عملکرد بانک‌ها در کشور خوب نیست که از سوی شخصیت‌ها و علما و مراجع تقلید با انتقاد روبرو می‌شود،حتی رهبر معظم انقلاب هم درباره کارکرد بانک‌ها به ویژه بانک‌هایی که مشغول به بنگاهداری است انتقادات شدیدی داشته‌اند.
با مقایسه فعالیت‌های بانک‌ها البته برخی از آنها که تعدادشان هم کم نیست، با فعالیت‌های بانک‌های دیگر کشورها می‌توان به این نتیجه رسید که بانک‌ها در ایران کارکرد صرفا منفعت طلبانه برای خود دارند تا این که با فعالیت‌های اقتصادی سالم و مولد هم به خود سود برسانند و هم به مردم و اقتصاد کشور.
بنگاهداری بانک‌ها معضل بزرگی است که سال‌ها است وجود دارد و تاکنون نیز دولت‌ها برای اصلاح امور بانکی کشور به طور جدی ورود نداشته‌اند.
در کنار این فعالیت‌ها غیر اقتصادی مولد، ربا نیز در برخی بانک‌ها دیده می‌شود که نص صریح قرآن کریم در حرام بودن آن است.
در حالی که هنوز برخی اعتقادی به وجود ربا در بانک‌ها ندارند بلکه آن را راه‌هایی برای سود تسهیلات داده شده به مردم می‌پندارند، علما و مراجع تقلید بر این باوردند که برخی بانک‌ها ربوی رفتار می‌کنند.
آیت الله نوری همدانی از مراجمع تقلید و علمای حوزه علمیه قم در انتقادی که به تازگی مطرح شده، گفته است؛ « استاد عزیز و بزرگوار ما مرحوم علامه طباطبایی بعد از عمری در کنار قرآن بودن فرمودند: دو گناه را در قرآن بالاترین گناه دیدم یکی دوستی کفار و دیگری ربا، امروز در کشور ما بعضی از بانک‌ها و مؤسسات با دریافت بعضی از عناوینی که مصداق ربا است در حال دریافت ربا هستند و مردم را بیچاره کردند هرچه هم می‌گویم توجه نمی‌کنند مردم به ما نامه می‌نویسند و استفتائی به ما می‌رسد ما هم می‌گوییم حرام است اما گوش شنوایی نیست؛ البته گزارش می‌دهند ما درست کردیم ولی در عمل در حال انجام است و شاید هم علتش عدم نظارت باشد.»
قطعاً تشخیص «ربوی» بودن فعالیت برخی بانک‌ها با علما و مراجه است چرا که با قوانین شرع و قرآن به خوبی آشنا هستند اما این که چرا مسئله مهمی به نام ربا در بانک‌های ایران حل نمی‌شود خود مسئله‌ای است که غامض گشته و باید برای آن راه حل جدی و سریع پیدا کرد.
آیت الله نوری همدانی در سخنانش گفته است که بانک‌ها با دریافت ربا مرم را بیچاره کرده‌اند که البته باید گفت، تنها این مردم نیستند که به دلیل دریافت ربا از سوی بانک‌ها بیچاره می‌شوند بلکه تبعات این فعل حرام وارد کشور می‌شود و بر سر سفره مردم می‌رود.
قرآن کریم در سوره بقره آیه 257 می‌فرماید؛«کسانى که ربا مىخورند، (در قیامت از قبرها) بر نمىخیزند مگر همانند برخاستن کسى که بر اثر تماس شیطان، آشفته و دیوانه شده است. (نمىتواند تعادل خود را حفظ کند، گاهى زمین مىخورد و گاهى بر مىخیزد.) این (آسیب) بدان سبب است که گفتند: داد و ستد نیز مانند ربا است. در حالى که خداوند خرید و فروش را حلال و ربا را حرام کرده است. پس هرکس که موعظهاى از پروردگارش به او رسید و (از رباخوارى) خوددارى کرد، آنچه در گذشته (از طریق ربا بدست آورده) مال اوست، و کار او به خدا واگذار مىشود. امّا کسانى که (دوباره به رباخوارى) بازگردند، آنان اهل آتش خواهند بود و در آن جاودانه مىمانند.»
چه بسا برخی از گرفتاری‌های کشور و مردم، به دلیل همین ربا خواری‌هایی است که چه در بانک‌ها و چه از سوی اشخاص سرمایه دار ربا دهنده دیده می‌شود.
پاک بودن و پاک شدن درآمد و حلال شدن رزق و روزی، قطعاً شرایط را بهبود خواهد بخشید.
چنین وضعیتی را حتی نمی‌توان در برخی بانک‌های کشورهای سرمایه داری دید، بانک‌های چنین کشورهایی وام پرداختی به مردم را با سود یک تا 4 درصد محاسبه می‌کنند اما در ایران بانک‌ها به نام‌های گوناگون وام را حتی تا 30 درصد نیز سود دریافت می‌کنند.
