چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری برای انتخاب نهمین رئیس جمهور بطور زودهنگام و به فوریت در حال انجام است و بنظر می‌رسد باز هم همانند ادوار گذشته مباحث اجتماعی معطوف به کیفیت زندگی افراد و خانوارها در سایه مباحث اقتصادی، فرهنگی و سیاست داخلی و سیاست خارجی قرار خواهد گرفت و در ترکیب سوالات مطروحه در مناظره‌ها جایی نخواهد یافت. این نقیصه بخاطر فقدان نظام حزبی واقعی و نیز عدم وجود تشکل‌های واقعی کارگری و بازنشستگی بصورت مستقل و حرفه ای و صنفی تشدید شده است و معمولا کاندیداها فقط این تشکل‌ها را برای ملاقات، حضور در. سخنرانی‌ها و تجمعات انتخاباتی و گرفتن عکس یادگاری استفاده میکنند و پس از انتخابات دیگری خبری از آنها نمی گیرند و تمامی وعده‌های خود را بفراموشی می‌سپارند.
و چه بسا برخلاف وعده‌های انتخاباتی و در جهت عکس مطالبات این اقشار گام برمی‌دارند همچنین با توجه فقدان نهاد رگولاتوری حرفه ای، مستقل و فرابخشی در حوزه تامین اجتماعی و عدم وجود شاخص‌ها، اطلاعات و داده‌های ثبتی مبنا در این حوزه عملا امکان مطالبه‌گری و یا مقایسه عملکرد متولیان سابق و لاحق میسر نیست و اگر کاری هم انجام شود فقط یکسری فعالیت‌های توده ستایانه مبتنی بر پولپاشی و یارانه‌های غیر هدفمند و غیرهوشمند است که در مقابل اوج سرسام آور تورم، عملا هیچ است و بدین ترتیب اگر دولت اندک پولی در سفره مردم گذاشته باشد چند برابر آنرا در قالب تورم از جیب مردم برداشته است و قدرت خرید مردم به شدت دچار آسیب شده است و حقوق بگیران و‌مستمری بگیران دچار عسر و حرج شده اند
مشخص نیست که طراحان سوالات مناظره‌های انتخاباتی در چه عوالمی سیر می‌کردند که مباحث مربوط به عدالت اجتماعی از منظر افراد و‌خانوار‌ها را که در قالب تامین اجتماعی تعریف می‌شود درسوالات مناظره‌ها جایی نداشته است و بعنوان مطالبه مردم مطرح نشده و در این شرایط برخی کاندیداها با طرح شعار پرداخت مبالغ نقدی از آن برای جذب آرا استفاده کنند درحالی که تامین حداقل‌ها برای همه مردم بویژه اقشار ضعیف جامعه جزو تکالیف قانونی دولت‌ها و روسای جمهور است.حال که بنظر می‌رسد اجتماعیات در مناظرات و مباحثات انتخاباتی در محاق قرار گیرد لازم است متولیان تشکل‌های کارگری، کارمندی، بازنشستگی و صنفی کشور باید سیاهه ای از سوالات و مطالبات خود را آماده نمایند و در صورت مراجعه کاندیداها و مسئولین ستاد‌های انتخاباتی آنها برای جلب حمایت تشکل‌ها، این سیاهه را مطرح و بطور مشخص و صریح مطالبه نمایند و پاسخ دقیق دریافت کنند مثلا سوالات و مطالباتی از قبیل: ۱- مبلغ حقوق و مستمری را چند درصد بالاتر از سطح تورم و یا خط فقر افزایش خواهند داد؟
۲- آیا استقلال مالی و اداری و شخصیت مستقل حقوقی سازمان تامین اجتماعی را بعنوان یک نهاد عمومی غیردولتی به رسمیت می‌شناسند؟
۳- ظرف چه مدتی نسبت به اصلاح اساسنامه سازمانها و صندوقهای بیمه گر اجتماعی و بازگرداندن چندجانبه‌گرایی در اداره ارکان عالی آنها اقدام خواهند کرد؟
۴- ظرف چه مدتی نسبت به بازپرداخت بدهی‌های دولت به سازمانها و صندوقهای بیمه گر اجتماعی اقدام خواهد کرد؟
۵- ظرف چه مدتی نسبت به ایجاد فراگیری پوشش بیمه‌های بازنشستگی برای همه مردم متناسب با وضع آنان اقدام خواهد کرد؟
۶ - ظرف چه مدتی نسبت به ایجاد صندوق بیمه بیکاری ملی برای همه بیکاران اعم از نیروی کار اخراجی و کارجویان بیکار اقدام خواهد کرد؟
۷- سیاستهای کلی تامین اجتماعی ابلاغی بویژه استقرار نظام چند لایه تامین اجتماعی (امدادی، حمایتی و بیمه‌ای) را ظرف چه مدت اجرایی و عملیاتی خواهد کرد؟
۸- طرح چتر ایمنی و حمایت اجتماعی مبتنی بر توانمند سازی و باز اجتماعی سازی مبتلایان فقر و آسیب اجتماعی را در چه مدت بصورت فراگیر مستقر می‌سازد تا هیچ فردی در این چرخه نیافتاد و اگر افتاد فقر و آسیب اجتماعی در خانواده او نسلی نشود.
