۱۵ آبان ۱۳۶۵ که سر آلکساندر چاپمن (آلکس) فرگوسن هدایت شیاطینسرخ را برعهده گرفت، علی پروین پنج سالی بود که روی نیمکت مربیگری سرخپوشان پرسپولیس مینشست.
فرگوسن نزدیک به ۲۷ سال در اولدترافورد ماند ولی در این مدت پرسپولیس ۲۵ و استقلال ۲۲ مربی را به خود دیدند. تیم ملی ایران هم در این مدت ۲۷ مربی را روی نیمکت مربیگری خود نشانده است.
با پایان یافتن فصل دوازدهم لیگ برتر فوتبال بار دیگر بحث تغییر و تحول کادر فنی استقلال و پرسپولیس مطرح شده است. از یک سو امیر قلعهنویی که تیمش را قهرمان ایران کرده، ساز جدایی سر میدهد و از سوی دیگر یحیی گلمحمدی عطای کار در پرسپولیس را به لقایش بخشیده و رفته است. در این میان آن چه بیش از هر چیز به خاطر میآید این است که چرا این دو تیم بزرگ – و نه باشگاه بزرگ – با وجود ادعاهایی که گوش فلک را کر میکنند، هیچگاه ثبات را به معنای واقعی کلمه بر نیمکت خود احساس نکردهاند؟
سر آلکس فرگوسن، سرمربی سرخپوشان منچستر حدود ۲۷ سال پیش یعنی ۱۳۶۵ هدایت منچستریونایتد را بر عهده گرفت و تا همین هفته قبل که از دنیای قهرمانی خداحافظی کرد، در سمت خود باقی بود. در این مدت منچستر روزهای خوب و بدی را سپری کرد و تلخ و شیرین بسیاری به خود دید. باختها و پیروزیهای متعدد، قهرمانیها و ناکامیهای پیدرپی و اشکها و لبخندهای هواداران منچستریونایتد در این سالها، مجموعه تاریخ این تیم را تشکیل میدهد. سوال این است که در همین مدت، در دو تیم مدعی و بزرگ ایران چه میگذشته است؟
به گزارش ایسنا، تیمهای بزرگ ایران که روزگاری تنها قطبهای قهرمانی بودند و هر سال جام قهرمانی فوتبال ایران به یکی از این دو تعلق داشت در طول ۲۷ سال گذشته روی هم ۴۷ بار مربی عوض کردهاند. این آمار وحشتناک و تاسف برانگیز در صورتی ناگوارتر میشود که به صورت جزئی به آن پرداخته شود، وقتی تیمی مثل پرسپولیس در یک سال دو بار و استقلال در یک سال سه بار سرمربی خود را تغییر میدهند، "فاجعه" و "بحران" معنا پیدا میکند.
معضلي به نام دولتي بودن
البته دليل اينگونه عدم ثبات و تغييرات گسترده فقط دولتي بودن اين دو باشگاه است . محبوبيت اين دو باشگاه عاملي شده است که دولتها مستقيما در امور آن دخالت کنند که نتيجهاش همين بيثباتي در مديريت و کادر فني دو تيم استقلال و پرسپوليس است.
بدون ترديد اگر اين دو باشگاه خصوصي شوند هم به نفع هواداران ميليوني آنها است و هم بيتالمال؛ براي هواداران از اين منظر مفيد خواهد بود که باشگاه خصوصي به دليل سرمايهگذاري که انجام ميدهد به دنبال بهترين تصميم گيري است و نگاه کاملا فني براي موفقيت دارد لذا سليقهاي اداره کردن و تصميمگيري حذف ناگهاني منتفي مي شود.از سوي ديگر اين دو باشگاه با نگاه کارشناسي اداره ميشوند که يقينا ماحصلي بهتر از آن چيزي خواهند داشت که تا كنون داشته اند.البته موضوع مهم تر ديگري نيز وجود دارد و آن اين است كه بيتالمال نيز از آفات مالي وجود اين دو باشگاه که سالانه بالغ بر ۵۰ ميليارد تومان است نجات پيدا ميکند.
