درخواست رییس جمهور ترکیه مبنی بر حضور عربستان و قطر در نشست آستانه قزاقستان با محوریت سوریه در حالی مطرح شده که ناظران سیاسی بر این باورند ترکیه از تساهل منطقی و نجابت تهران و مسکو سوء استفاده می‌کند.
رییس جمهوری ترکیه خواستار شرکت عربستان سعودی و قطر در مذاکرات صلح سوریه با مشارکت ایران، روسیه و ترکیه شد.
اردوغان خواسته که قطر و عربستان هم باید در نشست وزرای خارجه در خصوص سوریه که ماه آینده میلادی در قزاقستان برگزار خواهد شد، شرکت کنند.
اردوغان درعین حال گفت که ترکیه در نشست آتی وزرای خارجه که قرار است در قزاقستان برگزار شود، در صورت شرکت گروههای کُرد سوریه که نزدیک به گروههای کَرد مخالف دولت ترکیه به شمار می‌روند، حضور نخواهد یافت.
این درخواست قابل تامل رییس جمهور ترکیه در حالی مطرح شده که عربستان سعودی و قطر از حمایت کنندگان اصلی تروریست‌هایی هستند که در خواست آن‌ها سرنگونی بشار اسد رییس جمهوری سوریه است، ضمن اینکه تا چند وقت پیش همین ترکیه بیشترین حمایت‌ها را از تروریست‌ها داشت.
البته تهران و مسکو با تساهل و تسامحی که در قبال ترکیه داشتند اجازه حضور این کشور را برای نشست آستانه داده‌اند اما گویا این کشور همچنان علاقه به حضور درریلی است که سکانداران آن آمریکا و ریاض است دارد.
حتی دیروز وزرای خارجه ایران و ترکیه در تماسی تلفنی آخرین وضعیت سوریه بویژه مسائل انسانی را مورد بررسی قرار دادند.
خبرگزاری آناتولی از توافق میان مسکو و آنکارا برسر چارچوب توافق آتش‌بس سراسری در سوریه خبر داد و نوشت مفاد چارچوب توافق آتش‌بس بین مسکو-آنکارا برای برقراری آتش‌بس سراسری در سوریه تقدیم دولت بشار اسد و معارضان سوریه خواهد شد. این در حالی است که دمیتری پسکوف سخنگوی کاخ کرملین گفت نمی‌تواند ادعای رسانه‌های ترکیه درباره توافق مسکو و آنکارا بر سر چارچوب آتش‌بس در سوریه را تأیید کند.
البته سردار دهقان وزیر دفاع کشورمان تلویحا به اظهارات اردوغان پاسخ داده، چنانچه وی در پاسخ به این سوال که توجه به نشست ایران، ترکیه و روسیه که درمسکو اتفاق افتاده آیا الان ابتکار عمل در سوریه فقط دست این سه کشور است یا کشورهای دیگر مانند عربستان می‌توانند حضور داشته باشند؟
ما فکر می‌کنیم تنها راهی که برای حل مسئله سوریه وجود دارد این است که ما کمک کنیم که به یک راه حل سوری- سوری برسیم. عربستان نمی‌تواند برای خودش منافعی در سوریه تعریف کند تا بخواهد در قالب مذاکرات به آن برسد. سایرین هم همین طور، ما فکر می‌کنیم که اگر سه تا اصل را همگان بپذیرند مسئله سوریه به راحتی حل می‌شود یک بحث حفظ تمامیت ارضی سوریه است؛ سوریه یکپارچه بایستی حفظ شود نه هر کسی داعیه‌ای داشته باشد و بخواهد تجزیه آن را مطرح کند و نه کسی دنبال ایجاد واگرایی و مسائل خودمختاری باشد.
دومین بحث این است که نظام سیاسی سوریه نبایستی مورد سوال قرار بگیرد یعنی اگر این را بپذیرند که رژیم سیاسی سوریه واحد به ریاست آقای بشار اسد هست و حالا معارضین و مخالفین بنشینند و با این نظام حاکم بحث کنند خواسته‌های خود را مطرح کنند در این چارچوب می‌شود به یک نقاطی رسید که به اتکای آن‌ها ما ثبات و امنیت را برگردانیم آن وقت پروسه سیاسی ادامه پیدا کند و بتوانند قانون اساسی جدیدی بنویسند و اصلاحاتی را که لازم است انجام دهند و به انتخابات برسند؛ آن وقت هر کسی که می‌خواهد برای ریاست جمهوری کاندیدا بشود دیگر نباید شرط بگذارند که آقای بشار نبایستی کاندیدا بشود، این‌ها حرف‌هایی بی‌ربطی است.
باید اجازه داده شود ملت سوریه خودشان برای خودشان تصمیم بگیرند و این مداخلات خارجی به اصلاح آن‌ها کمک نخواهد کرد بلکه در جهت تخریب وضعیت است یکی از دلائلی که مذاکرات ژنو به هیچ نتیجه‌ای نرسید همین بود اینکه حالا چرا ترکیه و روسیه تصورشان بر این است که ترکیه آنقدر نفوذ بر جریان مسلح دارند که قادر هستند آن‌ها را کنترل کنند.
من در مذاکره‌ای که اخیراً با آقای شایگو داشتم گفتم وقتی که مردم از فوعه و کفریا خواستن خارج بشوند مسلحین مانع شدند، همین دلیل بر این است که ترکیه نفوذی بر این‌ها ندارد این‌ها یک گروه منسجم تحت فرماندهی واحدی نیستند هر گروهی از آن‌ها ممکن است وابسته به جایی باشند و از عده‌ای دستور بگیرند لذا این نگاه را که اگر ترکیه بتواند کمک کند و اگر نفوذی دارد بر این‌ها بیاید و اعمال کند و بخاطر امنیت خودش هم توی این فضا بیاید فعال بشود و نقشی ایفا کند ما این را مثبت می‌دانیم.
