زلزله کرمانشاه زمین و زمان و زندگی مردم را با هم تکان داد اما این نخستین‌باری نبود که چنین واقعه تلخی را شاهد بودیم اما متاسفیم که بگوییم نوع برخوردمان با این ماجرا طوری بود که شاید باعث می‌شد آنهایی که اطلاع ندارند فکر کنند نخستین‌بار است که زلزله مهیب را تجربه می‌کنیم.
همه زحمت کشیدند و دل سوزاندند اما مدیریت تقسیم کار و رسیدگی به همه همچنان مانند سنوات گذشته ضعیف و بد و بدتر از همه این بود که باز هم بیمارستان‌ها بودند که فروریختند!! در نهایت هم مانند دفعات قبل نتوانستیم چاره‌اندیشی کنیم تا آثار مادی و معنوی آن تنها به دولت بازنگردد و بتوان سریع به داد بازماندگان رسید. بر همین اساس قصد داریم اقدامات و امدادرسانی و معضلات بعدی زلزله‌های مهیب ایران را با کرمانشاه مقایسه کنیم. در این شماره زلزله رودبار و ورزقان را با نمایندگانشان مرور کرده و حال و روز امروز مردم زلزله‌زده را بعد از سال‌ها جویا می‌شویم.
۳۱ خردادماه سال ۶۱ رودبار لرزید و بیش از سی هزار کشته را در ثانیه‌هایی که زمین تکان می‌خورد بر جای گذاشت بر همین اساس و با توجه به تجربه‌ای که از این زلزله مرگبار وجود دارد به سراغ نماینده این شهر در مجلس شورای اسلامی رفتیم تا ببینیم اشتباهاتی که بر اثر بی‌تجربگی در رودبار تجربه شد چقدر در زلزله اخیر کرمانشاه اصلاح شده است. منوچهر جمالی سوسفی نماینده رودبار در مجلس شورای اسلامی در این‌باره به سیاست روز گفت: ابتدا باید تشکر کنم که به این موضوع مهم یعنی فاجعه زلزله شهرستان رودبار پرداختید باید بگویم که مصیبت بزرگ در آن زلزله هم این بود که اولین ساختمانی که صد درصد تخریب شد متاسفانه بیمارستان رودبار بود که براثر آن بیماران و همراهان و ملاقات‌کنندگان فوت کردند.
وی افزود: و البته متاسف‌ترم که بگویم این تجربه تلخ در زلزله‌های بم، ورزقان و زلزله‌ای که اکنون در کرمانشاه آمده نیز تجربه شد.
جمالی افزود: اما در زلزله رودبار یکی از مشکلات نیز به تامین امنیت بر می‌گشت که از دارایی مردم خیلی خوب حراست نشد و سرقت سوءاستفاده و اذیت آنها به جز مصیبتی که سرشان آمده بود در شهر وجود داشت و متاسفم که بگویم این موضوع در زلزله‌های بعدی و اخیر که در کرمانشاه آمده هر چند با شدت بسیار کمتر از رودبار بود اما همچنان به قوت خود باقی است.
وی با اشاره به اینکه قصدم از بیان این سخن اصلاح مشکل است نه تهمت به نیروی انتظامی و سپاه و ..افزود: مسئول نا‌امنی در چنین مواردی همه مردم و مسئولان کشور هستند که باید با یکدیگر همراهی داشته باشیم و برای این، این ماجرا را بیان کردم که در موارد بعدی اصلاح شود.
جمالی ادامه داد: به نظر من کمک‌رسانی در زلزله کرمانشاه در چنین شرایطی سخت بود و باید ضمن برقراری امنیت اردوگاه می‌ساختند و برقراری اردوگاه جزو مهمترین نیاز مردم بود که می‌توانست خدمات را متمرکز به مردم ارائه دهد و باعث شود که همه مصدومان و بی‌خانمان‌ها و مصیبت‌دیدگان خدمات متمرکز بگیرند.
نماینده مردم رودبار در مجلس شورای اسلامی افزود: برقراری اردوگاه کمک‌رسانی را بهتر می‌کرد امکانات بهداشتی و خوراکی و درمانی را برای همه به یک صورت توزیع می‌کرد و اینطور نمی‌شد که خدمات ناتقارن توزیع شود. وی همچنین تاکید کرد: اگر مردم و کمک‌رسانی ساماندهی می‌شد در شهرها و روستاها خیلی بهتر ستاد بحران می‌توانست خدمات‌دهی کند. البته اینکه همه مردم و نهادها و ارگان‌ها سریع به آن سمت اعزام شدند و به جمع‌آوری کمک‌ها پرداختند دلسوزانه بود اما متاسفانه مانند زلزله رودبار جای مدیریت واحد بحران در زمان بحران خالی بود که همین موضوع سبب می‌شد که کارها هدفمند نبوده و از هدف اصلی دور شود.
