ناظران سیاسی ضمن تاکید بر اینکه تیم مذاکره کننده کشورمان باید در نشست کمیسیون برجام ۲۱دی ماه وین از همه توان خود برای ثابت کردن نقض شدن برجام از سوی آمریکا استفاده کند،اما معتقدند که این نشست نتیجه‌ای دلخواه را برای ایران نخواهد داشت چرا که غرب دنباله روی تصمیمات کاخ سفید است.
نشست کمیسیون مشترک برجام متشکل از ایران و کشورهای ١+٥ و نماینده عالی اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده، ۲۱ دی ماه (۱۰ ژانویه) در سطح معاونان در وین برگزار خواهد شد.
این جلسه به منظور بررسی مسائل مطروحه در نامه مورخ ١٦ دسامبر وزیر امور خارجه کشورمان به خانم موگرینی در پی تمدید قانون آیسا توسط کنگره آمریکا تشکیل می‌شود.
پیش از جلسه کمیسیون مشترک، جلسه گروه کاری تحریم‌ها در سطح کارشناسان تشکیل و گزارش آن به کمیسیون ارائه خواهد شد.
در پی اقدام اخیر آمریکا در تمدید قانون آیسا محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران ۲۷ آذر ماه در نامه ای به فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به این اقدام، خواستار برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام شد. این کمیسیون در حالی قرار است برگزار شود که رئیس جمهور کشورمان ۲۳ آذر در دستوری خطاب به محمد جواد ظریف، وزارت امور خارجه را موظف به پیگیری موضوع بدعهدی آمریکا با استفاده از سازوکارهای پیش بینی شده در برجام کرد.
در دستور روحانی به ظریف آمده: «نظر به این که دولت آمریکا نسبت به اجرای تعهدات خود در برجام تاکنون تعلّل و اهمال نموده و با توجه به تمدید اخیر قانون تحریم‌های ایران (آیسا) که جمهوری اسلامی ایران از پیش چنین اقدامی را بعنوان نقض برجام اعلام کرده بود، در اجرای مصوبات شورای عالی امنیت ملی و هیأت نظارت بر اجرای برجام، به وزارت امور خارجه دستور داده می‌شود نسبت به اجرای مراحل پیش‌بینی شده در «برجام» برای رسیدگی به موارد نقض، اقدام نموده و دیگر پیگیری‌های حقوقی و بین‌المللی لازم را نیز به طور جدّی معمول دارد. مقتضی است گزارش اقدامات را ظرف یک ماه به اینجانب ارائه نمائید.»
در همین راستا ستاد پیگیری اجرای برجام وزارت امور خارجه در خصوص اسناد مصوبات کمیسیون مشترک برجام توضیحاتی را به شرح زیر منتشر کرد.
«کمیسیون مشترک که مرکب از دولت‌های طرف برجام یعنی ایران و ۱+۵ است، در سطح معاونان وزرای امور خارجه تشکیل جلسه می‌دهد و در عین حال، جلسات کارشناسی متعددی نیز در حوزه‌های مربوط به هم هسته‌ای و هم تحریم‌ها برگزار می‌کند. در این جلسات موضوعات مختلف مربوط به برجام رصد شده و در صورت لزوم تصمیمات مقتضی اتخاذ می‌شود.
در متن برجام و پیوست‌های آن وظایف متنوع و متعددی بر عهده کمیسیون مشترک گذاشته شده است که جزییات آن در بخش‌های مربوطه در متن برجام و پیوست‌ها و به طور خاص در پیوست شماره چهار برجام آمده است. در یک جمله، کمیسیون مشترک مسئولیت مراقبت از روند اجرای برجام از سوی همه طرف‌ها و رفع گره‌های احتمالی در این مسیر را دارد. درهمین ارتباط، کمیسیون مشترک چه قبل از روز اجرایی شدن برجام و چه بعد از آن، موضوعات متنوعی را مدنظر قرار داده و در برخی موارد تصمیماتی اتخاذ کرده است که بیانگر فهم و تفسیر مشترک اعضای برجام از موارد مندرج در آن، در جهت اجرای مطلوب این برنامه اقدام مشترک بوده است. این تصمیمات خصوصا در مواردی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کمک کرده‌اند تا درک بهتری از تفسیر طرف‌های برجام از مفاد آن پیدا کرده و بدین ترتیب، از بروز مواردی که ممکن بود به هر ترتیب در جریان راستی آزمایی‌ها و ارائه گزارشهای این نهاد از وضعیت اجرای برجام در جمهوری اسلامی ایران ابهاماتی ایجاد نماید، جلوگیری شود.
علاوه بر این، اسناد مربوط به ترتیبات اجرایی دو کارگروه از کارگروه‌های فرعی کمیسیون مشترک یعنی «کارگروه کانال خرید» (و راهنمای استفاده از کانال خرید، فرم‌های اختیاری پیشنهادی و توضیحات مربوطه) و نیز «کارگروه اجرایی شدن رفع تحریم‌ها» هم جزو مصوبات کمیسیون مشترک است که به اجرای بهتر مفاد برجام در حوزه رفع تحریم‌ها کمک می‌کند.
