با اطلاعیه شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی از نخستین ساعات روز جمعه، با مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران محترم سه قوه، بنزین دونرخی شد و بنزین سهمیه‌ای با افزایش پنجاه درصدی به قیمت ۱۵۰۰ تومان و قیمت بنزین آزاد سه‌برابر شد و با قیمت ۳۰۰۰ تومان عرضه می‌شود. در عوض مبلغی تحت عنوان سبد معیشتی به اقشار مختلف تعلق خواهد گرفت.
فارغ از دلایل معقولی که از لحاظ اقتصادی برای اصلاح قیمت بنزین وجود دارد تصمیم اخیر دولت در این زمینه چند اشکال اساسی دارد:
۱- نحوه اطلاع‌رسانی این اتفاق، توهین به عموم مردم بود. دولت به‌جای اینکه به یکباره قیمت بنزین را افزایش دهد باید در یک بازه زمانی طولانی مثلا یک ماه، درباره ضرورت افزایش قیمت بنزین در رسانه‌ها توضیحات اقناعی می‌داد. فرض کنیم دولت عقیده داشت اگر زودتر اطلاع‌رسانی شود پمپ بنزین‌ها شلوغ خواهد شد و به یکباره در یک روز مصرف بنزین افزایش عجیبی خواهد داشت. با این فرض هم می‌شد اطلاع‌رسانی بهتری داشت. مثلا دولت در همین دوره اقناع مردم، می‌گفت در آینده نزدیک این اتفاق رخ می‌دهد.
دولت نه‌تنها این کار را نکرد بلکه برعکس با جستجوی گفت‌وگوهای مسئولین ذیربط دولتی می‌بینیم که ایشان همگی افزایش قیمت بنزین را تکذیب کرده‌اند. لحظه‌ای خودمان را جای مردم بگذاریم. مسئولین در هفته‌های اخیر افزایش قیمت بنزین را تکذیب کرده‌اند اما به‌یکباره اطلاعیه‌ای صادر و قیمت بنزین افزایش می‌یابد. در این وضعیت چه بر سر اعتماد مردم می‌آید؟
۲- شورای هماهنگی سران قوا چه شأنی برای قانونگذاری دارد؟ افزایش قیمت بنزین، از آن جهت که در درآمد دولت تاثیر دارد قاعدتا در بودجه سالانه در مجلس تصویب شود. شورای سه قوه آیا حق دارند مجلس را دور بزنند و برای خود چنین مسئله مهمی را تصویب کنند و اجرایی کنند؟
در اینجا سران هر سه قوه باید پاسخگوی نقض قانون اساسی باشند. آیا قانون اساسی اهمیتی برای سران قوا ندارد؟ رئیس‌جمهور که مدعی اصل ۱۱۳ و تذکر برای عدم اجرای قانون اساسی است چرا خود پیشگام نقض قانون اساسی شده است؟
از سویی دیگر حتما مجلس باید نسبت به این اتفاق واکنش جدی نشان دهد. سکوت لاریجانی در این باب هم جای تعجب دارد. فراموش نمی‌کنیم علی لاریجانی بازداشت دو نماینده متخلف را توهین به کیان مجلس دانسته بود؛ آیا او درباره دور زدن مجلس توسط سران سه قوه نظری ندارد؟ آیا این اتفاق توهین به مجلس نیست؟
۳- از زمان اجرایی شدن افزایش قیمت بنزین، مسئولین در مصاحبه‌ها و اطلاعیه‌های مختلف تاکید کرده‌اند تاکسی‌ها حق ندارند کرایه خود را افزایش دهند. در اطلاعیه‌های بعدی تاکید کرده‌اند هیچ صنفی حق ندارد قیمت کالای خود را به بهانه گران‌شدن بنزین، افزایش دهند.
در اینجا این سوال مطرح می‌شود که رانندگان تاکسی و تولیدکنندگان چه گناهی کرده‌اند که باید پاسوز این تصمیم شوند؟ طبیعتا با افزایش قیمت بنزین هزینه رانندگان تاکسی با افزایش جدی روبه‌رو خواهد شد و این باعث می‌شود درآمد آنها کاهش محسوسی داشته باشد.
درباره قیمت تمام‌شده کالاهای مختلف هم این مسئله صادق است. طبیعتا با افزایش قیمت بنزین، قیمت تمام‌شده کالاها دستخوش تغییر می‌شود. چرا تولیدکننده‌ای که در این شرایط سخت چراغ کارخانه‌اش را روشن نگه داشته است باید هزینه این تصمیم را بپردازد؟
۴- در ازای اصلاح مصرف بنزین و استفاده کمتر مردم از خودروهای شخصی چه راه کارهایی برای گسترش ناوگان حمل و نقل عمومی و نوسازی آن اندیشیده شده؟ بدون شک در صورت امکان استفاده راحت و ارزان‌تر مردم از حمل و نقل عمومی مردم دلیلی برای استفاده از خودروهای شخصی خود در سطح شهر نمی بینند.
۵- آیا این تصمیم، پیوست امنیتی دارد؟ آیا به‌تبعات امنیتی افزایش قیمت بنزین توجه شده است؟ در زمانی که تورم ۴۰ درصدی وجود دارد افزایش قیمت بنزین حداقل باعث نارضایتی شدید در جامعه می‌شود. در زمانی که در کشورهای همسایه مردم ناراضی از وضعیت اقتصادی و فساد و ناکارآمدی حدود یک ماه است دست به اعتراض خیابانی می‌زنند آیا از نظر امنیتی صلاح بود اینچنین در تنور نارضایتی مردم دمیده شود؟
نویسنده: محمدعلی حبیبی