جمالی در ادامه افزود: بخش دیگری که الان منظور نظرم است و البته روزهای اول سپری شده بحث این است که مردم از آن نظر که باید برایشان پتو و چادر ارسال می‌شد عبور کرده‌اند و حالا باید برای اسکان موقت و دائم فکری شود. در مقایسه با رودبار باید بگویم که با وجودی که زلزله رودبار در بهار آمده بود اما مردم در فصل سرما همچنان دچار مشکل بودند یعنی از ۳۱ خرداد ۶۹ با وجودی که زمان فرصت کافی برای اسکان موقت و دائم بود اما در زمستان مردم از نظر مسکن مشکل داشتند.
وی با اشاره به سختی تامین مسکن برای زلزله‌زدگان و البته نابرابر دانستن فجایع رودبار با کرمانشاه تصریح کرد: مشکل اسکان زلزله‌زده‌ها هر چند نسبت به رودبار به شدت کمتر است اما کار سختی است و همه عزیزان به کمک هم باید تلاش کنند تا مشکل را حل کنند. اگر تعلل کنند مردم با مشکل مواجه خواهند شد. ما باید ببینیم هلال‌احمر چقدر توان برای این کار را دارد. البته که گاهی مردم ما مستقیما خودشان کمک‌ها را منتقل کردند ضمن تشکر از مردم که محبت دارند اما باید گفت که این رفتار سبب شد در جاهایی رفت و آمد سخت شود و کمک‌ها به درستی انجام نشود.
جمالی خاطرنشان کرد: اگر بخواهم نام ببرم باید بگویم که تاکنون وزارت بهداشت کارش را خوب انجام داد و بدون چشم‌داشتی گروه پزشکی وارد عمل شدند و در شهرها و روستاها حضور یافتند. بخش حمایتی و کمک‌رسانی در بخش درمان سعی کردند درست انجام بدهند و حتی وسایل برای جراحی‌های سنگین نیز بردند. از طرف دیگر ارگان‌ها و سازمان‌ها همه خوب وارد شدند اما تاکید میکنم که متاسفانه باز هم نبود مدیریت واحد در بخش بحران مانند آنچه در رودبار و زلزله‌های قبل از کرمانشاه تجربه کردیم به شدت به چشم آمده و وجود داشت.
نماینده مردم رودبار گفت: باید بعد از این برای حوادث غیرمترقبه روی برقراری امنیت و نحوه ایمنی و کمک‌رسانی متمرکز کار شود. همچنین نباید بحث اسکان دائم زلزله زده‌ها که سخت‌ترین کار و پرهزینه‌ترین کار است فراموش شود.
جمالی با اشاره به اینکه تمام پتانسیل باید به کار گرفته شود تا مشکل مسکن زلزله زده‌ها برطرف شود افزود: هوا خیلی سرد شده و با این تفاصیل در چادر زندگی کردن خیلی سخت است و همه ما باید کمک کنیم تا مشکل آنها مرتفع شود، هم دولت وهم همه ارگان‌ها و سازمان‌ها کمک کنند. کمک اقتصادی باید مبلغی باشد تا بتوانند کار را پیش ببرند اعتباراتی برای این کار درنظر گرفته شود.
وی با اشاره به این نکته که برای آینده نیز باید فکری شود تاکید کرد: شاید در آینده دولت به تنهایی نتواند پاسخگویی داشته باشد و برای آینده لازم باشد که طرح بیمه اجباری برای سوانح و حوادث داشته باشیم. چون در هیچ جای دنیا اینطور نیست که دولت خسارات را جبران کند و این سازمان‌های بیمه‌گر هستند که خسارت این موضوعات را می‌پردازند. البته این پیش‌بینی‌ها باید پخته‌تر شده و به صورت طرح یا لایحه در مجلس بررسی شود.
وی با اشاره به مشکلات بازسازی رودبار بعد از زلزله تصریح کرد: درباره نحوه بازسازی چندی پیش نکته‌ای را به مدیران فاضلاب شهری و روستایی گفتم، آن زمان بعد از زلزله رودبار برای اینکه مردم سریع‌تر به آب سلامت دست یابند لوله کشی آب و فاضلاب مردم سریع و بدون درنظر گرفتن احتمالا توسعه و مهندسی کافی انجام شد که همین امر اکنون برای شهر معضل شده چراکه نه تنها توسعه شهر را در نظر نگرفته بلکه میزان هدررفت آب در این سیستم به شدت بالاست بر همین اساس لازم است که ضمن احیای مناطق زلزله‌زده و سرعت بخشی به کار اصولی کار کردن را نیز درنظر بگیریم.
