بسیاری از ناظران سیاسی با تاکید بر حساسیت منطقه، دیپلماسی نظامی و دفاعی برای مقابله با ترفندهای دشمن را در کنار دیپلماسی سیاسی یک ضرورت و الزام مهم برشمردند و سفر سرلشگر باقری به ترکیه نیز در همین رابطه تعریف شده است.
در حالی سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه دیدار و گفت وگو کرد که روابط دوجانبه دفاعی، تحولات منطقه و موضوع مبارزه با تروریسم و همکاریهای مرزی مهمترین محورهای گفت وگوی طرفین بود.
البته باقری در روز نخست سفرش به آنکارا با ژنرال خلوصی آکار همتای ترک خود در مقر ستاد مشترک کل ارتش ترکیه در این شهر دیدار کرده بود.
بحرانهای منطقه حساس غرب آسیا، تنها با پیگیریهای دیپلماتیک گرهگشایی نمیشود، بلکه شاید بتوان به جرأت گفت که بخش اعظم آن، قدرتنمایی نظامی در میدان نبرد است. به همین خاطر مراودات و مذاکرات مقامات نظامی ایران با کشورهای منطقه به ویژه همسایه میتواند عمق دیدگاههای مشترک فی مابین را افزایش دهد و هر دو طرف را از ظرفیتهای یکدیگر در زمینه نظامی و دفاعی بیشتر آگاه سازد.
همکاریهای نظامی مشترکی که میان ایران و روسیه در بحران سوریه انجام شد، نمونه موفقی در این زمینه است که اکنون هم ادامه دارد، هماهنگیها و همکاریهای نیروهای مسلح تهران و مسکو یکی از عوامل بسیار مهم در پیروزیهای جبهه مقاومت در سوریه بوده است.
اوج این همکاریهای نظامی در اجازه پرواز به بمبافکنهای سنگین روسیه از پایگاههای هوایی ایران بود که مناطق وسیعی از پایگاههای تروریستهای تکفیری وهابی را در خاک سوریه بمباران کرد.
آنطور که اتاق خبر ۲۴ نوشته، بحرانی که در سوریه و عراق ایجاد شد و خطر آن هر دو کشور ایران و روسیه را تهدید می کرد، باعث نزدیکتر شدن دو کشور گردید به گونهای که در سابقه روابط دو کشور تا این اندازه همکاری وجود نداشته است.
تحولاتی که در منطقه از سوی آمریکا شکل گرفت، اهمیت هر چه نزدیکتر شدن تهران و مسکو را نشان داد و این اتفاق میتواند با دیگر کشورها نیز بیفتد، تنها کافی است همسایگان از حقایق بحران آگاه شوند، آنگاه خود به سوی جبهه مقاومت سوق پیدا خواهند کرد.
سفر سردار سرلشگر محمد حسین باقری بلندپایهترین مقام نظامی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به ترکیه و دیدارهایی که او با مقامات این کشور از جمله رئیس جمهور آن انجام میدهد، نشان از اهمیت همکاریها و دیپلماسی نظامی میان تهران و آنکارا است.گرچه در برخی مسائل بحران در غرب آسیا، دو کشور ایران و ترکیه اختلافاتی دارند، اما اشتراکات فراوانی نیز میان این دو دیده میشود که میتوان با تقویت آنها، اختلافات را کمرنگ کرد.
مهمترین موضوعی که اهمیت سفر سرلشگر باقری به ترکیه را دوچندان میکند، امنیت دو کشور است، این دو کشور همواره سعی داشتهاند از سالهای دور تاکنون روابطی بر اساس حسن همجواری داشته باشند، حتی در آن زمان که دولتهای سکولار غربی و به شدت وابسته به آمریکا در ترکیه حاکم بود، تهران و آنکارا سعی در برقراری روابط دوستانه داشتند.
اکنون که شرایط بحرانی منطقه شکل گرفته و به نظر میرسد که ترکیه هم به اشتباهات محاسباتی خود در ماجرای سوریه پی برده است، ایجاب میکند تا حوزه همکاریهای دو کشور را به سوی دفاعی و نظامی سوق دهیم.
در میان مسائل مهمی که در منطقه وجود دارد، موضوع کردستان عراق نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، چرا که مسعود بارزانی عزم خود برای تجزیه این منطقه که متعلق به عراق یکپارچه است جزم کرده اما مخالفان جدی روبروی او ایستادهاند.
