یکی از موفقیت‌های برجام، «برداشتن سایه تهدید از سر مردم» عنوان می‌شد، جمله‌ای که آقای روحانی در سالروز توافق هسته‌ای بیان کرد. شاید رئیس‌جمهور این سخن را بدین خاطر بیان کرد تا بتواند افکار عمومی را از آثار ملموسی که برجام به بار نیاورد، دور کند و شاید هم برداشت غلط بر مبنای اشتباه محاسباتی بود.
از ابتدای انقلاب تا امروز انواع تهدیدها نسبت به ملت ایران وجود داشته که اکثر آنان نیز عملی شد از جمله انواع تحریم‌ها در حوزه‌های اقتصادی، تحمیل جنگ ۸ ساله، فشار سیاسی و اقتصادی، ایجاد فتنه و موارد بسیار دیگر. در همه این موارد نظام جمهوری اسلامی با شناخت صحنه و با پشتیبانی مردم توانست بهترین تصمیم را اتخاذ کند.
در سال ۸۲ و به دنبال برنامه هسته‌ای ایران، آمریکا و چند کشور اروپایی برای جلوگیری از پیشرفت ایران در این حوزه، بسان گذشته شروع به تهدید ایران کردند که متاسفانه این تهدیدات ظاهری در مسئولان دولت وقت کارساز افتاد و باعث شد نامه اشتباه کردیم به آمریکا بنویسند.
اما با شناخت و تدبیری که نظام جمهوری اسلامی به رهبری مقام معظم رهبری از صحنه بین‌الملل داشت، نه آن تهدیدات تاثیری بر رفتار کشور گذاشت و نه عملی شد. اما هنوز ترس از تهدیدات توخالی آمریکا در برخی سیاسیون وجود داشت. اینکه عنوان کردند «آمریکا می‌تواند با یک بمب تمام سیستم دفاعی ایران را از کار بیندازد!» دلیلی بر این مدعا است.
در این وضعیت مذاکراتی برای توافق در موضوع هسته‌ای در دولت یازدهم به مدت ۲ سال و نیم صورت گرفت. تا پیش از رسیدن به توافق رئیس‌جمهور و دیگر دولتمردان بهبود وضعیت اقتصادی و حتی تأمین نیازهای اولیه از جمله آب خوردن مردم را منوط به توافق عنوان کردند. در نهایت، توافقی در تیر ماه ۹۴ امضا و در دی ماه همان سال برای طرف ایران اجرایی شد.
پس از توافق بود که دولتمردان با صدای بلند از برداشته شدن تحریم‌ها و «گسسته شدن زنجیرها» و «گشوده شدن درب زندان» سخن می‌گفتند بگونه‌ای که رئیس‌جمهور در ۲۹ دی ۹۴ عنوان کرد: «تحریم‌ها رفته است» و دلیل آن را اینگونه بیان کرد: «نشان دادیم که ایده تعامل سازنده ایده درستی است».
از آن زمان به بعد همه منتظر نتایج اقتصادی برجام بودند اما روز به روز بی‌نتیجه بودن آن نه تنها بر مردم بلکه بر خود دولتمردان آشکار می‌شد، بگونه‌ای که سیف رئیس کل بانک مرکزی دولت یازدهم دستاور برجام برای ایران را «تقریبا هیچ» عنوان کرد.
پس از آن بود که رئیس‌جمهور و دولتمردان براساس همان اشتباه محاسباتی نسبت به تهدیدات دشمن، به دنبال تغییر آثار برجام از ملموس به غیرملموس افتادند و دستاور برجام را «برداشتن سایه تهدید از سر ملت ایران» عنوان کردند. رئیس‌جمهور ضمن بیان این جمله عنوان کرد: «مذاکرات توانست بهانه برای تهدیدات را برطرف کند».
در همین رابطه یونسی دستیار رئیس‌جمهور عنوان کرد: «مهمترین اثر برجام دفع خطرات احتمالی جنگ بود که سایه شوم جنگ را از سر کشور برداشت». علاوه بر این سلطانی‌فر یکی از وزرای دولت نیز دستاور برجام را برداشته شدن سایه جنگ قلمداد کرد. وی در این رابطه گفت: «با درایت تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران سایه جنگ از سر کشور برداشته شد».
در کنار این آثار خودساخته از برجام، از بین رفتن «ایران‌هراسی» دستاورد ناملموس دیگری بود که دولتمردان تلاش کردند آن را جزو دستاوردهای برجام اعلام کنند تا شاید برجام برای ایران از «تقریباً هیچ» بیرون بیاید! در همین خصوص رئیس‌جمهور در مراسم گرامیداشت روز جهانی گردشگری گفت: «یکی از آثار مهم برجام شکستن ایران‌هراسی بوده است». ظریف نیز در سخنرانی که در بهمن ۹۴ در همایش فرصت‌های پس از برجام داشت عنوان کرد: «دستاورد بزرگ برجام شکستن فضای ایران‌هراسی بود».