اميد مي رود در آينده اي نزديك شرايط خصوصي سازي اين دو باشگاه فراهم شود تا ديگر شاهد دور باطل در سرخ آبيها نباشيم چراكه فوتبال ایران برای رسیدن به استاندارد جهانی و فتح قله های پیشرفت به ثبات نیاز دارد. این مساله یک "تعارف" نیست که بشود با چند شعار تو خالی توجیهاش کرد. ثبات لازمه پیشرفت است. مربی اگر بداند چند سال هدایت تیمی را در اختیار دارد با شجاعت بیشتری تصمیمگیری میکند و در تیمش از بازیکنان جوانتری بهره میبرد. بازیکنسازی، نیازمند اعتماد مربی است و اعتماد مربی به یک جوان تنها زمانی شکل میگیرد که مربی بداند برای استفاده از بازیکنان جوان مورد بازخواست قرار نمی گیرد و در صورت نتیجه نگرفتن بلافاصله از کار برکنار نمیشود.
پرسش اصلی این گزارش این است که اگر استقلال و پرسپولیس در طول این ۲۷ سال و پیش از آن، این قدر سرمربی عوض نمیکردند، آیا نتایج بهتری نصیب شان نمیشد؟ پاسخ این سوال بر عهده مدیران این دو باشگاه است.
در ادامه نگاه کوتاهی داریم به آنچه در طول ۲۷ سال گذشته در استقلال و پرسپولیس گذشته است. ۲۷ سالي كه آلکس فرگوسن، سرمربی شیاطین سرخ بود و راس نیمکت این تیم انگلیسی هرگز در این مدت دستخوش تغییر نشد.
استقلال:
۱۳۶۵: عباس رضوی
۱۳۶۶: منصور پورحیدری
۱۳۶۷: غلامحسین مظلومی
۱۳۶۸: محمد صلاحی
۱۳۶۸: منصور پورحیدری
۱۳۷۱: بیژن ذوالفقارنسب
۱۳۷۲: یورگن سوکومورخوف
۱۳۷۳: رضا نعلچگر
۱۳۷۳: لئونید بیلفسکی
۱۳۷۳: نصرالله عبداللهی
۱۳۷۴: منصور پورحیدری
۱۳۷۵: ناصر حجازی
۱۳۸۰: منصور پورحیدری
۱۳۸۱: رولند کخ
۱۳۸۲: امیر قلعهنویی
۱۳۸۵: صمد مرفاویی
۱۳۸۶: ناصر حجازی
۱۳۸۶: فیروز کریمی
۱۳۸۷: امیر قلعهنویی
۱۳۸۸: صمد مرفاویی
۱۳۸۹: پرویز مظلومی
۱۳۹۱: امیر قلعهنویی
پرسپولیس:
۱۳۶۵: علی پروین
۱۳۶۷: مسعود معینی
۱۳۷۲: محمود خوردبین
۱۳۷۲: محمد پنجعلی
۱۳۷۳: ولادیسلاو بگوویچ
۱۳۷۳: حمید درخشان
۱۳۷۴: هانس یورگن گده
۱۳۷۴: استانکو پوکلهپوویچ
۱۳۷۶: حمید درخشان
۱۳۷۶: ایوان متکوویچ
۱۳۷۷: علی پروین
۱۳۸۲: وینگو بگوویچ
۱۳۸۳: راینر زوبل
۱۳۸۴: علی پروین
۱۳۸۴: آری هان
۱۳۸۵: مصطفی دنیزلی
۱۳۸۶: افشین قطبی
۱۳۸۷: افشین پیروانی
۱۳۸۷: نلو وینگادا
۱۳۸۸: زلاتکو کرانچار
۱۳۸۸: علی دایی
۱۳۹۰: حمید استیلی
۱۳۹۰: مصطفی دنیزلی
۱۳۹۱: مانوئل ژوزه
۱۳۹۱: یحیی گلمحمدی