بانک داری اسلامی که سال‌ها است در پی آن هستیم چه شد؟
با مقایسه فعالیت‌های بانک‌ها البته برخی از آنها که تعدادشان هم کم نیست، با فعالیت‌های بانک‌های دیگر کشورها می‌توان به این نتیجه رسید که بانک‌ها در ایران کارکرد صرفا منفعت طلبانه برای خود دارند تا این که با فعالیت‌های اقتصادی سالم و مولد هم به خود سود برسانند و هم به مردم و اقتصاد کشور.
بنگاهداری بانک‌ها معضل بزرگی است که سال‌ها است وجود دارد و تاکنون نیز دولت‌ها برای اصلاح امور بانکی کشور به طور جدی ورود نداشته‌اند.
در کنار این فعالیت‌ها غیر اقتصادی مولد، ربا نیز در برخی بانک‌ها دیده می‌شود که نص صریح قرآن کریم در حرام بودن آن است.
در حالی که هنوز برخی اعتقادی به وجود ربا در بانک‌ها ندارند بلکه آن را راه‌هایی برای سود تسهیلات داده شده به مردم می‌پندارند، علما و مراجع تقلید بر این باوردند که برخی بانک‌ها ربوی رفتار می‌کنند.
آیت الله نوری همدانی از مراجمع تقلید و علمای حوزه علمیه قم در انتقادی که به تازگی مطرح شده، گفته است؛ « استاد عزیز و بزرگوار ما مرحوم علامه طباطبایی بعد از عمری در کنار قرآن بودن فرمودند: دو گناه را در قرآن بالاترین گناه دیدم یکی دوستی کفار و دیگری ربا، امروز در کشور ما بعضی از بانک‌ها و مؤسسات با دریافت بعضی از عناوینی که مصداق ربا است در حال دریافت ربا هستند و مردم را بیچاره کردند هرچه هم می‌گویم توجه نمی‌کنند مردم به ما نامه می‌نویسند و استفتائی به ما می‌رسد ما هم می‌گوییم حرام است اما گوش شنوایی نیست؛ البته گزارش می‌دهند ما درست کردیم ولی در عمل در حال انجام است و شاید هم علتش عدم نظارت باشد.»
قطعاً تشخیص «ربوی» بودن فعالیت برخی بانک‌ها با علما و مراجه است چرا که با قوانین شرع و قرآن به خوبی آشنا هستند اما این که چرا مسئله مهمی به نام ربا در بانک‌های ایران حل نمی‌شود خود مسئله‌ای است که غامض گشته و باید برای آن راه حل جدی و سریع پیدا کرد.
آیت الله نوری همدانی در سخنانش گفته است که بانک‌ها با دریافت ربا مرم را بیچاره کرده‌اند که البته باید گفت، تنها این مردم نیستند که به دلیل دریافت ربا از سوی بانک‌ها بیچاره می‌شوند بلکه تبعات این فعل حرام وارد کشور می‌شود و بر سر سفره مردم می‌رود.
قرآن کریم در سوره بقره آیه 257 می‌فرماید؛«کسانى که ربا مىخورند، (در قیامت از قبرها) بر نمىخیزند مگر همانند برخاستن کسى که بر اثر تماس شیطان، آشفته و دیوانه شده است. (نمىتواند تعادل خود را حفظ کند، گاهى زمین مىخورد و گاهى بر مىخیزد.) این (آسیب) بدان سبب است که گفتند: داد و ستد نیز مانند ربا است. در حالى که خداوند خرید و فروش را حلال و ربا را حرام کرده است. پس هرکس که موعظهاى از پروردگارش به او رسید و (از رباخوارى) خوددارى کرد، آنچه در گذشته (از طریق ربا بدست آورده) مال اوست، و کار او به خدا واگذار مىشود. امّا کسانى که (دوباره به رباخوارى) بازگردند، آنان اهل آتش خواهند بود و در آن جاودانه مىمانند.»
چه بسا برخی از گرفتاری‌های کشور و مردم، به دلیل همین ربا خواری‌هایی است که چه در بانک‌ها و چه از سوی اشخاص سرمایه دار ربا دهنده دیده می‌شود.
پاک بودن و پاک شدن درآمد و حلال شدن رزق و روزی، قطعاً شرایط را بهبود خواهد بخشید.
چنین وضعیتی را حتی نمی‌توان در برخی بانک‌های کشورهای سرمایه داری دید، بانک‌های چنین کشورهایی وام پرداختی به مردم را با سود یک تا 4 درصد محاسبه می‌کنند اما در ایران بانک‌ها به نام‌های گوناگون وام را حتی تا 30 درصد نیز سود دریافت می‌کنند.
بانک داری اسلامی که سال‌ها است در پی آن هستیم چه شد؟
محمد صفری
