در حالیکه این روزها با افت معاملات مسکن و حتی کاهش قیمت جزئی در برخی نقاط مواجه هستیم، مردم در دوراهی توصیه وزیر راه و شهرسازی بر نخریدن و یا خرید مسکن مانده‌اند.
رشد جهشی قیمت مسکن از اردیبهشت ماه سال گذشته باعث شد تا متقاضیان واقعی از خرید مسکن جا مانده و سفته‌بازان بالغ بر ۴۰ درصد از تقاضا را به خود اختصاص دهند. از همین رو در این مدت مسوولان دولتی و نمیاندگان مجلس در خصوص وضعیت آشفته قیمت‌ها هشدار داده و به نوعی با مردم و متقاضیان مسکن اظهار همدردی کردند.
یکی از افرادی که در چند ماه اخیر بعد از اظهارات رییس جمهور بر بالا بودن قیمت مسکن تاکید کرد وزیر راه و شهرسازی بود.
محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی در اوایل تیر ماه امسال گفت «مردم خانه نخرند تا شرایط عادی بر بازار مسکن حاکم شود»این اظهارات تداعی کننده گزاره مشهور «سزای گران‌فروشی نخریدن است»، بود. اما سوال این است که وقتی همه کالاها به خصوص نهاده های مسکن گران شده است آیا قیمت مسکن کاهش خواهد یافت؟ یا اینکه مگر مردم در گران شدن مسکن نقش داشته اند که حالا در کاهش آن نقش داشته باشند؟
در همان روزها اکثر کارشناسان می‌گفتند که چرا اسمی از بانک ها و نهادهای پرقدرت و ثروتمند برده نمی شود که در رشد قیمت مسکن نقش داشته اند و چرا مردم باید نقش دولت را بازی کنند و قیمت ها را کاهش دهند.
حال با گذشت دو ماه از این اظهارات وزیر راه و شهرسازی، کارشناسانی که اتفاقا از نخریدن مسکن از سوی مردم گلایه مند هم بودند نسبت به صحبت های روز گذشته وزیر راه و شهرسازی که می گوید مردم خانه بخرند واکنش نشان دادند و اعلام کردند که قطعا روش کنترل قیمت این نیست که بگوییم مردم نخرند تا آن کالا ارزان شود بلکه باید ابزارهای مدیریتی از سوی دولت در اقتصاد به گونه ای پیاده شود که قیمت ها به ثبات برسد و کنترل شود.
اما پرسش مهم دیگر آن است که در دو ماه گذشته چه اتفاقی رخ داده که وزیر راه و شهرسازی اعلام می‌کند افزایش حباب گونه قیمت مسکن تقریباً متوقف‌شده و قیمت‌ها روند نزولی گرفته است و کسانی که حقوق‌بگیر هستند و می‌خواهند منزلی تهیه کنند در این شرایط می‌توانند خانه بخرند.
اگر قیمت ها نزولی شده مردم با کدام قدرت خرید خانه بخرند؟به هر حال درباره اینکه وزیر راه و شهرسازی توصیه می کند مسکن نخرید تا مسکن ارزان شود و حال توصیه می کند مسکن ارزان شده و خانه بخرید این سوال مطرح می شود که آیا با توصیه کردن مسکن ارزان می شود و یا با توصیه کردن قدرت خرید بالا می رود؟
نقش اصلی سوداگران در رشد قیمت مسکن
ایرج رهبر نایب رئیس انجمن انبوه‌سازان تهران با اشاره به اینکه معمولاً وقتی مردم و متقاضیان مسکن برای خرید مسکن هجوم می‌آورند، قیمت‌ها به صورت کاذب افزایش می‌یابد، گفت: اینکه متقاضیان واقعی اقدام به خرید مسکن کنند تا بازار مسکن دچار التهاب نشود، می‌تواند یک موضوع درست باشد.
رهبر خاطرنشان کرد: قطعاً وقتی مردم برای خرید مسکن هجوم نیاورند، سوداگران هم مجبور می‌شوند نقدینگی خود را وارد بازار مسکن نکنند و دیگر سراغ سودجویی از بازار مسکن نمی‌روند. نایب رئیس انجمن انبوه‌سازان تهران اضافه کرد: قطعاً عدم هجوم برای خرید مسکن می‌تواند از کاهش التهاب در بازار مسکن بکاهد، اما به هر حال تنها راه ثبات قیمت‌ها این نیست.
وی تأکید کرد: قطعاً این اقدام باعث می‌شود تا عرضه واحدهای خالی از سکنه به بازار افزایش یابد و قیمت واحدهای مسکونی گران‌قیمت کاهش یابد. حسام عقبایی نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک گفت: آنچه که می‌تواند با نخرید مسکن از سوی مردم رخ دهد این است که واحدهای بالای ۱۵۰ متر و گران کاهش می‌یابد بنابراین توصیه کردن نمی‌تواند بر کنترل قیمت ها کارساز باشد.