از همه اینها بگذریم برخی ناظران سیاسی بر این باورند که نشست ۲۱ دی ماه که قرار است در وین برگزار شود نشستی بی‌نتیجه خواهد بود؛ البته معتقدند که تیم مذاکره کننده کشورمان باید از همه توان و ظرفیت‌های خود را برای ملزم کردن طرف مقابل به اجرای برجام استفاده کند.
این ناظران براین باورند که باید برای ۱+۵ که همسو با سیاست‌های آمریکا حتی داماتو را نیز نقض برجام نمی‌دانند ثابت شود که آمریکا بزرگترین ناقض برجام است.
شاید اگر در نوشتن توافق و بندهای مندرج در برجام به قول مقام معظم رهبری کمی عجله به خرج نمی‌دادیم و دقیقا همسو با شروط ۹گانه مقام معظم رهبری قرارداد محکمی با غرب بالاخص آمریکایی‌ها منعقد می‌کردیم الان شاهد چنان گستاخی و بی‌تعهدی از طرف ۱+۵ نبودیم.
حتی شاهد این اظهارات هم نبودیم که وزیر خارجه کشورمان در جلسه کمیسیون برجام مجلس شورای اسلامی بگوید اگر من به راه خودم می‌رفتم به نتیجه می رسیدم!
نشست ۲۱ دی ماه نشستی بی‌نتیجه خواهد بود
محمد حسن قدیری ابیانه کارشناس مسائل سیاست خارجی نیز در خصوص نشست کمیسیون برجام در ۲۱دی ماه سال جاری در وین گفت: معتقدم جمهوری اسلامی راهی جز ادامه دادن مسیر برجام ندارد.
وی افزود: در سند برجام بند و تبصره‌ای پیش‌بینی نشده که صراحتاً اعضای ۱+۵ را متعهد و ملزم به اجرای برجام کند.
وی با بیان اینکه ایران نباید ابتدا فسق کننده برجام باشد تصریح کرد: اگر موفق شویم با دلایل کافی آمریکا را مقصر جلوه دهیم ضمن کمک به اجرایی شدن برجام به خود نیز کمک بزرگی خواهیم کرد. قدیری ابیانه به اظهارات وزیر خارجه کشورمان در جلسه کمیسیون برجام مبنی بر اینکه اگر من به راه خودم می‌رفتم به نتیجه می‌رسیدیم اشاره و بیان داشت: منظور ظریف این است که رییس جمهور مواردی را به وی تحمیل کرده که برخلاف نظر خطوط قرمز رهبری بوده است.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی همچنین گفت: حتی اعتراض وزارت خارجه نسبت به انتشار صحبت‌های مطرح شده در کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی حاکی از اعتراض شخص آقای روحانی به آقای ظریف بوده است. وی در پایان خاطرنشان کرد: با اینکه معتقدم این نشست به نتیجه‌ای نخواهد رسید اما باید این مسیر را پیمود.
مجاب کردن طرف غربی برای نقض عهد آمریکا
دکتر سید رضا صدرالحسینی کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفت وگو با سیاست روز به نشست ۲۱دی ماه سال جاری در وین اشاره کرد و گفت: با نگاهی به روند فراز و فرودهای برجام در شرایط کنونی در نقطه‌ای قرار گرفتیم که نقض برجام از جانب مهمترین رکن ۱+۵ یعنی‌امریکایی‌ها صورت گرفته است.
وی افزود: بر اساس مکانیزم موجود در برجام وزیر خارجه ایران نامه شکایت‌آمیز به نماینده اتحادیه اروپا نیز نوشته است، بر اساس پیوست مربوطه در برجام پس ازگذشت مدتی معین نشست کشورهای ۱+۵ برای رسیدگی به شکایت طرفین برگزار می‌گردد که این زمان ۲۱دی ماه سال جاری خواهد بود.
صدرالحسینی تصریح کرد: به نظرمی‌رسد اسناد موجود درشکست برجام به اندازه‌ای باشد که نماینده ایران بتواند همه اعضا را مجاب نماید تا اثبات شود که نقض کننده برجام آمریکایی‌ها می‌باشند. وی اظهارداشت: نباید فراموش نمود که آمریکایی‌ها نیزمعتقدند تمدید تحریم‌های داماتو یا ایسا نقض برجام نبوده و این تحریم‌ها ارتباطی با توافقنامه یاد شده ندارد این کارشناس مسائل سیاست خارجی در پایان گفت: در جمع‌بندی نهایی باید گفت دعوای ایران و آمریکا به محکمه‌ای خواهد رفت که طرفین آن نسبت به توافقنامه برجام اختلافات اساسی داشته و نقطه وفاق درآن به حداقل رسیده است.