ایران و ترکیه درباره کردستان عراق هم عقیده هستند و مخالف تجزیه آن از عراق می باشند. مسعود بارزانی طرح برگزاری یک رفراندوم را ارائه داده که قرار است ۱۰ شهریور برگزار شود، که تهران و آنکارا با آن مخالفند ضمن این که دولت مرکزی عراق نیز با آن به شدت مخالف است. همگرایی و همکاریهای دو کشور در زمینه اشتراک نظراتی همانند موضوع کردستان عراق میتواند از بروز بسیاری از چالشهای آینده در منطقه جلوگیری کند.
البته احتمال میرود که در سفر سرلشگر باقری به ترکیه که به دعوت همتای ترکیهای انجام شده است، درباره ساخت دیوار از سوی ترکیه در مرزهای مشترک با ایران نیز مذاکراتی صورت گیرد.
ترکیه تصمیم گرفته است که بین مرز خود با ایران دیوارکشی کند در حالی که مرزهای دو کشور همواره از امنیت مناسبی برخوردار بوده است، بلکه حتی در مواقعی از آن سوی مرز و از داخل خاک ترکیه حملاتی علیه روستاهای مرزی ایران انجام شده است.
اختلاف ایران و ترکیه در بحران سوریه
اما در بحران سوریه که هم ایران و هم ترکیه در آن نقش دارند، اما نقشهای بسیار متفاوتی میان این دو کشور دیده میشود، یکی از موضوعاتی است که درباره آن در سفر سرلشگر باقری به ترکیه مذاکره خواهد شد.
جمهوری اسلامی ایران به درخواست دولت قانونی سوریه وارد این کشور شده و به یاری مردم و دولت این کشور رفته است، اما ترکیه غیر قانونی و متجاوزانه وارد سوریه شده و حتی از گروههای ضد بشار اسد حمایت میکند، تا پیش از این مقامات ترکیه به ویژه شخص اردوغان اصرار بر کنارهگیری اسد از قدرت داشتند، اما اکنون به نظر میرسد مجبور به تغییر سیاست شده باشند.
مشکلات و معضلات یک کشور جنگزده ویران شده در کنار مرزهای ترکیه هزینههای زیادی به آنکارا تحمیل کرده است، فشارهای وارد شده از این بخش، ترکیه را وادار ساخته تا از سیاستهای ضد سوریهای خود اندکی عدول کند و به سوی ایران و روسیه گرایش بیشتری داشته باشد.
همکاری بیشتر ایران و ترکیه که البته تا پیش از این سیاستهای غیردوستانهای نسبت به ایران اتخاذ کرده و برخی مواضع و سخنان مقامات این کشور علیرغم این که باعث کدورت ایران شده بود اما با سعه صدر مقامات کشورمان خنثی شد، میتواند به حل بحران در غرب آسیا کمک کند.
در رابطه با سفر سرلشگر باقری مقام اسبق نظامی ترکیه نوشت: شرایط موجود نشانگر یک نقطه عطف تاریخی در سیاست داخلی ترکیه و جایگاه منطقهای ایران است، امروز اگر ایران بتواند چراغ سبز ترکیه را که البته از سر بنبست است را مورد ارزیابی درستی قرار دهد، تاریخ منطقه متحول خواهد شد.
ژنرال تونجر کیلینج، گفت: ترکیه عادت به استقبال از ژنرالهای چشم آبی و یانکیها را دارد و تاکنون از سرداران ایرانی کسی علنا میهمان ارتش آتاترکی نشده است، اما امروز سرلشکر باقری به عنوان عالیترین مقام نظامی ایرانی آن هم به دعوت رسمی همتای ترک خود راهی آنکارا شده است.
این مقام اسبق نظامی ادامه داد: شرایط موجود نشانگر یک نقطه عطف تاریخی در سیاست داخلی ترکیه و جایگاه منطقهای ایران است. امروز اگر ایران بتواند چراغ سبز ترکیه را که البته از سر بن بستها مجبور به روشن کردن آن شده است را مورد ارزیابی درستی قرار دهد و اگر بتواند ترکیه را در مسیر هم افزایی منطقهای خود قرار دهد، تاریخ منطقه متحول خواهد شد.
کیلینج افزود: سفر یک مقام ایرانی به ترکیه بیش از آن که سفر یک ایرانی به ترکیه باشد، سفر یک آسیایی به ترکیه است و این یعنی یک ضربه به جبهه آتلانتیک. تغییر رفتار ترکیه در قبال چین و روسیه و نیز نوع رویکرد ترکیه به سیاستهای ریاض، ابوظبی، بروکسل و واشنگتن همگی نشان از این تغییر رویکرد در ترکیه است.