تروریستهای داعش ۲۰ خرداد ۱۳۹۳ وارد موصل شدند. طولي نکشید که «ابوبکر بغدادی» سرکرده داعش خود را خلیفه خواند و موصل را هم مرکز خلافت اعلام کرد. طی ماههای پس از اشغال عراق، جنایتهای زیادی به دست تروریستها رقم خورد و این جنایات که قدری وحشتناک بودند که افکار عمومی مردم جهان را تحتتاثیر قرار داد و شرایط به گونهای شد که حامیان خارجی تروریسم دیگر نمیتوانستند آشکارا از آنها حمایت بکنند. آمریکا نیز برای اینکه همه را بفریبد و علاوه بر آن، حضورش را در آسمان عراق و مناطقی از سوریه نهادینه کند، «ائتلاف بینالمللی ضد داعش» را به وجود آورد. این ائتلاف که حملات هوایی ترتیب میداد، علاوه بر اینکه بیخاصیت بود، زندگی غیرنظامیان را نیز در منطقه مختل کرد و مرتکب جنایات زیادی شد و حتی بارها مواضع و پادگانهای نیروهای مسلح عراق را هدف قرار داد.
خواست بازيگران بحران موصل نابودی و حذف داعش
نابودی و حذف داعش مهمترین نقطه مشترک تمام نیروهای داخلی، منطقهای و بینالمللی درگیر در بحران شمال عراق بویژه شهر موصل است، اما تصور این که وضعیت پس از شکست داعش چگونه خواهد بود بشدت بر پیچیدگی مساله افزوده و حتی بر نحوه آرایش نیروهای نظامی برای آزادسازی موصل تاثیر گذاشته است. كارشناسان معتقدند ؛ در صحنه داخلی عراق اگرچه هماهنگی بین ارتش، نیروهای مردمی و نیروهای پیشمرگه کرد برای پیشروی به سمت موصل ایجاد شده، ولی دیدگاه کردها این است که تمام مناطق دارای جمعیت کردنشین و حتی مناطق مربوط به اقلیتها مانند آشوریها و ایزدیها باید تحت کنترل اقلیم کردستان باشد. در مقابل دولت عراق درصدد است این مناطق جغرافیایی و درآمدهای نفتی آن در اختیار دولت مرکزی باشد البته اختلاف بیشتری هم وجود دارد به طوری که برخی مسیحیان و ایزدیها هم به دنبال استقلال هستند ولی در حال حاضر به خاطر مسائل امنیتی و افراط گرایی شدید به دنبال سهم خواهی نیستند.
موضع گیری کشورهای درگير در جنگ موصل
صاحب نظران دراين خصوص براين باورند كه ؛ ایالات متحده به شکل نظامی و اسرائیل به شکل غیرنظامی قصد دارند با خارج کردن موصل از کنترل داعش، نیروهای کرد را جایگزین آنها کرده تا زمینهها را برای ایجاد منطقه کرد یکپارچه شامل مناطق شمالی عراق و سوریه فراهم سازند. ترکیه برخلاف آنچه بر اساس مستندات تاریخی مبتنی بر پیمان ۱۹۲۳ لوزان ادعا میکند، هرگز قصد و حتی توانایی استیلا بر موصل را ندارد، بلکه هدفش این است همانگونه که با ورود به منطقه شمال شرق استان حلب از اتصال نیروهای کرد به یکدیگر در شمال سوریه جلوگیری کرده، با ورود به استان نینوا از اتصال کردهای عراق به استان حسکه [در سوریه] جلوگیری کند. نیروهای الحشد الشعبی که مورد حمایت ائتلاف شیعی هستند نیز با ایجاد مانع در مرزهای غربی استان نینوا از پیوستن نیروهای داعش به همپیمانانشان در استان دیرالزور جلوگیری کردهاند. عربستان اما آزادسازی موصل را به مثابه استیلای نیروهای شیعی بر استان نینوا دانسته، از این عملیات حمایت نمیکند و به احتمال زیاد باید در انتظار کمکرسانی آن به نیروهای داعش باشیم. نظامیان عراق هم طبیعتا به چیزی جز آزادسازی و بازپسگیری نینوا نمیاندیشند.
پيشبيني كارشناسان درباره جنگ موصل
جنگ با داعش برای آزادسازی موصل دومین شهر بزرگ عراق که قبل از اشغال آن ۲ میلیون نفر جمعیت داشت، همچنان ادامه دارد. با شروع جنگ کارشناسان نظامیسه پیشبینی ارائه دادند. گروهی این جنگ را کوتاهمدت ارزیابی کردند که در مدت چند هفته با پیروزی ارتش عراق پایان خواهد گرفت. گروه دیگر از کارشناسان نظامیبا نامعلوم بودن تعداد نیروهای داعش و وسعت تسلیحات نظامیآنها و امکان ایجاد «سپر انسانی» از اهالی موصل و یا بهکارگیری سلاحهای غیرمتعارف، ارزیابی طولانی شدن جنگ، حداقل برای چندین ماه را پیشبینی کردند. بخش سوم، نظر برخی از کارشناسان نظامیعراق، کُردها و آمریکاییها است که جنگ در مراحل نخست سریع و موفقیتآمیز خواهد بود. اگر حملات نیروها از چند جبهه تشکیلات نظامیداعش را به هم ریزد، دو پدیده، یکی فرار شهروندان موصل که تعداد آنها صدها هزار نفر خواهد شد و دیگری فرار تروریستهای داعش، یکباره ساختار تشکیلاتی «ابوبکر بغدادی» رهبر داعش را فرو خواهد ریخت و پایان جنگ بهصورت توفانی ظاهر میگردد.
تركيه و ننگ حمايت از داعش
موصل، مرکز استان نینوا، قلب داعش و پایتخت به اصطلاح «خلافت» تکفیریهاست. اوضاع در این دو شهر صد در صد لهِ مقاومت و علیه جبهه تکفیری غربی است. تقریبا تمام کارشناسان و استراتژیستهای نظامی اذعان کردهاند، با آزاد شدن موصل، کار داعش در عراق تمام است. ممکن است پس از آزادسازی این شهر، داعش چند سالی به صورت پراکنده در این منطقه و آن روستا حملات پراکنده تروریستی انجام داده و عدهای را شهید و مجروح کند اما، دیگر خبری از حملات آنچنانی و سقوط این شهر و آن روستا نخواهیم شنید. بخشی از راز دست و پا زدنهای ترکیه و حتی آمریکا، فرانسه و انگلیس برای شرکت ولو ظاهری در این عملیات، به دلیل همین مسئله است. ترکیه در این ۵ سال بابت حمایت پیدا و پنهان از تکفیریها، کم هزینه نداده است. جنگ موصل، «فینالِ بازیِ داعش» است. کسب افتخار مشارکت در آخرین عملیات مهم ضد تروریستی عراق، کم افتخاری نیست. حداقل سود حضور حتی ظاهری و غیر مؤثر در این عملیات برای کشوری مثل ترکیه این است که میتواند ننگ حمایت از داعش را به ظاهر هم که شده از پیشانی خود، پاک و خود را تبرئه کند. این کشور با حضور در جنگ موصل حتی میتواند، برای موصل بعد از داعش نیز برنامهها داشته باشد!