۹- چه برنامه ای برای عملیاتی سازی جزءپنجم بند ۵ سیاستهای کلی تامین اجتماعی یعنی حفظ قدرت خرید شاغلین، مستمری بگیران و مقرری بگیران دارد؟
۱۰- ظرف چه مدت جزءششم بند ۵ سیاستهای کلی تامین اجتماعی مربوط به توانمندسازی اجتماع محور محلات و مناطق روستایی و عشایری کم برخوردار و‌آسیب خیز را محقق خواهد ساخت؟
۱۱- چه برنامه‌ای برای ایجاد پوشش بیمه ای و تنظیم روابط کار برای شاغلین مشاغل غیر رسمی و فصلی دارد؟
۱۲- برای ساماندهی نیروهای کار غیر مجاز خارجی که فرصتهای شغلی نیروی کار. ایرانی را اشغال میکنند چه برنامه ای دارد؟
۱۳- برای جلوگیری از قاچاق کالاها و محصولات و واردات بی رویه که موقعیت شغلی نیروی کار ایرانی را به مخاطره می‌اندازد و یا اعمال مالیات اجتماعی بر آنها بمنظور تامین مالی برنامه‌های جبرانی،چه برنامه‌ای دارد؟
۱۴ - با توجه شکل گیری فضای کار مجازی و پلتفرمی و حجم عظیم نیروهای شاغل در این عرصه که محروم از حمایت‌های قانون کار و تامین اجتماعی هستند چه برنامه ای برای حمایت از این قشر رو به گسترش دارد؟البته این سیاهه میتواند موارد بیشتری را در بر بگیرد و مطالبات و انتظارات و توقعات مردم و بویژه نیروی کار و حقوق بگیران و مستمری بگیران بیش از اینها است ولی طرح همه آنها در این مقال و مجال نمی‌گنجد.
و چه بسا برخلاف وعده‌های انتخاباتی و در جهت عکس مطالبات این اقشار گام برمی‌دارند همچنین با توجه فقدان نهاد رگولاتوری حرفه ای، مستقل و فرابخشی در حوزه تامین اجتماعی و عدم وجود شاخص‌ها، اطلاعات و داده‌های ثبتی مبنا در این حوزه عملا امکان مطالبه‌گری و یا مقایسه عملکرد متولیان سابق و لاحق میسر نیست و اگر کاری هم انجام شود فقط یکسری فعالیت‌های توده ستایانه مبتنی بر پولپاشی و یارانه‌های غیر هدفمند و غیرهوشمند است که در مقابل اوج سرسام آور تورم، عملا هیچ است و بدین ترتیب اگر دولت اندک پولی در سفره مردم گذاشته باشد چند برابر آنرا در قالب تورم از جیب مردم برداشته است و قدرت خرید مردم به شدت دچار آسیب شده است و حقوق بگیران و‌مستمری بگیران دچار عسر و حرج شده اند
مشخص نیست که طراحان سوالات مناظره‌های انتخاباتی در چه عوالمی سیر می‌کردند که مباحث مربوط به عدالت اجتماعی از منظر افراد و‌خانوار‌ها را که در قالب تامین اجتماعی تعریف می‌شود درسوالات مناظره‌ها جایی نداشته است و بعنوان مطالبه مردم مطرح نشده و در این شرایط برخی کاندیداها با طرح شعار پرداخت مبالغ نقدی از آن برای جذب آرا استفاده کنند درحالی که تامین حداقل‌ها برای همه مردم بویژه اقشار ضعیف جامعه جزو تکالیف قانونی دولت‌ها و روسای جمهور است.حال که بنظر می‌رسد اجتماعیات در مناظرات و مباحثات انتخاباتی در محاق قرار گیرد لازم است متولیان تشکل‌های کارگری، کارمندی، بازنشستگی و صنفی کشور باید سیاهه ای از سوالات و مطالبات خود را آماده نمایند و در صورت مراجعه کاندیداها و مسئولین ستاد‌های انتخاباتی آنها برای جلب حمایت تشکل‌ها، این سیاهه را مطرح و بطور مشخص و صریح مطالبه نمایند و پاسخ دقیق دریافت کنند مثلا سوالات و مطالباتی از قبیل: ۱- مبلغ حقوق و مستمری را چند درصد بالاتر از سطح تورم و یا خط فقر افزایش خواهند داد؟
