درخصوص حملات تهران نکات بسیاری گفته شده است، اما توجه به ابعاد بینالمللی این موضوع بسیار حائز اهمیت است. در نکته نگاریهای انجام شده توجه و تمرکز بر مسائل داخلی از جمله لزوم ایجاد همبستگی و وحدت، تمرکز بر توان امنیتی داخلی و... گذارده شده است، در این متن تلاش میشود تا به ابعاد بینالمللی پیرامون این حادثه اشاره شود. یکی از این موضوعات مدافعان حرم هستند که رهبر انقلاب اشاره داشتند «به شهدای مدافع حرم به طور ویژه افتخار میکنیم.» و بیان داشتند «اگر مدافعان حرم مبارزه نمیکردند باید در کرمانشاه و همدان میجنگیدیم.» دومین موضوع عدم انزوای ایران در سطح بینالمللی بوده است.
۱. مورد خاص مدافعان حرم
منصفانهترین نکتهای که میتوان در زمینه حمله تهران مورد بحث قرار داد، رشادتهای کسانی است که با تمسک به پاسداری از کیان اسلام و حریم و حرم اهلبیت از جان، خانواده و بسیاری از دلبستگیهای دنیوی دل بریدهاند و خود را در مواجهه با سفاکانی قرار دادهاند که از کشورهای متعدد وارد سرزمینهای سوریه و عراق شدهاند و به دلایلی از جمله تطمیع یا خیانت نظامیان محلی و یا غافلگیری حکومتهای محلی بر سرزمینهای آنها مستولی شدهاند. تقریبا میتوان بیان کرد که هیچ مرامنامه سیاسی ندارند و صرفا سرزمینافزایی از پایههای اقدامات آنها محسوب میشود.
در چرایی افزایش نفوذ این گروهکها در سرزمینهای اسلامی میتوان به عناصر متعددی اشاره کرد، به طور کلی در فضایی که در سالهای اخیر در منطقه به وجود آمده و دو کشور همپیمان محور مقاومت را به خود درگیر کرده است، بیتردید عناصر متعددی دخیل بوده و هستند که هم عناصر بیرونی در این موضوع ورود داشتهاند و هم مولفههای درونی. برای مثال نقش قدرتهای بزرگ از جمله دولت آمریکا و برخی از کشورهای غربی به همراه برخی از کشورهای ثبات زدای منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا اشاره کرد. از نقش رژیم صهیونیستی به عنوان عنصر ناهمگن در منطقه نیز میتوان به عنوان یکی از دلایل افزایش نفوذ این گروهک یاد کرد.
در این شرایط برخی از جوانان در ایران با عنوان دفاع از حریم اهلبیت هم در سوریه و هم در عراق وارد کارزار نبرد با تکفیریهایی شدند که قصدشان از بین بردن کیان شیعه و مقدسات آن بوده است. با ورود به هنگام این نیروها پیشرویهای تکفیریها متوقف و روز به روز به عقب رانده شد چه اگر این موضوع محقق نمیشد، قطعا تروریسم تکفیری خود را به ایران و استانهای مرزی ایران میرساند. موضوعی که رهبر انقلاب نیز به آن اشاره کردند و بیان داشتند که در غیر این صورت ما میبایست در همدان، کرمانشاه و ایلام با آنها میجنگیدیم.
درخصوص اهداف ایجاد تروریسم داعش در منطقه و به خصوص در کشورهای عراق و سوریه، بحثهای متعددی ذکر شده است، که بازگویی دو نکته از آن بیراه نیست، نخست اینکه هر جا محور مقاومت گسترده شده و در حال نهادینه کردن عناصر اجتماعی فرهنگی خود بوده است، آمریکاییها تلاش کردهاند تا موانعی برای آن ایجاد کنند. آمریکاییها این موضوع را صریحا در مقابل منافع و امنیت رژیم صهیونیستی قلمداد میکنند و بر آن هستند که گسترش محور مقاومت به طور مستقیم اسرائیل را در انزوا قرار خواهد داد. دومین موضوع محدود کردن ایران به آن چیزی است که آنها «مرزهای ایران» قلمداد میکنند. این موضوع توسط آمریکاییها و متحدان منطقهای آنها بارها ذکر شده است که ایران بایستی به پشت مرزهای خود بر گردد و نیروهای خود را از کشورهای منطقه خارج کند. یکی از ابزارهای آمریکاییها برای محدود کردن و به اصطلاح مهار ایران همین موضوع جنگ نیابتی علیه ایران و ایجاد گروههایی بوده است که به صورت نیابتی بتوانند ایران را در موضوع امنیت ملی درگیر خود سازند.
