امروز بیستم دی مصادف با سالگرد شهادت میرزا محمد تقی خان فراهانی ملقب به امیر کبیر است. فردی که از کودکی استعدادی شگرف داشت و موفق شد خودش را به صدر اعظمی برساند و در طی مدت مسئولیتش اقدامات ماندگار و ستودنی برای ایران انجام داد.
وی متولد نوزدهم ۱۹ دی ماه ۱۱۸۵ خورشیدی در روستای هزاوه در منطقه فراهان بود. پدر او کربلایی قربان جزو خدمتکاران قائم مقام اول یعنی میرزا عیسی معروف به میرزای بزرگ بود و بعدها ناظر آشپزخانه و در پیری قاپوچی قائم مقام ثانی شد. امیرکبیر دو بار ازدواج کرد. ازدواج اول وی با «جان‌جان خانم» دختر عمویش اما بعدها از او جدا شد و بار دوم گویا به خواست ناصر الدین شاهد با ملک زاده خانم ، ملقب به عزت‌الدوله تنها خواهر تنی وی ازدواج کرد.
امیرکبیر طی ۳۹ ماه صدارت خود اصلاحاتی را در نظام مالی و شبکه قدرت انجام داد که نه تنها در داخل بلکه در خارج از کشور مورد خشم دشمنان ایران قرار گرفت. وی مؤسس اولین دانشگاه ایران (دارالفنون) و ناشر دومین روزنامه ایران بنام وقایع اتفاقیه بود.
امیرکبیر در دوران صدر اعظمی خود با رشوه خواری به شدت مبارزه کرد و جلوی دریافتی‌های نجومی زمان خودش حتی پرداختی های بی حساب به شاه را گرفت.
یکی دیگر از اصلاحات امیرکبیر در رابطه برچیدن رسوم غلط آن زمان بود بر همین اساس رسم قمه کشی و لوطی‌بازی را در شهرها و راه‌ها جمع و حمل اسلحه سرد و گرم را ممنوع کرد.
امیرکبیر، همچنین به بخش نظامی ایران نظم بخشید و لباس ارتشیان مرتب ، منظم و از پارچه ایرانی تهیه شد. همچنین در زمان وی مهمات سازی در ایران رشد کرد و توپ‌ریزی و باروت‌سازی تبریز دوباره رونق گرفت. وی به قوانین مالیاتی سر وسامان داد و صورت عواید و مخارج آن را تعدیل کرد. امیرکبیر همچنین رسم انتصابات بی ضابطه را برداشت و شایسته سالاری را معیار ترفیع صاحب منصبان قرار داد.
در بخش روابط خارجی نیز امیرکبیر دستگاه وزارت امور خارجه را ایجاد مرد و سفارت‌خانه‌های دائمی ایران را در لندن و سن‌پترزبورگ تاسیس کرد، ایجاد کنسولگری در بمبئی، عثمانی و قفقاز نیز از دیگر اقدامات او بود سپس به تربیت کادر حرفه ای برای وزارت امور خارجه و تنظیم دفتر اسناد سیاسی پرداخت.
امیرکبیر، القاب و عناوین فرمایشی را موجب زیان‌های اجتماعی می‌دانست و در نامیدن دیگران به گفتن واژه «جناب» اکتفا میکرد، حتی نسبت به مقام صدارت. امیرکبیر، در زمان خود به شدت با انحرافات دینی مقابله کرد و دستور اعدام باب ، موسس فرقه بابیه را صادر کرد.
اقدامات و اصلاحات امیرکبیر دست بسیاری از درباریان را از خزانه کشور کوتاه کرد و همین بود که سرانجام توطئه قتل وی را کشیدند و مهد علیا، مادر ناصر الدین شاه با همکاری معاون صدراعظم میرزا آقاخان نوری و میرزا یوسف خان آشتیانی حسابدار دربار ابتدا موجب برکناری و تبعید امیرکبیر به کاشان و سپس با ترفندی موجب صدور قتل او شدند. مرقد امیر کبیر در کربلای معلی و درست در حجره جنوب شرقی صحن ، یا حیاط مسقف شده فعلی حرم سید الشهدا قرار دارد. بر اساس روایات تاریخی ، پس از شهادت امیر، ابتدا او را در کاشان بخاک سپردند اما به در خواست همسرش عزت الدوله - که نقشی بزرگ در کنار مجاهدت و پایداری وی داشت پس از مدتی پیکر امیرکبیر به کربلا حمل و در مکان اشاره شده دفن شد. روحش شاد.
