هدي دهقان بذرافشان- گويا آمريكاييها همچنان از شكستهاي گذشته سر عقل نيامده اند چنانكه در آستانه مذاکرات ایران و ۱+۵در مسکو، ۴۴ سناتور دموکرات و جمهوریخواه آمریکا با ارسال نامهای از رئیسجمهور کشورشان درخواست کردند برای مذاکره با ایران شروطی را تعیین کند.
فردا در حالي دور جديد مذاكرات ميان جمهوري اسلامي ايران و گروه ۱+۵ برگزار ميشود كه گويي برخي غربيها بويژه آمريكاييها همچنان در توهم چماق و مذاكره به سر مي برند. هنوز چند روزي از ادعاهاي كلينتون وزير امور خارجه آمريكا مبني بر شروط آمريكا براي مذاكرات مسكو نمایندگان كنگره آمریکا با تهیه نامهای از اوباما درخواست کردند که برای ایران شرط بگذارد که گامهای هرچه سریعتری را برای تعطیلی تأسیسات "فوردو"، توقف غنیسازی بالای سطح ۵ درصد و انتقال تمامی اورانیوم غنیشده بالای ۵ درصد به خارج از ایران موافقت کند.
سناتورهای مذکور با اشاره به دور سوم مذاکرات ایران و ۱+۵ (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین بعلاوه آلمان) که قرار است فردا وپس فردا در مسکو برگزار شود، در نامه خود خطاب به اوباما نوشتند: اگر ایران با این اقدامات موافقت کند و به طور واضح این گامها را به اجرا درآورد، نمایانگر سطحی از پایبندی ایران به فرایند مذاکرات است و ادامه مذاکرات پس از نشست مسکو را نیز توجیه میکند."هیلاری کلینتون" وزیر خارجه آمریکا چندي پيش اعلام کرد که رهبران ۱+۵، در مذاکرات مسکو یک مسیر بسیار واضح و روشن برای حل موانع موجود در مقابل برنامه هستهای این کشور را نشان میدهند.بررسيها نشان ميدهد غرب در فاصله زمانی بغداد تا مسکو عملکرد خوبی ارایه نکرده است و این مسئله دلسردی ایران را تشدید کرد. بی تعهدی غرب در بغداد نسبت به دستور مذاکراتی که در استانبول اعلام می کند، بر این مسئله دامن می زند. رویترز پس از مذاکرات استانبول نوشت: "آمریکا و شرکای این کشور به ایران پیشنهاد دادند که حق ایران را برای محدود کردن غنیسازی و استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای تحت پیمان ان پی تی به رسمیت میشناسد". اما در بغداد خبری از حرکت در چارچوب استانبول و مسیر ان.پی.تی نیست. همچنین غرب "اقدام متقابل" و تعهد مذاکراتی را فراموش می کند."رامین مهمانپرست" سخنگوی وزارت خارجه ایران نيز تأکید کرد که ایران در خصوص مذاکرات با ۱+۵، بسیار جدی و آماده است اما از حقوق خود عقب نشيني نميكند.
دور جديد مذاكرات ميان ايران و گروه ۱+۵ در حالي فردا در مسكو آغاز ميشود كه همچنان در صداقت رفتاري غرب ابهاماتي وجود دارد.
برخي ناظران سياسي تاكيد دارند با توجه به اينكه شطرنج ایران و غرب در ۱۰ سال گذشته نتیجهای برای طرفین نداشته است،این بار باید دید که تغییر سبک بازی به روش روسی میتواند نتیجهای برای طرفین داشته باشد یا خیر، نتیجهای که لزوماً برد یکی و باخت دیگری نخواهد بود.
گفتني است دور گفتوگوهای ایران و ۱+۵ با رویکرد جدید طرفین در مذاکرات در استانبول و بغداد در حالی به پایان رسید که مهمترین دستاوردهای این نشستها برای ایران پذیرش تلویحی حق ایران در غنی سازی ۳.۵ درصد از سوی ۱+۵ و برای غرب آمادگی پذیرش برخی خواستههای آنان از سوی ایران بود.