بنابراین سوای از عناصر و مولفههای داخلی در ایجاد و تقویت این گروههای تروریستی عناصر بینالمللی نیز بسیار مهم و قابل توجه بوده اند. در چنین فضایی که آمریکاییها تلاش داشتهاند تا ایران را درگیر یک موضوع امنیتی و پروژه مشغولسازی کنند، سیاست منطقهای ایران دفاع از مرزها در سرزمینهای درگیر به تروریسم بوده است. هر چند موضوع دفاع از سرزمینهای اسلامی در درجه نخست دفاع از حریم سرزمینهای اهلبیت و حرمین شریفین بوده است، اما در درجه دوم همیاری منطقهای ایران به کشورهای همپیمان نیز بوده است به گونهای که همان طور که بسیاری از فرماندهان و نخبگان کشورهای عراق و سوریه اشاره کرده اند، اگر حمایت ایران از عراق و سوریه نبود، بغداد و دمشق قطعا سقوط کرده بودند. در فضایی که به طور خاص بغداد در معرض سقوط قرار داشت با حمایت ایران این کشور به آرزوهای خود درخصوص حفظ تمامیت ارضی اندیشید و تروریسم در این کشور اینک در حال رخت بر بستن است. داعش آخرین نفسهای خود را در موصل میکشد و به زودی نیز عراق از وجود نحس آن عاری میشود. این موضوع به یاری بسیاری از جوانانی صورت گرفته است که اینک در کشور ما به «مدافعان حرم» مشهورند. اگر یاری و اعانه آنها وجود نداشت این اتفاقات نیز در گسترده عراق و سوریه نمیافتاد و این دو اینک قلمرو تکفیریهایی بودند که مرزهای وسیعی با ایران داشتند.
حادثه تروریستی تهران یکبار دیگر نقش، اهمیت، جایگاه، توان و ظرفیت این نسل جدید مدافعان از سرزمین و ایدئولوژی را بازروایی کرد و در کشور نسبت به فاکتورهای مربوط به این نیروها همبستگی به وجود آورد. اینک کمتر ذهن عقلانیت پایهای درخصوص نقش مدافعان حرم در ایران تشکیک میکند. فضای به وجود آمده بعد از حملات تروریستی داعش به مجلس و حرم مطهر امام خمینی(ره) نشان داد که مردم درخصوص امنیت خود مدیون نیروهای بینالمللی خود هستند. از هر جناح سیاسی نسبت به این مقوله اجماع نظر و همبستگی به وجود آمد و این همان موضوعی است که به درستی قابل درک شده است.
۲. ایران یقینا کشوری منزوی نیست
به لیست کشورها، سازمانها، افراد و... که به ایران درخصوص حمله تروریستی تهران تسلیت گفتهاند یا با ایران ابراز همدردی کردهاند توجه کنید، نکتهای که نشاندهنده عدم انزوای ایران در سطح بینالمللی است. در زیر به بخشی از این ابراز همدردیها که در وبسایت دولتی ایرانا منتشر شده است، اشاره خواهد شد.
امانوئل مکرون، رئیسجمهوری و ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، این حملهها را محکوم و با ملت ایران اعلام همبستگی کردند.
آن هیدالگو، شهردار پاریس نیز در توییتر اعلام کرد که چراغهای برج ایفل جمعه شب به احترام جانباختگان حوادث تروریستی تهران خاموش میشوند.
سران کشورهای ترکیه، لبنان، فرانسه، عراق، روسیه و دیگر کشورهایی همچون ارمنستان، پاکستان و... هر کدام در پیامهایی جداگانه این حملات را محکوم و با مردم ایران اعلام همدردی و همبستگی کردند.
پرچم بریتانیا نیز در سفارت این کشور در تهران به نشانه ادای احترام به شهیدان حمله تروریستی تهران به حالت نیمه برافراشته درآمد.
سازمان ملل نیز در اقدامی این چنینی پرچم خود در دفتر این سازمان در تهران را نیمه افراشته کرد. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در گفتوگوی تلفنی با غلامعلی خوشرو، نماینده دائم ایران در سازمان ملل ضمن محکومیت حملات تروریستی تهران مقابله با این اقدام زبونانه را نیازمند هماهنگیهای جهانی و جمعی دانست. وی همچنین با ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران ابراز همدردی کرد و افزود سازمان ملل در این مسیر در کنار ملت ایران ایستاده است.
پیشتر، دبیرکل سازمان ملل و اعضا شورای امنیت این سازمان در بیانیههای جداگانهای این حمله را محکوم کرده بودند.
درست همزمان با این حادثه در تهران، سران حاضر در نشست شورای عالی امنیت آمریکا به احترام مردم ایران و شهیدان روز چهارشنبه تهران یک دقیقه سکوت کردند.
جولی بیشاپ، وزیر امور خارجه استرالیا حملات به مجلس ایران و مرقد امام خمینی(ره) در تهران را که دستکم ۱۲ کشته و بیش از ۴۰ زخمی درپی داشت محکوم کرد و گفت: با خانوادههای قربانیان این حملات و مردم ایران ابراز همدردی میکنیم و به آنها تسلیت میگوییم.