ناظران سیاسی بر این باورند که تساهل و تسامح منطقی‌ای که تهران و مسکو به کار بردند حتما حد و اندازه‌ای دارد و ترکیه از این تساهل منطقی به دنبال سوء استفاده می‌باشد.
ترکیه به دنبال سوء استفاده است
دکتر سید رضا صدرالحسینی کار‌شناس مسائل سیاست خارجی در گفت‌و‌گو با سیاست روز گفت: به نظرمی‌رسد در پرونده سوریه یکی از مهم‌ترین بازندگان منطقه‌ای کشور ترکیه و شخص اردوغان بوده است.
وی افزود: بدین ترتیب که تمام راهبرد‌ها و تاکنیک‌های نظامی وی در طول بیش از ۵سال گذشته به بن‌بست رسیده است و متاسفانه او شرایطی را برای مردم خود فراهم نمود که تروریسم و ناامنی محل مناسب برای رشد خود را در خاک ترکیه یافت.
این کار‌شناس مسائل سیاست خارجی درادامه تصریح کرد: این ادعا را می‌توان با ترسیم نمودار امنیت این کشور به خوبی مشاهده نمود انفجارات اخیر، انجام ترورهای متعدد، فراهم شدن زمینه کودتا، تخلیه فرودگاه‌ها در نوبت‌های متعدد، عدم تمایل گردشگران به بازدید ازمناطق گردشگری ترکیه و موارد متعدد گوناگون درکنار این لطمات امنیتی آن چیزی که بیش ازهمه به این کشور لطمه زده است، افت رشد اقتصادی و نارضایتی عموم مردم می‌باشد.
وی اظهار داشت: شایان ذکر است تنها بازنده بازی شطرنج پیچیده منطقه و سوریه ترکیه نبوده است بلکه قطر وعربستان نیز به میزان قابل توجهی دراین صحنه کیش و مات شده‌اند.
وی با اشاره به اینکه شاید مهم‌ترین دلیل ادعای ترکیه در خصوص دعوت از این دو کشور برای حضور در نشست قزاقستان همین نقطه مشترک در این شکست‌ها می‌باشد، گفت: حال سوال اصلی این است که آیا یک شکست خورده منطقه‌ای می‌تواند برای یک نشست مهم میهمانان ناخوانده دعوت کند؟ درپاسخ باید گفت قطعا به ترکیه این اجازه داده نمی‌شود که بدون موافقت ایران و روسیه وسوریه کشورهایی دیگررا به این نشست دعوت نمایند.
وی در پایان گفت: در جمع‌بندی نهایی باید گفت تساهل و تسامح منطقی‌ای که برگزار کنندگان اصلی نشست قزاقستان به کار بردند و ترکیه را به این نشست دعوت نمودند حتما حد و اندازه‌ای دارد و ترکیه از این تساهل منطقی به دنبال سوء استفاده می‌باشد.
اردوغان همچنان در جبهه غربی -عربی
سعد الله زارعی کار‌شناس مسائل سیاست خارجی نیز به اظهارات اخیر اردوغان و پیشنهاد وی برای دعوت از عربستان و قطر در نشست آستانه گفت: این اظهارات رییس جمهور ترکیه به نظر می‌رسد بیشتر تحت فشار صورت گرفته باشد.
وی افزود: اینکه چرا ترکیه به یکباره ریل عوض می‌کند و از جبهه‌ای که با محوریت آمریکا و اعضایی همچون عربستان و قطر است، با جبهه‌ای همسو شده که محور آن‌ها ایران و روسیه هستند، مشخص است که اردوغان با سخن گفتن از این دعوت به نوعی می‌خواهد بگوید که من تلاش می‌کنم که محورعربستان و قطر و آمریکا را حفظ کنم.
به اعتقاد زارعی البته این مسئله محقق نمی‌شود چرا که اظهارات اردوغان بیشتر شبیه یک تعارف لوتی مآبانه است. وی همچنین اظهارداشت: این در حالی است که عربستان و قطر هیچ کدام به حضور در نشستی که ایرن و روسیه در آن نقش آفرینی می‌کنند، علاقه‌ای ندارند.
زارعی همچنین با اشاره شکست تروریست‌ها در حلب و انتقال آن‌ها به ادلب سوریه، خاطر نشان کرد: تروریست‌ها موقعیت استراتژیک اثرگذار را از دست دادند در هر جایی که باشند آن توانایی و امکاناتی که در موقعیت حلب در اختیار داشتند را ندارند و این مسئله که بقایای گروههای تروریستی که در حلب بودند به ادلب منتقل می‌شوند به این معنا نیست که آن‌ها موقعیت جدیدی پیدا می‌کنند. وی با تأکید بر اینکه آن‌ها جغرافیایی را تصرف نمی‌کنند و تنها از نظر عددی جمعیت تروریست‌ها در نقطه‌ای افزایش پیدا می‌کند، اظهار داشت: با توجه به اینکه منطقه ادلب در بخش غربی، شرقی و جنوبی در محاصره کامل ارتش سوریه قراردارد بنابر این، این افزایش نیرو در آنجا نمی‌تواند خدشه‌ای در وضعیت عمومی سوریه ایجاد کند.