با این وجود حمید ابوطالبی معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور که تا دیروز موفقیت روحانی را در شکستن فضای ایران‌هراسی قلمداد می‌کرد، روز گذشته در توئیتی قابل تامل خبر از بازگشتن فضای ایران هراسی داد. وی عنوان کرد: «آمریکا و کشورهایی که در ضعف و انزوا هستند با توئیت، مصاحبه، فریاد و درخواست استراتژی جدید، می‌کوشند ایران را دوباره به صدر تهدیدات جهانی بازگردانند.»
این سخن نشان از نگرانی جدی دولتمردان از توخالی بودن شعارهای یکسال اخیرشان درباره آثار غیرملموس برجام می‌دهد. آقایانی که بنای خود را بر تعامل سازنده گذاشته بودند، امروز نگران فروریختن آن بنا هستند.
امروز و پس از گذشت بیش از یکسال از توافق هسته‌ای شاهد آن هستیم که برخلاف گفته دولتمردان و توافق هسته‌ای، تحریم‌های جدیدی علیه ملت ایران وضع می‌شود. چند روز گذشته بود که خزانه‌داری آمریکا تحریم‌های جدیدی علیه ۱۳ فرد و ۱۲ نهاد مرتبط با ایران اعمال کرد. تحریم‌های جدیدی که جمله‌ی «تحریم‌ها رفته است» روحانی را با خود بُرد.
همچنین ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در کنار وضع تحریم‌های جدید در تازه‌ترین اظهار نظر خود ضمن تهدید ایران عنوان کرده است: «هیچ گزینه‌ای علیه ایران از روی میز خارج نیست». جمله‌ای که پیشتر از زبان اوباما و جان کری شنیده می‌شد این بار از رئیس‌جمهور جدید آمریکا شنیده شد.
در ابتدای گزارش عنوان شد که دولتمردان برای فرار از پاسخگویی نسبت به وعده‌های محقق نشده برجام، روی به آثار ناملموس آن ازجمله برطرف کردن سایه جنگ از سر ملت آورده‌اند و اینکه با برجام «سایه جنگ از سر کشور برداشته شد». این درحالی است که رئیس‌جمهور جدید آمریکا بسان رؤسای جمهور سابق آمریکا ایران را تهدید به گزینه نظامی می‌کند، تهدیدی که نشان می‌دهد آثار ناملموس ساختگی دولتمردان از برجام نیز رنگ خود را از دست داده است.
درخصوص دیگر آثار ناملموس برجام که توسط دولتمردان بیان می‌شد «شکست ایران هراسی» با برجام بود. حال می‌بینیم خود دولتمردان از بازگشت ایران‌هراسی به صدر موضوعات بین‌الملل خبر می‌دهند. در این‌باره حمید ابوطالبی معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور در واکنش به اظهارات ترامپ اظهار داشت: «آمریکا و کشورهایی که در ضعف و انزوا هستند با توئیت، مصاحبه، فریاد و درخواست استراتژی جدید، می‌کوشند ایران را دوباره به صدر تهدیدات جهانی بازگردانند.»
همه این موارد نشان از این دارد که دولت در راهبرد اشتباه و به دور از واقعیتی که در پیش گرفته بود و کار خود را پیش می‌برد (که آن هم براساس تفکر غلط تعامل سازنده و تنش زدایی است) شکست خورده است چراکه دیگر نه خبری از آثار ملموس برجام وجود دارد و نه ناملموس!
البته تعجب است که هنوز دولتمردان بر راهبرد غلط خود اصرار دارند و هنوز راه‌حل مشکلات را گفت وگو با آمریکا عنوان می‌کنند. در همین رابطه حمید ابوطالبی معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور عنوان می‌کند: «در دولت اول اوباما هم تقابل و تحریم با لفاظی و تحریک و تبدیل ایران به تهدید نخست جهانی آغاز شد و سپس با تماس تلفنی به سمت تعامل و حل مشکل پیش رفت.»
ابوطالبی درحالی از حرکت به سمت تعامل و حل مشکل در دولت اوباما سخن می‌گوید که انگار توصیه‌نامه جان کریِ دموکرات را به رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه آمریکا نخوانده است. جان کری وزیر خارجه دولت اوباما در نامه‌ای به ترامپ که قرار بود بر مسند قدرت آمریکا تکیه بزند، می‌نویسد واشنگتن باید همچنان فشارها برای مقابله با برنامه موشکی، حمایت از تروریسم، نقض حقوق بشر و دخالت ایران در امور همسایه‌های خود را حفظ کند.
تفکری که خسران راهبرد خود در برجام را می‌بیند ولی همچنان اعتماد و گفت‌وگو با آمریکا را دنبال می‌کند، تفکر خطرناکی است، چراکه از «تقریبا هیچ»، «کوه دستاورد» می‌سازد! بدون آنکه به روی خود آورد.(فارس)