وی خاطرنشان کرد: اگر قیمت حامل‌های انرژی و ارز در ماه‌های آتی رشد نکند، قیمت واحدهای مسکونی بالای ۱۵۰ متر از مهرماه شروع به کاهش خواهد کرد.
کارشناسان و فعالان بازار بر این باور هستند که دولت باید زودتر به فکر تعادل‌سازی بازار مسکن می افتاد و به هر حال نخریدن مسکن از سوی مردم شاید تنها یک مسکّن باشد. کارشناسان می پرسند اینکه روز به روز قدرت خرید مردم با جهش قیمت ها کاهش یافته آیا دولت اقدامی هم برای بالا رفتن قدرت خرید انجام داده است که توصیه می کند مسکن بخرید؟
توصیه کردن به نخریدن و یا خرید مسکن نمی تواند مفید و موثر باشد بلکه باید بازار مسکن را با ابزارهای حمایتی تقویت و عرضه مسکن را افزایش داد و از سوی دیگر با ابزارهای مالیاتی قیمت مسکن را کنترل و از ورود سفته بازان به بازار مسکن جلوگیری کرد.
توصیه اشتباهی
افشین پروین پور کارشناس اقتصاد مسکن در پاسخ به این سوال که چه اتفاقی افتاده که وزیر راه و شهرسازی مجددا اعلام می کند مردم خانه بخرند گفت: دولت باید اقتصاد را مدیریت کند چرا که اقتصاد با توصیه پیش نمی رود و قطعا توصیه در اقتصاد یک رویکرد اشتباه است.
وی افزود:با این رویکرد وزیر راه و شهرسازی مخالف هستم چرا که مدیریت اقتصاد به این شکل نیست که بگویید مسکن نخرید چون گران شده است و الان که مسکن یک مقدار نزولی شده بگویند مسکن بخرید.
این کارشناس اقتصاد مسکن معتقد است که دولت و حاکمیت باید با ابزارهای در اختیار بازار مسکن را کنترل کنند چرا که در هیچ کجای دنیا با این روش توصیه اقتصاد را مدیریت نمی‌کنند. وی با بیان اینکه بهترین روش برای کنترل قیمت مسکن تعادل میان عرضه و تقاضا است اظهار داشت: اینکه مردم نخرند تا قیمت ها کاهش یابد توصیه خوبی نیست چرا که مردم در تلاطم بازار نقشی ندارند و این بانک ها و موسسات و صندوق‌های بزرگ هستند که با ورود به بازار مسکن این بخش را دچار تلاطم می‌کنند.
پروین پور ادامه داد: اگر توصیه بتواند معجزه کند باید وقتی دارو گران می شود وزیر بهداشت بگوید مردم مریض نشوند چون دارو گران شده است و یا اینکه مردم نان نخورند چون گندم و آرد گران شده است.
مسکن ارزان تر می شود
عضو کمیسیون عمران مجلس با اشاره به کاهش ۷۰ درصدی معاملات مسکن در تهران، گفت: با توجه به رکود بازار مسکن خریداران رغبتی برای خرید ندارند. مجید کیانپور با اشاره به اینکه در حال حاضر میزان معاملات مسکن به پایین ترین حد خود رسیده و طبق آمارها خرید و فروش نسبت به سال های گذشته بیش از ۷۰ درصد کاهش یافته است، اظهار کرد:کاهش معاملات مسکن نتایج و پیامدهای مثبت و منفی را به دنبال داشته است، به طوری که با کاهش نرخ خرید و فروش مسکن، عملا تقاضا کاهش یافته و به تبع آن قیمت ها نیز پایین آمده است. با کاهش معاملات مسکن، سازندگان در این شرایط انگیزه ای برای تولید مسکن‌های جدید ندارند، چون بازار در وضعیت رکودی قرار دارد. وی با اشاره به اینکه در شرایط رکود تولید مسکن کاهش یافته و خریداران و فروشندگان رغبتی برای معامله ندارند، افزود: قیمت مسکن باید بیش از پیش روند کاهشی داشته باشد و انتظار است که نرخ بازار مسکن باز هم در مسیر نزول قرار گیرد. مطابق آمار وزارت راه و شهرسازی طی مردادماه امسال در تهران ۲۹۳۱ فقره قرارداد مسکن در سامانه املاک و مستغلات کشور ثبت شده که در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته ۷۳.۷ درصد کاهش یافته است. در مردادماه ۹۷ تعداد قردادهای صحیح ثبت شده مسکن ۱۱ هزار و ۱۵۴ فقره بود.
