جنگی ناتمام

افغانستان که ۲۰ سال اشغالگری را تحمل کرده است در حالی در ماه‌های اخیر با اعلام خروج نیروهای اشغالگر امیدوار به رسیدن به امنیت و آرامش بود که بازی اشغالگران برای ایجاد بی ثباتی هدایت شده در این کشور علیه امنیت منطقه، بار دیگر افغانستان را صحنه جنگ و نابسامانی کرده است. بر اساس گزارش‌های منتشره از یک سو پیشروی طالبان برای کسب قدرت و مقابله دولت مرکزی با این روند می رود تا افغانستان را گرفتار جنگ داخلی سازد و از سوی دیگر حملات نظامی مشکوک آمریکا بر این بحران‌ها دامن زده است. نکته مهم آنکه صدها هزار نفر غیر نظامی نیز در این میان آواره شده‌اند که خود تهدیدی امنیتی و انسانی می باشند. نکته قابل توجه آنکه طالبان با تکیه بر توافقات صورت گرفته با آمریکایی‌ها در دوحه در حالی سناریوی کسب قدرت مطلق را در سر می پرورانند که نگاهی واقع بینانه به تحولات افغانستان بیانگر حقیقتی ورای این تصور است. نخست آنکه اگر جنگ افغانستان را صرفا نبردی داخلی تصور نماییم، طالبان از نظر قومیتی دارای ظرفیت لازم برای انحصار قدرت نمی باشند و جریان‌های قومی وقبیله‌ای دیگری نیز وجود دارند که در برابر قدرت طلبی طالبان خواهند ایستاد. در همین حال جنگ زمینه ساز آواره شدن صدها هزار افغان خواهد شد که آوارگی خود را برگرفته از اقدامات طالبان می‌بینند لذا آنها نیز مانند گذشته که پذیرنده قدرت یابی طالبان نبودند، در برابر آنها قرار خواهند گرفت. در همین حال کشورهای منطقه نیز پذیرنده قدرت مطلق طالبان نیستند و عدم مشروعیت منطقه‌ای، چالشهای سنگینی را برای طالبان به همراه خواهد داشت. نتیجه این مولفه‌ها آن است که طالبان گرفتار جنگی فرسایشی خواهد شد که نتیجه آن نابودی افغانستان است. دوم آنکه با استناد به سناریوی غرب برای ایجاد بحران در منطقه برای آنچه مهار ایران، چین، روسیه که در نهایت پاکستان و هند و آسیاسی مرکزی و قفقاز را نیز شامل می شود می‌توان گفت که آمریکایی به رغم وعده‌هایشان در دوحه، حاضر به پذیرش قدرت مطلق طالبان نخواهند بود و سعی می‌کنند تا در جنگ فرسایشی هم طالبان و هم ارتش افغانستان را تضعیف و کشورهای منطقه را نیز با بحران مواجه سازند. بر این اساس می‌توان گفت که طالبان در هیچ شرایطی توان تسلط بلند مدت بر افغانستان را نخواهد داشت لذا رویکرد منطقی آن است که بر اساس خواست ملت افغانستان در قالب مذاکرات افغانی-افغانی برای حل بحران کشورشان گام بردارند. در همین حال دولت مرکزی به ریاست جمهوری اشرف غنی نیز به جای رویکردی حمایتی به غرب در مسیر مذاکرات داخلی قرار گیرد چرا که در غیر این صورت افغانستان یا به سرنوشت جنگ‌های خونین داخلی دچار می‌شود و یا اینکه بار دیگر اشغال شدن توسط آمریکا را تجربه خواهد کرد و فرصت ایجاد شده برای رسیدن به استقلال و امنیت پایدار را از دست خواهد داد.

^{نویسنده: قاسم غفوری}