درحالی دستاورد سفر گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای به ایران به یک بیانیه مشترک که در آن به مدت ۳ ماه بازرسی‌ها و راستی آزمایی‌ها ادامه داشته ختم شد که برخی ناظران سیاسی بر این موضوع اتفاق نظر دارند که گویا دولت به مصوبه قانونی مجلس توجهی ندارد؛ اگر همین ۳ ماه هم توافق نمی‌شد مسیر دیپلماسی فعال تر و سبب می‌شد طرف غربی زودتر راجع به برجام تصمیم بگیرد.
آژانس بین‌الملل انرژی اتمی و جمهوری اسلامی ایران در پایان سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس به تهران، با صدور بیانیه‌ای مشترک درباره تداوم فعالیت‌های ضروری بازرسان آژانس در ایران تفاهم کردند.
در این بیانیه که یک نسخه آن در تارنمای آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای منتشر شد آمده است که این آژانس و سازمان انرژی اتمی ایران روح اعتماد دو طرفه را که منجر به صدور بیانیه مشترک در تهران مورخ ۲۶ اوت ۲۰۲۰ شد مورد تاکید قرار دادند.
این بیانیه می‌افزاید: سازمان انرژی اتمی ایران در راستای پیروی از مصوبه مجلس شورای اسلامی ایران موسوم به قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران به آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد که از ۲۳ فوریه ۲۰۲۱ اقدامات داوطلبانه ایران تحت برجام متوقف خواهد شد.
مقصود از تداوم راستی آزمایی و نظارت ضروری که در بند ۲ بیانیه آمده، همانطور که در پیوست توافق شرح داده شده، این است که ایران به مدت ۳ ماه اطلاعات برخی فعالیت‌ها و تجهیزات نظارتی را که در پیوست مشخص شده ضبط کرده و نزد خود نگه خواهد داشت. در این مدت، آژانس به این اطلاعات هیچ دسترسی نخواهد داشت و اطلاعات منحصراً نزد ایران باقی می‌ماند. چنانچه ظرف ۳ ماه تحریم‌ها به طور کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می‌گذارد، در غیر این صورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد.
به دلیل ملاحظات حفاظتی و ضرورت پنهان ماندن مکان تأسیسات کلیدی ایران، پیوست بیانیه که شامل فهرست این تاسیسات است، محرمانه خواهد ماند.»
در همین رابطه؛ سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین تصریح کرد: تمدید یا استمهال مصوبه مجلس در کار نیست و هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعطا نخواهد شد.
کاظم غریب آبادی در گفت‌وگو با خبرنگاران نتیجه مذاکرات رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با مقامات ایران را تشریح کرد و بیان داشت:در گفتگوها، آژانس بر ضرورت احترام به قانون مجلس و اجرای آن تأکید کرد بطوریکه در بیانیه نیز انعکاس داشته است.
وی افزود: ایران و آژانس تفاهم کردند اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی‌های برجامی به طور کامل متوقف شده و صرفاً تعهدات پادمانی ایران اجرا شود. بر این اساس، طبق قانون مجلس هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس اعطا نخواهد شد و هیچگونه بازرسی فراپادمانی نیز انجام نمی‌گردد.
سفیر کشورمان خاطرنشان کرد: مقصود از تداوم راستی آزمایی و نظارت ضروری که در بند ۲ بیانیه آمده، همانطور که در پیوست توافق شرح داده شده، این است که ایران به مدت ۳ ماه اطلاعات برخی فعالیت‌ها و تجهیزات نطارتی را که در پیوست مشخص شده ضبط کرده و نزد خود نگه خواهد داشت.
وی با بیان اینکه در این مدت، آژانس به این اطلاعات هیچ دسترسی نخواهد داشت و اطلاعات منحصراً نزد ایران باقی می‌ماند افزود: چنانچه ظرف ۳ ماه تحریم‌ها به طور کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می‌گذارد، در غیر این صورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد. ناظران سیاسی معتقدند که مصوبه مجلس شورای اسلامی ایران لازم الاجرا است اما گویا دولت نمی‌خواهد همچنان این مصوبه را اجرایی کند.
دولت سر ملت کلاه می گذاشت
محمد صادق کوشکی کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفت‌وگو با سیاست روز در خصوص دستاورد سفر گروسی به ایران و اینکه آیا بیانیه مشترک ایران و آژانس به معنی خنثی کردن مصوبه قانونی مجلس است؟ گفت: مجلس شورای اسلامی در خصوص خروج ایران از پروتکل الحاقی قانونی را تصویب کرده که این قانون نیز لازم الاجرا است و مجازاتی نیز برای کسانی که مانع اجرای این قانون می‌شوند تعیین شده است.
وی افزود: اتفاقی که هم اکنون رخ داده این است که دولت با وجود صراحت قانون، ضمن خودداری از مصوبه مجلس آن را دور می زند و بر سر قانون تصویب شده و مردم کلاه می گذارد.
این استاد دانشگاه بیان داشت: یک راه بیشتر نداریم و آن هم اینکه مجلس شورای اسلامی برای حفظ حرمت خود و قانونی که تصویب کرده است و نیز حفظ منافع امنیت ملی بطور جدی با دولت برخورد و قوه اجرایی را مجبور کند که از این مصوبه قانونی تمکین کند.
کوشکی با بیان اینکه مجلس شورای اسلامی باید ثابت کند که انقلابی است، خاطرنشان کرد: انقلابی بودنش را نیز با وادار کردن دولت به اجرای این مصوبه نشان دهد و با اهرم نظارتی شرایط را برای اجرای مصوبه هموار کند.
بی توجهی دولت به نظر مجلس شورای اسلامی
ابوالفضل ظهره‌وند، سفیر اسبق ایران در افغانستان و ایتالیا نیز درگفت‌وگو با سیاست روز در خصوص دستاورد سفر گروسی به ایران و اینکه آیا بیانیه مشترک ایران و آژانس به معنی خنثی کردن مصوبه قانونی مجلس است؟ تصریح کرد: به نظر می رسد سازمان انرژی اتمی و دولت توجهی به نظر مجلس شورای اسلامی ایران نداشته است.
وی افزود: من به درست یا غلط بودن این تصمیم کاری ندارم شاید این اقدام از طرف دولت و سازمان انرژِی اتمی یک راه حل به شمار رود تا نگذارند روابط حادتر و یا مسیر دیپلماسی باز شود.
ظهره وند در ادامه اظهار داشت: اگر مصوبه مجلس شورای اسلامی اجرا و بازرسی‌های فراپادمانی را قطع می‌کردیم نه تنها مسیر دیپلماسی بسته نمی‌شد بلکه شاید مسیر دیپلماسی فعال تر و سبب می شد طرف غربی زودتر راجع به برجام تصمیم بگیرد چرا که برجام برای ملت ایران فرجام خوبی نداشته است.
سفیر سابق ایران در ایتالیا با تاکید بر اینکه برجام برای طرف غربی دستاورد داشته و می بایست تلاش می کردند از مرگ برجام جلوگیری کنند، خاطرنشان کرد: توقف پروتکل الحاقی می‌توانست کار برجام را تمام و مرگش را قطعی کند؛ در حالی که ما باز هم به هزینه خودمان کمک کردیم که غربی‌ها دوباره فرصت داشته باشند ترفندهایی همچون خرید زمان و بازی دیپلماتیک به کار ببندند و تهران را مجدداً بر سر مذاکرات غیر رسمی و سپس رسمی بکشانند.
نویسنده: هدی دهقان بذرافشان