و اين در حالي است كه غرب طی ۱۰ سال گذشته تنها بر تعلیق کلیه فعالیتهای هستهای ایران به منظور آنچه اعتماد سازی میخواند، اصرار میورزید و ایران نیز با توجه به تجربه ۲ و نیم سال تعلیق که هیچ دستاوردی برایش نداشت، حاضر نبود کوچکترین عقب نشینی یا توقفی در فعالیتهای هستهای خود داشته باشد که این رویکرد از سوی طرفین، پرونده هستهای ایران را وارد مراحل بحرانی میکرد که شاید با ادامه این روند کنترل آن از سوی هیچ یک از طرفین امکان پذیر نبود.
در اين ميان بسياري تاكيد دارند هر چند به نظر نمیرسد تمامی مسائل در نشست مسکو حل و فصل شود، اما به دلیل اینکه روسیه عضو تاثیر گذار ۱+۵ بوده و همچنین مواضع متعادل تری نسبت به برنامه هستهای ایران دارد این امید وجود دارد که بخش مهمی از چالش موجود برطرف شود. در بررسي مواضع آمريكاييها و تكرار زياده خواهي سناتورهاي اين كشور و نيز نقش و جايگاه مسكو در روند مذاكرات سياست روز با برخي كارشناسان مسائل سياسي به گفتگو نشسته است كه مشروح آن در ذيل مي آيد
كارشكني آمريكايي ،صهيونيستي عليه نشست مسكو
دكتر سيد رضا صدرالحسيني دکتراي علوم سياسي و كارشناس مسائل بين المللي با بيان اينکه آمريكا در طول ۱۰ سال گذشته در خصوص پرونده هستهاي ايران به عنوان موضوعي فرامنطقهاي و فراسازماني سياست دوگانهاي را پيش گرفته افزود: متاسفانه آمريکا و دستاندرکارانش از جمله رژيم صهيونيستي هميشه و در همه مراحل بالاخص در آستانه مذاکرات به صورتي برخورد نموده که فضاي مذاکره را ناامن جلوه ميدهند.
صدرالحسيني افزود: در واقع از استراتژي چماق و هويج برعليه ايران استفاده و موضوع تحريم و تهديد نظامي را بيان ميکنند.
وي گفت: در آستانه مذاکرات مسکو آمريکا اين موضوع را به شدت پيگيري ميکند که بتواند با اقدامات از پيش تعيين شده بتواند در قالب يک عمليات رواني مذاکره کنندگان ايراني را تحت تاثير قرار دهد.
اين کارشناس مسائل سياسي تصريح کرد: با نگاهي به تاريخ ۱۰ ساله گذشته مذاکره کنندگان، جمهوري اسلامي با اين ترفند آمريکا آشنا و سوابق گذشته نشان داده است که تاثيرپذيري افراد مذاکره کننده به حداقل رسيده است.وي همچنين گفت: به ويژه مذاکره کنندگان اخيري كه وارد رايزني و ارتباط با ايران شدهاند، موجب شده تا جمهوري اسلامي ايران با اعتماد به نفس کامل و پشتيباني عمومي ملت در صحنه مذاکره حاضر شود و با قدرت هر چه تمامتر بتواند از حقوق خود دفاع کند.صدرالحسيني همچنين در خصوص سياست روسيه در نشست آتينيز گفت: مسکو در مذاکرات آينده به دو دليل اقدامات ويژهاي را براي به نتيجه رساندن مذاکرات انجام خواهد داد، اول اينکه بتواند قدرت پوتين را با به چالش كشاندن غرب افزايش دهد، سپس تلاش کند تا قدرت از ياد رفته دو دهه خود در عرصه جهاني را مجدد بازيابد.وي گفت: بنابراين مسکو تلاش کرده مذاکرات هستهاي ايران و نيز نشست ۱+۵ به عنوان برگ زريني در دولت و حکومت رياست جمهوري پوتين محسوب شود.صدرالحسيني در پايان خاطر نشان کرد: به نظر ميرسد مسکو منش فعالي را در مذاکرات آتي به وجود آورد و دستاوردهاي اين مذاکره را به گونهاي تنظيم کرده که نام روسيه در آن ثبت شود بنابراين همه تلاش خود را مي كند تا هم ايران و هم ۱+۵ با ادامه مذاکرات موافقت و نشست مسکو را مثبت قلمداد نمايند.
