بررسی جزئیات طرح الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای امروز در صحن علني مجلس بررسي مي‌شود. پيش از اين در نشست روز چهارشنبه پارلمان نمایندگان مجلس شورای اسلامی درخواست بررسی اولویت‌دار طرح الزام دولت به حفظ حقوق هسته‌ای را با ۱۸۵ رأی موافق، ۲ رأی مخالف و ۴ رأی ممتنع از مجموع ۲۰۰ نماینده حاضر در صحن مجلس تصویب کردند.
اين طرح در حقيقت واكنشي به عملكرد دولت و كنگره امريكاست، چراكه اگرچه دولت آمریکا در مذاکرات ورود دارد، اما کنگره آمریکا نیز در این موضوع وارد شده و طرحی را به تصویب رساند که خود دولت اوباما نیز آن را تأیید کرد و مضمون آن این است که در نهایت هر توافق هسته‌ای باید به تصویب و تایید کنگره آمریکا برای اجرایی شدن برسد؛ در همین راستا نمایندگان مجلس شورای اسلامی کشورمان نیز از صلاحیت قانونی خود استفاده كردند و در همین راستا اقداماتی را انجام دادند تا بتوانند پشتوانه‌ای را برای توافقی که صورت می‌گیرد فراهم آورند.
در حقيقت طرحی که در مجلس شورای اسلامی دنبال می‌شود، در واقع یک خواست و مطالبه عمومی مردم است که نمایندگان در حال پیگیری این موضوع هستند و مجلس به عنوان خانه ملت به مطالبات مردم در موضوع هسته‌ای می‌پردازد و آن را به درستی دنبال می‌کند. شنیدن یک صدا و یک موضع در داخل باعث تقویت تیم مذاکرهکننده هسته‌ای خواهد شد وطرح مجلس در الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای چیزی جز مواضع تیم مذاکرهکننده که همان لغو یکجای تحریم‌ها و دفاع از منافع ملی، نیست.
نگاهي به روند مذاكرات نشان مي‌دهد كه دولت امريكا به دنبال نقض خطوط قرمز ایران است و طرح هسته‌ای مجلس علاوه بر اینکه پشت‌گرمی برای تیم مذاکرهکننده است، از سنگ‌اندازی آمریکا در مذاکرات نیز جلوگیری می‌کند.
این طرح مجلس همان خطوط قرمزی است که مقام معظم رهبری در بياناتشان مشخص کرده‌اند و البته این خط قرمزها هم برای کمک به تیم مذاکرهکننده تعیین شده است. تصویب این طرح به مذاکره‌کنندگان کشور کمک‌‌های زیادی می‌کند و باعث می‌شود قدرت چانه‌زنی آنها افزایش یابد.
به گفته كارشناسان سياسي در پای میز مذاکره بده‌بستان‌هايي انجام می‌شود و در اين هنگام است كه هر دو طرف باید درک درستی از خطوط قرمز یکدیگر داشته باشند و اگر یک طرف درک صحیحی از خطوط قرمز طرف مقابل نداشته باشد مذاکرات به شکست می‌انجامد و اینکه مقام معظم رهبری خطوط قرمز را تعیین می‌کنند به اين دليل است كه اگر طرف مقابل تصویري غیرواقعی از مواضع ایران داشته باشد را اصلاح كند كه اين امر خود در عمل کمک به موفقيت مذاکرات كمك مي‌كند.
بنابراين همانطور که تعیین خطوط قرمز به موفقیت مذاکرات کمک می‌کند این طرح مجلس در الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای نیز که خطوط قرمز را به قانون تبدیل مي‌كند نيز به موفقیت تیم مذاکرهکننده کمک خواهد کرد.
در حقيقت تصویب طرح الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای را تضمینی مضاعف برای عدم هرگونه عقب‌نشینی در مذاکرات است و تیم مذاکرهکننده به واسطه این مصوبه می‌تواند برخی فشارهای ۱+۵ را که احیاناً خود نمی‌تواند آنها را دفع کند به مجلس منتقل کند. اوباما دلیل عدم برخی اقدامات را کنگره عنوان می‌کند، دولت ما نیز می‌تواند از چنین فرصتی استفاده کند و از این طریق جلوی زیاده‌خواهی های آنان بایستد.
فواد ايزدي عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در اين‌باره معتقد است كه اگر قرار است کشور در حوزه هسته‌ای امتیازات گسترده‌ای دهد حداقل نتیجه‌ای که باید از این مذاکرات بگیرد این است که تحریم‌ها لغو شود و این همان خطوط قرمز رهبری و طرح جدید مجلس است. وی با بیان اینکه آمریکا می‌خواهد خطوط قرمز ما را نقض کند، افزود: بدین معنی که می‌خواهد هم تحریم‌ها را نگه دارد و هم برنامه هسته‌ای ما را تعطیل کند.