وی متولد نوزدهم ۱۹ دی ماه ۱۱۸۵ خورشیدی در روستای هزاوه در منطقه فراهان بود. پدر او کربلایی قربان جزو خدمتکاران قائم مقام اول یعنی میرزا عیسی معروف به میرزای بزرگ بود و بعدها ناظر آشپزخانه و در پیری قاپوچی قائم مقام ثانی شد. امیرکبیر دو بار ازدواج کرد. ازدواج اول وی با «جان‌جان خانم» دختر عمویش اما بعدها از او جدا شد و بار دوم گویا به خواست ناصر الدین شاهد با ملک زاده خانم ، ملقب به عزت‌الدوله تنها خواهر تنی وی ازدواج کرد.
امیرکبیر طی ۳۹ ماه صدارت خود اصلاحاتی را در نظام مالی و شبکه قدرت انجام داد که نه تنها در داخل بلکه در خارج از کشور مورد خشم دشمنان ایران قرار گرفت. وی مؤسس اولین دانشگاه ایران (دارالفنون) و ناشر دومین روزنامه ایران بنام وقایع اتفاقیه بود.
امیرکبیر در دوران صدر اعظمی خود با رشوه خواری به شدت مبارزه کرد و جلوی دریافتی‌های نجومی زمان خودش حتی پرداختی های بی حساب به شاه را گرفت.
یکی دیگر از اصلاحات امیرکبیر در رابطه برچیدن رسوم غلط آن زمان بود بر همین اساس رسم قمه کشی و لوطی‌بازی را در شهرها و راه‌ها جمع و حمل اسلحه سرد و گرم را ممنوع کرد.
امیرکبیر، همچنین به بخش نظامی ایران نظم بخشید و لباس ارتشیان مرتب ، منظم و از پارچه ایرانی تهیه شد. همچنین در زمان وی مهمات سازی در ایران رشد کرد و توپ‌ریزی و باروت‌سازی تبریز دوباره رونق گرفت. وی به قوانین مالیاتی سر وسامان داد و صورت عواید و مخارج آن را تعدیل کرد. امیرکبیر همچنین رسم انتصابات بی ضابطه را برداشت و شایسته سالاری را معیار ترفیع صاحب منصبان قرار داد.
در بخش روابط خارجی نیز امیرکبیر دستگاه وزارت امور خارجه را ایجاد مرد و سفارت‌خانه‌های دائمی ایران را در لندن و سن‌پترزبورگ تاسیس کرد، ایجاد کنسولگری در بمبئی، عثمانی و قفقاز نیز از دیگر اقدامات او بود سپس به تربیت کادر حرفه ای برای وزارت امور خارجه و تنظیم دفتر اسناد سیاسی پرداخت.
امیرکبیر، القاب و عناوین فرمایشی را موجب زیان‌های اجتماعی می‌دانست و در نامیدن دیگران به گفتن واژه «جناب» اکتفا میکرد، حتی نسبت به مقام صدارت. امیرکبیر، در زمان خود به شدت با انحرافات دینی مقابله کرد و دستور اعدام باب ، موسس فرقه بابیه را صادر کرد.
اقدامات و اصلاحات امیرکبیر دست بسیاری از درباریان را از خزانه کشور کوتاه کرد و همین بود که سرانجام توطئه قتل وی را کشیدند و مهد علیا، مادر ناصر الدین شاه با همکاری معاون صدراعظم میرزا آقاخان نوری و میرزا یوسف خان آشتیانی حسابدار دربار ابتدا موجب برکناری و تبعید امیرکبیر به کاشان و سپس با ترفندی موجب صدور قتل او شدند. مرقد امیر کبیر در کربلای معلی و درست در حجره جنوب شرقی صحن ، یا حیاط مسقف شده فعلی حرم سید الشهدا قرار دارد. بر اساس روایات تاریخی ، پس از شهادت امیر، ابتدا او را در کاشان بخاک سپردند اما به در خواست همسرش عزت الدوله - که نقشی بزرگ در کنار مجاهدت و پایداری وی داشت پس از مدتی پیکر امیرکبیر به کربلا حمل و در مکان اشاره شده دفن شد. روحش شاد.
میترا یزدچی