سفارت استرالیا در تهران نیز اعلام کرد اوضاع را زیر نظر دارد و با مقامات ایران برای مشخص شدن اینکه آیا اتباع استرالیا در این حملات تحت تاثیر قرار گرفتهاند یا خیر در تماس است.
خبرها حاکی از آن است که تیمهای برزیل و آرژانتین قبل از بازی دوستانه خود در استرالیا به مردم و شهدای ایرانی در اقدام تروریستی گروهک داعش، ادای احترام کردند.
شوکت میرضیایف، رئیسجمهور ازبکستان با ارسال پیامی به حسن روحانی همتای خود ضمن ابراز تاثر عمیق خود، اقدامهای تروریستی در تهران را به شدت محکوم و با دولت و ملت ایران و همچنین خانوادههای قربانیان ابراز همدردی کرد.
از سویی دیگر نیز دفتر یادبود شهدای حوادث تروریستی در تهران روز جمعه در سفارت جمهوری اسلامی ایران در جاکارتا پایتخت اندونزی، آستراخان روسیه، مینسک پایتخت بلاروس، بانکوک پایتخت تایلند دایر شد.
سرکنسول قزاقستان و ترکمنستان نیز با حضور در آستراخان دفتر یادبود را امضا و به خانواده شهدای این عملیات ادای احترام کردند.
همزمان با ابراز همدردی مقامهای بلندپایه سیاسی، مذهبی، فرهنگی و علمی ارمنستان با جمهوری اسلامی و ملت ایران در محکومیت اقدامهای تروریستی روز چهارشنبه، ارمنستانیها نیز با ایرانیان اعلام همبستگی مردمی میکنند. شماری از شهروندان ارمنستانی با حضور در محل سفارت جمهوری اسلامی همراه دستههای گل سفید به نشانه دوستی دو ملت و ابراز تاسف از بروز این فاجعه با مردم و خانوادههای داغدیدگان ابراز همدردی کرده و اقدام تروریستها و گروههای تروریستی علیه ملت ایران و کشورهای منطقه را محکوم میکنند.
این حجم از ابراز همدردی و همبستگی بین مردم، سازمانهای بینالمللی و دولتها نشان دهنده این است که مردم ایران نه تنها منزوی نیستند، بلکه در صورت ایجاد اتفاقی ناخوشایند همبستگی جهانیان را نیزدر ابعاد مختلف خود به همراه داشتهاند یا خواهند داشت. این موضوع به طور خاص نشان میدهد که تلاش برخی از کشورها برای محدود کردن نظام بینالملل به چند کشور خاص نتیجهای در بر نداشته و ایران کماکان جایگاه خود را در نظام بینالمللی دولت ملتها با اقبال عمومی داشته است. در بین دولتهایی که از همان ابتدا موضعی نفرت انگیز نسبت به این ماجزا اتخاذ کرده اند، آمریکاییها و سعودیها نماینگر بوده اند. دونالد ترامپ که در موضعی عجیب اظهار داشت «ما به خاطر قربانیان حادثه تروریستی در تهران ابراز تاسف کرده و همچنین به همه مردم ایران که با این زمان سخت و دشوار روبهرو شدهاند همدردی میکنیم.
ما تاکید میکنیم که کشورهای حامی تروریسم ممکن است خودشان قربانیان بدی و خشمی باشند که خودشان زاییده اند.» این موضع سخیف به همراه عدم واکنش عربستان سعودی به حوادث تهران تنها مواضع منفی بوده است که درخصوص این اقدام صورت گرفته است، این دو موضوع نیز نشان میدهد که نقش عوامل و عناصر بینالمللی در ایجاد آشوب در تهران را بایستی در کجا مورد تفحص قرار داد و ایده بسیاری مبنی بر اینکه بایستی مشکلات کشور را از دریچه آمریکاییها مورد حل و فصل قرار داد یا این موضوع که به هر صورت بایستی به دنبال مذاکره با عربستان سعودی بود، زیر سوال میبرد.
ابراز همدردی و همبستگی کشورهای دنیا با ایران چندین پیام دارد، نخست اینکه آنها ایران به مثابه قربانی تروریسم را نه تنها پذیرفتهاند بلکه مظلوم مینگرند که با ایران ابراز همدردی میکنند، دوم اینکه نقش ایران در مبارزه با تروریسم را مثبت و قابل ستایش میدانند، در پیام بسیاری از سران کشورها از نقش ایران در مبارزه با تروریسم ستایش شده است، سوم اینکه تصور تحدید نظام بینالمللی به چند کشور غربی و خصوصا آمریکا و ایده انزوای ایران به طور کلی مردود شده است.(برهان)