این کارشناس مسائل آمریکا در ادامه سخنان خود گفت: قطعاً تیم مذاکرهکننده نیز خطوط قرمز ما را به طرف مقابل گفته است، منتهی این فقط یک حرف است اما وقتی با طرح مجلس به قانون تبدیل می‌شود تیم مذاکرهکننده در میز مذاکره به طرف مقابل می‌گوید ما در این خصوص محدودیت قانونی داریم. ایزدی تصریح کرد: طرح مجلس زمینه سنگ‌اندازی طرف مقابل در مذاکرات را کم می‌کند چراكه این طرح حرف اول و آخر ما می‌شود.
عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، با اشاره به گفته وندی شرمن در کمیسیون روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا گفت: شرمن در آن جلسه گفت که ایرانی‌ها پای میز مذاکره چانه زیاد می‌زنند اما شب آخر راضی می‌شوند. حال اگر این خطوط قرمز تبدیل به قانون شود دیگر راضی شدن در شب آخر وجود نخواهد داشت.
این کارشناس مسائل آمریکا خاطرنشان كرد: طرح مجلس در الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای یک نوع پشت‌گرمی برای تیم مذاکرهکننده خواهد بود.
متن كامل طرح
متن کامل طرح الزام دولت به حفظ حقوق و دستاوردهای هسته‌ای ملت ایران به‌شرح زیر است:
ماده واحده: در راستای صیانت از منافع ملی و رعایت مقررات پادمان معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، هرگونه نتایج مذاکرات هسته‌ای با کشورهای ۱+۵ در صورتی معتبر است که الزامات ذیل به‌صورت شفاف رعایت شود:
۱- کلیه تحریم‌ها به‌عنوان بخشی از توافقنامه در روز توافق به‌طور کامل و یکپارچه لغو شود.
۲- در چارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مجاز به انجام نظارت‌های متعارف از سایت‌های هسته‌ای است. دسترسی به کلیه اماکن نظامی، امنیتی و حساس غیرهسته‌ای، اسناد و دانشمندان ممنوع است.
۳- هیچ محدودیتی برای کسب دانش و فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای و تحقیق و توسعه پذیرفته نیست و باید مصوبات شورای عالی امنیت ملی رعایت شود.
تبصره ۱: بر‌اساس اصول ۷۷ و ۱۲۵ قانون اساسی، نتیجه مذاکرات باید جهت تطبیق با قانون اساسی و مصوبات قانونی به مجلس ارائه شود.
تبصره ۲: وزیر امور خارجه موظف است روند اجرای توافقنامه را هر شش ماه یک بار به مجلس شورای اسلامی گزارش دهد. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هر شش ماه یک‌بار گزارش روند حسن اجرای توافقنامه را به نمایندگان ارائه می‌کند.
لغو تحريمها و عدم پذيرش بازرسي‌هاي غير‌متعارف
يكي از مفادي كه طرح هسته‌اي مجلس بر آن تاكيد ويژه‌اي دارد لغو يكجاي همه تحريمها همزمان با توافق است. بنابر برآنچه كه در اين طرح آمده است همه تحریم‌ها طبق طرح هسته‌ای مجلس باید به طور یکجا و یکپارچه در توافق نهایی لغو شوند، و در عين حال برعدم پذیرش بازرسی‌های غیرمتعارف تاكيد شده است.
به نظر مي‌رسد كه پافشاری كشورمان بر لغو یکجانبه تحریم‌ها به دلیل آن است که آمریکایی‌ها نتوانند در گذر زمان با تفسیرهای خود تعهدات خود را نقض کنند.
همانطور که شواهد و قرائن نشان می‌دهد آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند تا برداشته شدن تحریم‌ها را تحت عنوان تعلیق یا تخفیف تحریم‌ها به فرایند طولانی و زمان‌بری گره بزند و دلیل آن را این امر عنوان کنند که جمهوری اسلامی ایران باید تعهدات خود را انجام داده و راستی‌آزمایی کند و پس از آن تحریم‌ها تعلیق یا تخفیف یافته و بخشی از آنان را کاهش دهند، طبیعی است که در اینجا به هیچ‌وجه امکان اطمینان یافتن به وعده‌های طرف مقابل و به ویژه آمریکایی‌ها وجود ندارد که اگر ایران به تعهدات خود عمل کرد آنان نیز به تعهدات خود عمل کنند چراكه در این دوران شاهد دبه در آوردن آمریکایی‌ها و نقض تعهدات آنها بوده‌ایم و آنچه را می‌پذیرند، در عمل از انجام آن شانه خالی می‌کردند.
سیدحسین نقوی‌حسینی نماینده مردم ورامین و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به تصویب بررسی با اولویت طرح الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای، اظهار داشت: مانع‌تراشی آمریکایی‌ها بر سر دستیابی به توافق هسته‌ای، هم ملت ایران و هم نمایندگان ملت در مجلس را نگران کرد، لذا نمایندگان مجلس در‌پی آن بودند که راه‌حلی برای مقابله با این زیاده‌خواهی‌ها پیدا کنند چون شاهد بودیم آمریکا در هر دوره از مذاکرات هسته‌ای یکسری زیاده‌خواهی‌های جدیدی را مطرح می‌کردند و حرف تازه‌ای می‌گفتند.
