معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه گفته كه «بررسی بند بند برجام در مجلس شورای اسلامی اگرچه خوب است اما نمایندگان باید نسبت به کلیات آن نظر دهند.برای حفظ منافع ملی کشور صلاح نیست که برجام در مجلس به تصویب برسد.»
۲۳ تيرماه سال‌جاري ايران و ۱+۵ به يك جمع‌بندي در مذاكرات رسيدند و قرار بر اين شد بررسي اين جمع‌بندي در مجالس دو كشور ايران و امريكا به راي گذاشته شود اما سیدعباس عراقچی در گفت‌وگوی تلفنی دو شب پيش با برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما گفت: بررسی بند بند برجام در مجلس شورای اسلامی اگرچه خوب است اما نمایندگان باید نسبت به کلیات آن نظر دهند.معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه افزود: نتیجه‌گیری درباره برجام باید صفر یا یک باشد.
درست در دوراني كه مذاكره‌كنندگان كشورمان براي سفر به وين و گفت‌وگوهاي نهايي آماده مي‌شدند، سيد عباس عراقچي، در برنامه گفت‌وگوي ويژه خبري درپاسخ به اين سوال كه اساسا توافق ايران و ۱+۵ چرا بايد در كنگره امريكا بررسي شود، با چنين مضموني اعلام كرد كه بررسي متن برجام در مجلس شوراي اسلامي به نوعي پاسخ به كنگره است و ما در مذاكرات اين توازن و حق را گنجانده‌ايم.
در واقع ورود مجلس به بحث برجام، رفتاري تلافي‌جويانه در برابر كنگره امريكا تلقي شد. اما ظاهرا فراموش شد كه طبق قانون اساسي كشورمان، اين حق قانوني نمايندگان مردم بوده و هست كه توافق‌نامه‌هاي بين‌المللي را آنها بايد تصويب كنند.
اين اتفاق درخصوص موضوع «پروتكل الحاقي» هم وجود دارد. در شرايطي كه امضاي پروتكل الحاقي به تصويب مجلس شوراي اسلامي نياز دارد، اما مذاكره‌كنندگان ما از چندين ماه قبل همواره بر اين نكته تاكيد داشته‌اند كه در مذاكره با طرف‌هاي غربي پذيرفته‌اند كه دولت جمهوري اسلامي اين پروتكل را به صورت داوطلبانه! اجرا مي‌كند تا مجلس شوراي اسلامي آن را به تصويب برساند. به واقع اين رفتار جز دور زدن مجلس چه معناي ديگري خواهد يافت؟
وقتي دستگاه ديپلماسي كشور، براي حرف منتقدان ارزشي قائل نمي‌شود و در جمع هواداران و موافقان به بررسي سند برجام مي‌پردازد، وقتي توصيه رهبري جدي گرفته نمي‌شود كه فرمودند: «مسئولین باید بیایند مردم را و بخصوص نخبگان را از جزئیّات و واقعیّات مطّلع کنند؛ ما چیز محرمانه نداریم، چیز مخفی نداریم» يا وقتي توجه به نقد را مورد اشاره قرار دادند «یک جمعی از مخالفین را - از آن افرادی را که شاخصند - دعوت کنند، حرفهای آنها را بشنوند؛ ای بسا در حرفهای آنها یک نکته‌ای باشد که این نکته را اگر رعایت کنند، کارشان بهتر پیش برود؛ اگر چنانچه نکته‌ای هم نبود، آنها را قانع کنند» اما وقتي اين اتفاقات به درستي نمي‌افتد چه بايد كرد. بايد دست روي دست گذاشت و رفتاري منفعلانه داشت. حالا هم اظهارنظر قابل تامل معاون حقوقي و بين‌المللي وزارت خارجه در حالي مطرح مي‌شود كه نمايندگان مجلس شوراي اسلامي معتقدند كه لازم است متن برجام به تصويب مجلس برسد.
وی با مطرح کردن این سؤال "آیا اساساً برجام به تصویب مجلس نیاز دارد یا خیر؟" افزود: اگرچه طبق اصل ۷۷ قانون اساسی همه موافقتنامه‌ها و معاهدات بین‌المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد اما برجام برنامه اقدام مشترک است که دو طرف به‌صورت داوطلبانه اجرا می‌کنند.
عراقچی گفت: از نظر حقوقی برخی‌ها معتقدند برجام نیاز به تصویب مجلس دارد و برخی‌ها خلاف آن نظر می‌دهند.
