خواهد شد. کسی که به حریم خانه‌اش تجاوز شده چگونه می‌تواند در تناسب نوع برخورد با دزد را تشخیص دهد و بر اساس همان که قانون گفته برخورد کند؟
آیا چنین چیزی شدنی است؟ آیا می‌توان برای دزدان نیز قوانینی وضع کرد و به آنها گفت که هنگام دزدی باید در این چارچوب‌ها اقدام به دزدی کنید؟
در هر صورت بسیاری از قوانین وجود دارد که نیاز به بازنگری دارد و همراه با بازنگری اصلاحاتی باید رد قوانین انجام شود تا شرایط بهبود یابد در واقع وجود چنین قوانینی باعث جسورتر شدن دزدان خشن، مسلح و ازاذل و اوباش می‌شود چرا که می‌بینند قوانین به نفع آنها است!