طرح تضعيف قدرت ايران
همچنين علاءالدين بروجردي رئيس كميسيون امنيت ملي مجلس نهم نيز با بيان اينکه آمريكا هميشه سياست دوگانهاي را پيش مي گيرد گفت: از يک طرف وارد کردن فشارهاي سياسي، اقتصادي بر ايران و از طرف ديگر دعوت به مذاکره موجب شده تضادي را در برخورد استراتژيک آمريکا نسبت به ايران مشاهده كنيم.وي با توجه به اينکه آمريکا در آستانه انتخابات رياست جمهوري بايد از حمايت رژيم صهيونيستي به عنوان يک نظام واحد برخوردار باشد افزود: در مذاکرات بغداد مشاهده شد که رژيم صهيونيستي در بالاترين سطح موضعگيري شديدي را عليه جمهوري اسلامي ايران داشت و آمريکا نيز همراه رژيم صهيونيستي مخالفتهاي خود را عليه ايران مطرح کرد.اين کارشناس مسائل سياسي تصريح كرد :همان طور که مشخص است در اين بازي ۱۰ سالهاي که آمريکا در موضوع هستهاي براي جمهوري اسلامي ايران ايجاد کرده با فشارهاي متعدد از جمله تحريمها و تهديدات که بر عليه ايران داشته باز نتوانسته در مقابل اراده و خواست ملت ايران موفق عمل کند و جمهوري اسلامي ايران نيز با قدرت هر چه تمامتر موفقيتهاي روزافزوني را در فناوري هستهاي کسب کرده است.
بروجردي خاطر نشان کرد: جمهوري اسلامي ايران در موضوع انرژي هستهاي هيچگونه تخطي اش انجام نداده و تمام فعاليتهايش کاملا در چارچوب مقررات بينالمللي و صلحآميز بوده، رفتارهاي دوگانه آمريکا با ايران تنها يک دليل ميتواند داشته باشد آن هم کاستن قدرت نظام جمهوري اسلامي ايران در عرصههاي مختلف بينالمللي است.
روسيه به دنبال امتياز گيري از غرب
مهدي مطهرنيا ديگر کارشناس مسائل سياسي نيز درباره سياست دوگانه آمريکا در قبال ايران و نشست آتي ۱+۵ گفت: سياست خارجي آمريکا از سه مکتب هميلتونيسم، جک سونيسم و ويلسونيسم داراي هويتي عملگرايانه است و اين هويت ايجاب ميکند که در برخورد با رقبا و دشمنانش سوءگيري قدرت فرد را در حوزه تنبيه و تشويق دنبال کند.وي افزود: ايالات متحده آمريکا بر آن است که قدرت سخت خود را بر عليه ايران تجويز و يا با مديريت اعمال فشار بيشتر بر ايران در دو وجه تنبيه و تشويق در نهايت به تضعيف ايران برسد.اين کارشناس مسائل سياسي گفت: تشويقها متضمن ورود ايران به مذاکرات در حالت ضعف و پذيرش شاخصههاي موردنظر۱ +۵ به ويژه ايالات متحده آمريکا است.مطهرنيا گفت: با توجه به اينکه ادبيات سياسي در غرب در صحنه عمل به نظريه شمشير "جان ساليسبري" تکيه کردند و دو لبه تيغه و تشويق را به صورت دو تيغه يک قيچي به کار ميگيرد. روسيه و سياست اين کشور در مذاکرات گفت: روسيه در تقابل با غرب نيست بلکه سعي مي كند با بهرهمندي از ادبيات تقابلي به تعامل بيشتر در راستاي امتيازگيري از غرب بپردازند.وي گفت: به بيان ديگر روسيه سعي ميکند با گرفتن وضع تقابلي با غرب مواضع جدي خود را در جهت امتياز گيري مديريت کند از اين رو بايد بپذيريم که آنچه روسيه انجام ميدهد تلاش در استفاده از برگهاي موثر براي امتيازگيري از غرب و پرونده هستهاي ايران از مهمترين برگهاي برندهاي است که غرب ميتواند از آن بهرهمند شود.