سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران در صدر هیات عالی‌رتبه اقتصادی و سیاسی، به دعوت رسمی عبدالمجید تبون، رئیس جمهور الجزایر عازم این کشور شد. این سفر از چند محور قابل توجه است.
نخست حضور در هفتمین نشست «مجمع سران کشورهای صادرکننده گاز» است. مجمع کشورهای صادرکننده گاز در ۲۳ دسامبر ۲۰۰۸ تأسیس و ایده اولیه ایجاد آن از جانب جمهوری اسلامی ایران ارائه شد. اعضای این مجمع ۳۹ درصد از تولید گاز جهان، ۶۹ درصد از ذخایر گازی جهان و ۴۰ درصد از تجارت جهانی گاز طبیعی را در اختیار دارند.
جمهوری اسلامی ایران یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر اثبات‌شده گاز طبیعی جهان است که با داشتن بیش از ۳۳۸ هزار کیلومتر شبکه داخلی گازرسانی، از کشورهای پیشرو در این زمینه به حساب می‌آید و با توجه به موقعیت جغرافیایی و زیرساخت‌های موجود میتواند مطلوب‌ترین گزینه برای انتقال گاز به شرق و غرب باشد. با توجه به رویکرد منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ایران به خنثی سازی تحریم‌ها به جای دلبستن به مذاکرات بی‌حاصل برجام که جز شرطی‌سازی اقتصاد و معطل‌سازی و سکون سایر مولفه‌های اقتصادی نتیجه‌ای ندارد، نقش آفرینی فعال در این جمع میتواند مولفه‌ای مهم در خنثی‌سازی تحریم‌ها باشد. البته این مسئله نیازمند سرمایه‌گذاری در صنایع بالادستی همچون صنایع نفت و گاز است که همگرایی میان تولید کنندگان گاز میتواند منبعی مهم در تحقق این سرمایه‌گذاری باشد.
چنانکه رئیس جمهور نیز در نشست مذکور عنوان کرده، ایران ظرفیت و آمادگی تبدیل شدن به هاب انرژی و همچنین مسیری امن برای توزیع و ترانزیت گاز بین تولیدکنندگان و بازارهای مصرف را دارد و سرمایه‌گذاران بین‌المللی و کشورهای عضو GECF برای حضور در پروژه های بخش انرژی و گاز ایران می‌توانند وارد میدان شوند. نکته مهم آنکه در حوزه‌های علمی و بهره‌مندی از فناوری‌های دانش‌بنیان نیز شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی، می‌توانند در تعامل با کشورهای عضو مجمع و در قالب مدل‌های جدید، مشارکت و نمونه‌های موفقی را خلق کرده و ابعاد جدیدی از تعامل و همگرایی را رقم زنند بویژه اینکه غرب با سیاست تحریم به دنبال تضعیف اتحادیه‌هایی همچون تولید کنند نفت و گاز می‌باشد.
دوم آنکه این سفر از بعد روابط دو جانبه ایران و الجزایر دارای اهمیت بسیار است. سفر رسمی رئیسی چهارمین سفر روسای جمهوری اسلامی ایران به الجزایر است که با فاصله‌ای حدودا ۱۴ ساله پس از سفر سال ۱۳۸۹ رئیس دولت دهم انجام می‌شود حال آنکه طرفین از ظرفیت‌های گسترده‌ای برای توسعه روابط برخوردارند تاکنون مغفول مانده است.
ایران و الجزایر دارای دیدگاه‌های مشترک و نسبتاً نزدیکی در قبال بسیاری از تحولات منطقه از جمله فلسطین، سوریه و تحولات یمن داشته و مواضع الجزایر مبنی بر حل بحران‌ها توسط کشورهای منطقه به دور از دخالت قدرت‌های خارجی همواره از جمله نقاط اشتراک مهم این کشور با جمهوری اسلامی است. تهران و الجزیره در حوزه دیپلماتیک از پتانسیل‌های گوناگونی برای گسترش و ارتقای روابط برخوردارند که می‌توان به حضور مشترک آنها در سازمان‌ها و مجامع جهانی مثل گروه ۷۷، اوپک، عدم تعهد، سازمان کنفرانس اسلامی و سازمان کشورهای صادرکننده گاز اشاره کرد.
حمایت الجزایر از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نیز از نکات بسیار قابل توجه است. در این میان دو کشور در حوزه اقتصادی دارای ظرفیت‌های مکملی هستند که برای رسیدن به اقتصادی پویا و خودساخته دارای اهمیت می‌باشد. سوم آنکه الجزایر از نظر مساحت بزرگترین کشور قاره آفریقا و نیز پهناورترین کشور عربی است که نقشی بس مهم و تصمیم ساز در میان کشورهای آفریقایی و اتحادیه آفریقا دارد.
حقیقت آن است که قاره آفریقا مجموعه‌ای از کشورهای ثروتمند است که فقرشان ریشه در ثروتشان دارد که همواره گرفتار استعمار و استثمار نظام سلطه بوده‌اند. قطعا دیدگاه مشترک ایران و کشورهای این قاره در مقابله با نظام سرمایه‌داری و استعمارگران، میتواند مولفه‌ای برای توسعه مناسبات طرفین و رسیدن به منافع اقتصادی، سیاسی و امنیتی باشد. مولفه‌ای که الجزایر در کنار آفریقای جنوبی نقشی مهم و اساسی در تحقق آن می‌توانند ایفا کنند و روابط با آنها میتواند زمینه ساز حضور فعال‌تر ایران در سراسر قاره آفریقا گردد. اتحادیه آفریقایی با 54 عضو که در معادلات جهانی از جمله سازمان‌های بین‌المللی میتواند پشتوانه‌ای برای تحقق اهداف جهانی ایران باشد.