جمالی گفت: بنده بنا به وظیفه سعی کردم این موضوع را به وزارت نیرو عرض کنم تا برای بازسازی خانه‌های تخریب شده ناشی از زلزله کرمانشاه خدای نکرده همین شرایط پیش نیاید. باید مثال دیگری بزنم تا بهتر متوجه شوید. مثلا در زلزله بم و آذربایجان گفتند مدیریت بحران داشته باشیم مشکل کمتر باشد و دستگاه متولی مدیریت بحران را ابداع کردند اما دیدم که آنچه در حد انتظار بوده انجام ندادند. ضمن آنکه عزیزان زحمت کشیدند ما می‌خواهیم از تجربه استفاده کنیم مدیریت بهتر داشته باشیم اما وقتی اتفاقی پیش می‌آید می‌بینیم همان سناریو رودبار و بم و ورزقان مجددا تکرار می‌شود دوباره بیمارستان تخریب و مدیریت بحران ضعیف عمل می‌کند.
وی ادامه داد: می‌گویم این تخریب شدن سلسله‌وار بیمارستان در زلزله‌های با قدرت بالا در کشور خب چند بار باید تکرار شود تا راهکار ساخت بیمارستان مقاوم را باز بگذاریم؟ چقدر ما می‌توانیم برای این موضوع پیشگیری کنیم و ساختمان را ضد زلزله بسازیم تاهزینه مقاوم‌سازی از هزینه ساخت بیشتر نشود. با تجربه‌ای که در رودبار داشتیم در بخش آموزش مردم به نظرم باید در کنار این کارها در شهرها و روستاها مردم را آموزش بدهیم که به طور اتوماتیک منطقه را سرشماری کرده و همیشه لیستی از افراد منطقه دست بومیان وجود داشته باشد.
نماینده مردم رودبار در مجلس شورای اسلامی افزود: کشور ما حادثه خیز است و حوادثی نظیر سیل و توفان و زلزله را زیاد تجربه می‌کند پس باید این موارد را جدی بگیریم و هلال‌احمر را جدی‌تر وارد میدان کنیم و مدیریت بحران و بیمه‌ها حوادث را باید جدی بگیرند.
جمالی در خاتمه ضمن اشاره به اینکه رودبار بعد از گذشت نزدیک به سه دهه هنوز به رودبار قبل از زلزله شباهتی ندارد خاطرنشان کرد: رودبار بعد از زلزله عقب ماند و در تمام توسعه زیرساخت واقعی نیز نتوانست پیشرفت کند، هنوز هم می‌گویم که بعد از زلزله رودبار هیچ وقت رودبار نشد. الان هم آب مناسب نداریم و هدررفت آب فراوان را با توجه به زیرساخت بدون مهندسی بعد از زلزله شاهدیم.
وی گفت: ساخت خانه‌های دائمی مردم چندین سال طول کشید مردم زجر زیادی کشیدند تا خانه‌های دائمی آنها. با وجودی که زلزله در اواخر بهار رخ داد و فرصت برای ساخت مسکن قبل از زمستان وجود داشت اما مردم حتی در زمستان مشکل جدی داشتند. آن زمان‌ها با توجه به اینکه موبایل و فضای مجازی وجود نداشت و شبکه یک و دو تلویزیون بود و مردم فقط همانها را گوش می‌کردند نمی‌شد که اخبار زندگی و سختی که کشیدند مخابره شود اما الان به ثانیه و دقیقه اخبار مخابره می‌شود و تصاویر این ماجرا منتقل می‌شود، در زمان زلزله رودبار اما مردم مظلوم واقع شدند و خیلی سختی کشیدیم و مدت زمانی که طول کشید تا دوباره شهر ساخته شود زیاد بود، البته باید این نکته را نیز یادآور شوم که حجم تخریب رودبار و آسیبی که به مردم وارد شد قابل مقایسه با اتفاقی که در کرمانشاه افتاده است نیست اما خب نباید انتظار داشت که همه چیز یک شبه اصلاح شود.
جمالی درباره دپوی کانکس‌ها در حالی که مردم به آن نیاز دارند در کرمانشاه گفت: خبر دقیقی از نکته‌ای که آقای فلاحت‌پیشه گفتند ندارم اما اگر این اتفاق افتاده و کانتینرها دپو شده احتمالا در محل جمع‌آوری کمک‌ها که محلی قبل از ورودی شهر را مشخص کرده‌اند بوده آن هم برای اینکه با دقت و متمرکز تقسیم شود البته با توجه به شرایط سخت کار این رویه نقص‌کار است باید برای تقسیم در سه یا چهار منطقه باشد.