۲- آیا استقلال مالی و اداری و شخصیت مستقل حقوقی سازمان تامین اجتماعی را بعنوان یک نهاد عمومی غیردولتی به رسمیت می‌شناسند؟
۳- ظرف چه مدتی نسبت به اصلاح اساسنامه سازمانها و صندوقهای بیمه گر اجتماعی و بازگرداندن چندجانبه‌گرایی در اداره ارکان عالی آنها اقدام خواهند کرد؟
۴- ظرف چه مدتی نسبت به بازپرداخت بدهی‌های دولت به سازمانها و صندوقهای بیمه گر اجتماعی اقدام خواهد کرد؟
۵- ظرف چه مدتی نسبت به ایجاد فراگیری پوشش بیمه‌های بازنشستگی برای همه مردم متناسب با وضع آنان اقدام خواهد کرد؟
۶ - ظرف چه مدتی نسبت به ایجاد صندوق بیمه بیکاری ملی برای همه بیکاران اعم از نیروی کار اخراجی و کارجویان بیکار اقدام خواهد کرد؟
۷- سیاستهای کلی تامین اجتماعی ابلاغی بویژه استقرار نظام چند لایه تامین اجتماعی (امدادی، حمایتی و بیمه‌ای) را ظرف چه مدت اجرایی و عملیاتی خواهد کرد؟
۸- طرح چتر ایمنی و حمایت اجتماعی مبتنی بر توانمند سازی و باز اجتماعی سازی مبتلایان فقر و آسیب اجتماعی را در چه مدت بصورت فراگیر مستقر می‌سازد تا هیچ فردی در این چرخه نیافتاد و اگر افتاد فقر و آسیب اجتماعی در خانواده او نسلی نشود.
۹- چه برنامه ای برای عملیاتی سازی جزءپنجم بند ۵ سیاستهای کلی تامین اجتماعی یعنی حفظ قدرت خرید شاغلین، مستمری بگیران و مقرری بگیران دارد؟
۱۰- ظرف چه مدت جزءششم بند ۵ سیاستهای کلی تامین اجتماعی مربوط به توانمندسازی اجتماع محور محلات و مناطق روستایی و عشایری کم برخوردار و‌آسیب خیز را محقق خواهد ساخت؟
۱۱- چه برنامه‌ای برای ایجاد پوشش بیمه ای و تنظیم روابط کار برای شاغلین مشاغل غیر رسمی و فصلی دارد؟
۱۲- برای ساماندهی نیروهای کار غیر مجاز خارجی که فرصتهای شغلی نیروی کار. ایرانی را اشغال میکنند چه برنامه ای دارد؟
۱۳- برای جلوگیری از قاچاق کالاها و محصولات و واردات بی رویه که موقعیت شغلی نیروی کار ایرانی را به مخاطره می‌اندازد و یا اعمال مالیات اجتماعی بر آنها بمنظور تامین مالی برنامه‌های جبرانی،چه برنامه‌ای دارد؟
۱۴ - با توجه شکل گیری فضای کار مجازی و پلتفرمی و حجم عظیم نیروهای شاغل در این عرصه که محروم از حمایت‌های قانون کار و تامین اجتماعی هستند چه برنامه ای برای حمایت از این قشر رو به گسترش دارد؟البته این سیاهه میتواند موارد بیشتری را در بر بگیرد و مطالبات و انتظارات و توقعات مردم و بویژه نیروی کار و حقوق بگیران و مستمری بگیران بیش از اینها است ولی طرح همه آنها در این مقال و مجال نمی‌گنجد.
علی حیدری - کارشناس رفاه و تامین اجتماعی