نخست حضور در هفتمین نشست «مجمع سران کشورهای صادرکننده گاز» است. مجمع کشورهای صادرکننده گاز در ۲۳ دسامبر ۲۰۰۸ تأسیس و ایده اولیه ایجاد آن از جانب جمهوری اسلامی ایران ارائه شد. اعضای این مجمع ۳۹ درصد از تولید گاز جهان، ۶۹ درصد از ذخایر گازی جهان و ۴۰ درصد از تجارت جهانی گاز طبیعی را در اختیار دارند.
جمهوری اسلامی ایران یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر اثبات‌شده گاز طبیعی جهان است که با داشتن بیش از ۳۳۸ هزار کیلومتر شبکه داخلی گازرسانی، از کشورهای پیشرو در این زمینه به حساب می‌آید و با توجه به موقعیت جغرافیایی و زیرساخت‌های موجود میتواند مطلوب‌ترین گزینه برای انتقال گاز به شرق و غرب باشد. با توجه به رویکرد منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ایران به خنثی سازی تحریم‌ها به جای دلبستن به مذاکرات بی‌حاصل برجام که جز شرطی‌سازی اقتصاد و معطل‌سازی و سکون سایر مولفه‌های اقتصادی نتیجه‌ای ندارد، نقش آفرینی فعال در این جمع میتواند مولفه‌ای مهم در خنثی‌سازی تحریم‌ها باشد. البته این مسئله نیازمند سرمایه‌گذاری در صنایع بالادستی همچون صنایع نفت و گاز است که همگرایی میان تولید کنندگان گاز میتواند منبعی مهم در تحقق این سرمایه‌گذاری باشد.
چنانکه رئیس جمهور نیز در نشست مذکور عنوان کرده، ایران ظرفیت و آمادگی تبدیل شدن به هاب انرژی و همچنین مسیری امن برای توزیع و ترانزیت گاز بین تولیدکنندگان و بازارهای مصرف را دارد و سرمایه‌گذاران بین‌المللی و کشورهای عضو GECF برای حضور در پروژه های بخش انرژی و گاز ایران می‌توانند وارد میدان شوند. نکته مهم آنکه در حوزه‌های علمی و بهره‌مندی از فناوری‌های دانش‌بنیان نیز شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی، می‌توانند در تعامل با کشورهای عضو مجمع و در قالب مدل‌های جدید، مشارکت و نمونه‌های موفقی را خلق کرده و ابعاد جدیدی از تعامل و همگرایی را رقم زنند بویژه اینکه غرب با سیاست تحریم به دنبال تضعیف اتحادیه‌هایی همچون تولید کنند نفت و گاز می‌باشد.
دوم آنکه این سفر از بعد روابط دو جانبه ایران و الجزایر دارای اهمیت بسیار است. سفر رسمی رئیسی چهارمین سفر روسای جمهوری اسلامی ایران به الجزایر است که با فاصله‌ای حدودا ۱۴ ساله پس از سفر سال ۱۳۸۹ رئیس دولت دهم انجام می‌شود حال آنکه طرفین از ظرفیت‌های گسترده‌ای برای توسعه روابط برخوردارند تاکنون مغفول مانده است.
ایران و الجزایر دارای دیدگاه‌های مشترک و نسبتاً نزدیکی در قبال بسیاری از تحولات منطقه از جمله فلسطین، سوریه و تحولات یمن داشته و مواضع الجزایر مبنی بر حل بحران‌ها توسط کشورهای منطقه به دور از دخالت قدرت‌های خارجی همواره از جمله نقاط اشتراک مهم این کشور با جمهوری اسلامی است. تهران و الجزیره در حوزه دیپلماتیک از پتانسیل‌های گوناگونی برای گسترش و ارتقای روابط برخوردارند که می‌توان به حضور مشترک آنها در سازمان‌ها و مجامع جهانی مثل گروه ۷۷، اوپک، عدم تعهد، سازمان کنفرانس اسلامی و سازمان کشورهای صادرکننده گاز اشاره کرد.
حمایت الجزایر از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نیز از نکات بسیار قابل توجه است. در این میان دو کشور در حوزه اقتصادی دارای ظرفیت‌های مکملی هستند که برای رسیدن به اقتصادی پویا و خودساخته دارای اهمیت می‌باشد. سوم آنکه الجزایر از نظر مساحت بزرگترین کشور قاره آفریقا و نیز پهناورترین کشور عربی است که نقشی بس مهم و تصمیم ساز در میان کشورهای آفریقایی و اتحادیه آفریقا دارد.
حقیقت آن است که قاره آفریقا مجموعه‌ای از کشورهای ثروتمند است که فقرشان ریشه در ثروتشان دارد که همواره گرفتار استعمار و استثمار نظام سلطه بوده‌اند. قطعا دیدگاه مشترک ایران و کشورهای این قاره در مقابله با نظام سرمایه‌داری و استعمارگران، میتواند مولفه‌ای برای توسعه مناسبات طرفین و رسیدن به منافع اقتصادی، سیاسی و امنیتی باشد. مولفه‌ای که الجزایر در کنار آفریقای جنوبی نقشی مهم و اساسی در تحقق آن می‌توانند ایفا کنند و روابط با آنها میتواند زمینه ساز حضور فعال‌تر ایران در سراسر قاره آفریقا گردد. اتحادیه آفریقایی با 54 عضو که در معادلات جهانی از جمله سازمان‌های بین‌المللی میتواند پشتوانه‌ای برای تحقق اهداف جهانی ایران باشد.
قاسم غفوری