وی ادامه داد: نمایندگان مجلس در کمیسیون بهداشت با مدیریت بحران و هلال‌احمر صحبت‌های فراوانی برای کنترل مشکلات ناشی از زلزله کرده‌اند. مجلس به ماجرا حساس بوده و پیگیر هستیم اما برای من مهم بود که شاید روزهای نخست را با برپایی اردوگاه خدمات متمرکز داشته باشیم که نشد.
مردم ورزقان هنوز بدهکارند
رضا علیزاده نماینده مردم ورزقان در مجلس شورای اسلامی نیز درباره اتفاقاتی که در ورزقان در زمان زلزله رخ داد به سیاست روز گفت: زلزله زندگی مردم را مختل کرد و مدت زیادی طول کشید تا مشکلات بررسی و خانه‌های موقت و دائمی تحویل شود.
وی با اشاره به اینکه با وجودی که از زمان زلزله تا زمستان چند ماه فرصت باقی بود اما مردم طعم تلخ آوارگی در سرما را هم چشیدند افزود: اکنون مردم مشکلات خانه‌شان و ساخت مسکن‌شان برطرف شده است و به ظاهر همه خانه‌دار شدند اما همه هنوز بدهکار هستند. وام‌هایی که برای احیای زندگی‌شان به آنها داده شد باعث شد تا همه مردم بدهی‌هایی به بانکها داشته باشند.
علیزاده گفت: زلزله چند ثانیه زندگی مردم را بر باد داد و هنوز ورزقان کامل از تبعات آن پاک نشده است. هنوز هم داغ خانواده‌هایی که زیر آوار ماندند تازه است و هم مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم را در زجر قرار داده است. وی ادامه داد: معتقدم که باید فکری به حال تامین منابع برای حوادث غیرمترقبه کرد وگرنه به همین منوال اگر پیش برویم دولت براساس توان خود نمی‌تواند هزینه‌های احیای مردم را تقبل کند.
علیزاده با اشاره به حساسیت مجلس به پیگیری زلزله کرمانشاه گفت: متاسفانه در کرمانشاه هم به نظرم با توجه به مبالغ کمک بلاعوض درنظر گرفته شده فکر میکنم مردم تبعات مشکلات اقتصادی و بدهکاری به بانکها را سال‌ها بعد از زلزله نیز تجربه کنند.
نکته مهم؛ دو مصاحبه پیش‌رو بی‌توجهی به درس‌هایی است که شاید از سال ۶۹ تاکنون بارها و بارها برای کشور تکرار می‌شود و مسئولان نمی‌توانند از این درس‌ها کسب تجربه کرده و تبعات حوادث طبیعی را مدیریت کنند طوری که کمترین میزان خسارت مادی و معنوی را به مردم وارد کند انگار هنوز این موضوع جا نیفتاده که اگر این تبعات مدیریت شود می‌توان به راحتی از بار مالی دولت نیز کم شود.
فرماندار سرپل‌ذهاب: بیش از ۴۵۰۰ خانوارشهری در سرپل‌ذهاب به کانکس نیاز دارند
فرماندار سرپل‌ذهاب با بیان اینکه چهار هزار و ۵۲۰ خانوار شهری در سرپل‌ذهاب سرپناهی ندارند، گفت: ۶۰۰ خانوار تاکنون موفق به دریافت کانکس شده‌اند، کانکسی که در این هوای سرد جوابگو نیست.
اکبر سنجابی در گفت‌وگو با فارس با انتقاد از روند توزیع کانکس‌ها در شهرستان زلزله‌زده سرپل‌ذهاب، اظهار داشت: زلزله ۷.۳ ریشتری ۲۱ آبان‌ماه، به بیش از ۵ هزار و ۱۹۲ واحد مسکونی شهری در شهرستان سرپل‌ذهاب آسیب وارد کرده است. وی به بی‌سرپناهی چهار هزار و ۵۲۰ خانوار شهری در سرپل‌ذهاب اشاره کرد و گفت: ۶۰۰ خانوار تا کنون موفق به دریافت کانکس شده‌اند، کانکسی که در این هوای سرد نیز جوابگو نیست.
فرماندار سرپل‌ذهاب در توضیح کانکس‌های نصب شده، ادامه داد: ۲۰۰ کانکس از این تعداد کانکس نصب شده مربوط به بنیاد مسکن است، مابقی اهدایی مردم یا خریداری شده توسط خود آسیب‌دیده است.
نویسنده: محسن رجبی