وی افزود: به همین جهت نمایندگان مجلس طرح‌های متفاوتی را در درباره فناوری هسته‌ای تهیه کردند و حداقل ۴ طرح در این زمینه ارائه شد، وقتی که این نگرانی‌ها منجر به تهیه طرح‌های مختلف شد، رئیس مجلس موضوع را مدیریت کردند و به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مأموریت دادند که با پذیرش این طرح‌ها و اخذ نظرات نمایندگان، نهایتاً به یک طرح جامع برسند و آن را به صحن علنی ارائه دهند.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ادامه تصریح کرد: همه این مراحل طی شد و نهایتاً به تهیه طرح الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای ختم شد که این طرح نیز دارای سه بخش است و به استناد اصول ۷۷ و ۱۲۵ قانون اساسی در آن بیان شده که باید توافق و نتیجه نهایی و ضمائم توافق به مجلس گزارش داده شود.
همچنين موضوع دیگری که در این طرح به آن اشاره شده است آن است که تحت هیچ شرایطی اجازه بازرسی از امکان نظامی و دفاعی داده نمی‌شود چراكه آمریکایی‌ها در تلاش هستند راه ورودی را به حریم امنیتی و دفاعی کشورمان به روی خودشان باز کنند که طبیعی است امنیت کشور در تهدید قرار می‌گیرد، بنابراین طرح مجلس اقدام مبارکی است که در راستای دفاع از حقوق ملت صورت مي‌گيرد و می‌تواند به پشتوانه‌ای برای دولت و ملت در عرصه مذاکرات تبدیل شود.
نقوی‌حسيني در اين‌باره تأکید کرد: در بخش دوم این طرح نیز بر رعایت خطوط قرمز مذاکرات تأکید شده از جمله لغو یکجا و یکپارچه همه تحریم‌ها و عدم پذیرش بازرسی‌های غیرمتعارف.
نقوی در پایان خاطرنشان کرد: ما هرگز محدودیتی در تحقیق و توسعه و کسب دانش هسته‌ای در توافق نهایی نمی‌پذیریم.
نماینده مردم شهرستان‌های بیرجند، خوسف و درمیان نيز در اين‌باره گفت: تیم مذاکرهکننده ایران نباید حالت تدافعی داشته باشد بلکه باید در برابر استکبار حالت تهاجمی به خود بگیرد تا بتواند از حقوق خود دفاع کند. سیدمحمدباقر عبادی افزود: آمریکایی‌ها همیشه «به مرگ می‌گیرند تا به تب راضی شویم» و این روش شناخته شده از سوی آمریکا است.
عبادی تصریح کرد: ملت ایران در برابر حقوق هسته‌ای باید شرط و شروط خود را داشته باشد و اگر از خود قوت نشان دهد به یقین طرف مقابل از زیاده‌خواهی خود عقب‌نشینی می‌کند و مذاکرات زودتر به نتیجه می‌رسد. وی افزود: شاید عده‌ای مسائل را سطحی می‌بینند و تصور دارند اگر در مقابل آمریکا گردن کج کنیم مذاکرات هسته‌ای زودتر به نتیجه می‌رسد اما باید به خاطر داشت که حرکت در قالب چارچوب فرمایشات مقام معظم رهبری تیم مذاکرهکننده را سریع‌تر به هدف خود می‌رساند.
حقوق بديهي هر عضو آژانس
از سوي ديگر ابراهيم آقا‌محمدي عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس معتقد است كه طرح الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای موضوع جدیدی مطرح نکرده بلکه بر حقوق بدیهی هر عضو آژانس بین‌المللی انرژی تصریح دارد.
نماینده مردم خرم‌آباد با اشاره به تصویب اولویت برای بررسی طرح الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای در مجلس شورای اسلامی گفت: آمریکایی‌ها به هیچ عنوان نمی‌توانند در این طرح مغایرتی با مواد NPT بیابند. وی با اشاره به حقوق اعضای آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای از جمله جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: تحریم‌ها علیه ما غیرقانونی و ظالمانه بوده است و نمایندگان مجلس به حق در این طرح تصریح داشته‌اند که تحریم‌ها پس از اجرای توافق باید به صورت یکجا لغو شود.
آقامحمدی با اشاره به اینکه غربی‌ها مدعی‌اند باید ابتدا از غیرنظامی بودن برنامه هسته‌ای ایران مطلع شده سپس تحریم‌ها را لغو کنند، گفت: همه تأسیسات هسته‌ای ما زیر نظر آژانس و تحت نظارت دوربین‌های آنهاست و نمی‌توانند در این زمینه بهانه‌جویی کنند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با تأکید بر پافشاری جمهوری اسلامی ایران بر همه حقوق خود در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، خاطرنشان کرد: طبق قانون اساسی توافقات و مقاوله‌نامه‌ها باید در مجلس تصویب شود، بنابراین طرح الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای موضوع جدیدی مطرح نکرده بلکه بر همان حقوق بدیهی کشورمان تصریح دارد.