وی افزود: در قانون اساسی هم اشاره شده که اگر موضوعی در حیطه اختیارات شورای عالی امنیت ملی قرار گیرد آن موضوع از حیطه اختیارات مجلس خارج می‌شود و در ۱۲ سال گذشته موضوع هسته‌ای کشورمان در اختیار شورای عالی امنیت ملی بوده است.
معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه گفت: به‌اعتقاد ما برجام نیاز به مصوبه مجلس ندارد.
عراقچی با اشاره به اینکه بررسی این موضوع از دیدگاه سیاسی با دیدگاه حقوقی متفاوت است، افزود: از نظر سیاسی، وزارت امور خارجه معتقد است که برای حفظ منافع ملی کشور صلاح نیست که برجام در مجلس به تصویب برسد چراكه هیچ‌کدام از کشورهای ۱+۵ آن را در پارلمان‌های کشورهایشان به تصویب نمی‌رسانند.
وی با اشاره به بررسی برجام در کنگره آمریکا گفت: مباحثی که در کنگره آمریکا مطرح می‌شود برای رد کردن برجام است و نه تصویب آن.
معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه این سؤال را مطرح کرد: آیا صلاح است در‌حالی که طرف مقابل چنین کاری نمی‌کند مجلس برجام را برای دولت لازم‌الاجرا و آن را تبدیل به قانون نماید؟ عراقچی تصریح کرد: از نظر وزارت امور خارجه این اقدام به مصلحت نیست زیرا با اقدامات طرف مقابل تناظر ندارد.
در واكنش به اظهارات سيد‌عباس عراقچي معاون اسبق وزارت خارجه و تحلیلگر ارشد مسائل راهبردی یک تأکید کرد: مجلس باید قطعا به موضوع برجام ورود کند. مجلس، اشکالات اساسی که در برجام وجود دارد و دشمن می‌تواند از طریق آن به کشورمان ضربات مهمی بزند را با تصویب یک فکت‌شیت سد کند.
وی در پاسخ به سوالي اظهار داشت: درباره اظهارات آقای عراقچی لازم است توضیح داده شود که مصوبه مجلس درباره برجام این خواهد بود که به دولت "اجازه بدهد" که این موافقتنامه را اجرا کند و یا اینکه این اجازه را از دولت سلب کند.
معاون اسبق وزارت خارجه افزود: مطلب بسیار مهم دیگر این است که مجلس اگر به دولت "اجازه داد" که به این معاهده بپیوندد، موارد بسیار مهمی در برجام وجود دارد که مجلس باید با تصویب یک فکت‌شیت راه سوءاستفاده‌های دشمن را بسته و دولت را مجبور به رعایت آنها کند.
محمد‌جواد لاریجانی با تاکید بر اینکه مصوبه مجلس به معنای لازم‌الاجرا کردن توافقنامه نبوده بلکه صرفا به دولت اجازه می‌دهد که آن را اجرا کرده و یا اجازه اجرا از دولت را سلب خواهد کرد، گفت: مطلب مهم‌تر آن است که همان‌گونه که گفتیم، اشکالات اساسی که در برجام وجود دارد و دشمن می‌تواند از طریق آن به کشورمان ضربات مهمی بزند را، مجلس با تصویب یک فکت‌شیت سد کرده و دولت را ملزم به اجرای این فکت‌شیت کند.
معاون اسبق وزارت خارجه در ادامه با بیان اینکه آقای عراقچی وضع ما را در برجام با وضع سایر کشورها مقایسه کرده اند، گفت: انصافا وضع ما با سایر کشورها بسیار متفاوت است چراكه سایر کشورها فقط تعهد دارند به ما آزار نرسانند ولی از کیسه هیچ چیزی خرج نمی‌کنند و این ایران است که باید بخشی از توانمندی هسته‌ای خود را نابود، تعهدات سنگینی را اجرا و تاسیسات مهمی را جابجا کند لذا بار تعهدات ایران اساسا قابل مقایسه با سایر کشورها نیست.
این تحلیلگر ارشد مسائل راهبردی در پایان گفت: آقای عراقچی صحبت از توازن کرده‌اند اما سوال از ایشان این است که کدام توازن؟ تعهدی که با یک خط کشورهای صاحب وتو در کمتر از ۳۰ روز می‌تواند ملغی شده و همه تحریمها به حالت اول بازگردد و گریه و زاری ایران هم در این زمینه نتیجه نخواهد داد، متوازن است؟
هدي دهقان بذرافشان
