تازه ترین گزارش بانک مرکزی نشان میدهد در سالی که گذشت قیمت لبنیات ۸.۵ درصد، تخممرغ ۲۱.۹ درصد، برنج ۲.۷ درصد، حبوبات ۱۶.۳ درصد، سبزیهای تازه ۲۴.۴ درصد، گوشت قرمز ۱۷ درصد، گوشت مرغ ۴.۲ درصد، چای ۲۲.۸ درصد و روغن نباتی ۴.۹ درصد افزایش داشته است. کارشناسان و تحلیلگران بازار در ارزیابی این روند این نکته را مطرح میکنند که دولت در چهارسال گذشته، در زمینه تنظیم بازار محصولات اساسی با مشکلات جدی مواجه بوده است و این عمدتا ناشی از ناهماهنگی میان نهادهاست.
در میان پاسکاریهایی که میان وزارت صنعت و وزارت جهاد مسئول تنظیم بازار است و وزارت جهاد نیز اعلام میکند که مسئولیت تنظیم بازار تا عمدهفروشی را دارد و از آنجایی که ابزار نظارتی در اختیار در این وزارتخانه نیست، نمیتواند خردهفروشیها را هم کنترل کند و نتیجه آن میشود که بازار نابسامان میشود.
این گروه از فعالان با بیان اینکه ایران هم در زمینه تنظیم بازار کالاهایی تولید و واردات دارد لذا نباید مشکل داشته باشد عنوان میکنند که این اتفاق در حالی است که عمده این کالا هم فساد ناپذیر هستند. میگویند: تنظیم بازار درباره کالاهای فسادپذیر دشوار است، به خصوص که دولت هم در این زمینه ابزاری در اختیار ندارد؛ از جمله محصولاتی مانند سبزی، صیفی و میوهجات که تنظیم بازار این محصولات بستگی به عرضه و تقاضا دارد ضمن اینکه وارداتی هم ندارد. به طور مثال محصولاتی مانند گیلاس، پیاز، گوجه فرنگی و... واردات ندارند و چون فسادپذیر هستند بنابراین تنظیم بازارشان کمی سختتر است؛ اما درباره کالاهایی مثل شکر، گوشت قرمز، برنج و... اینگونه نیست چون هم واردات انجام میشود هم فسادپذیری آنها زیاد نیست و به اندازه کافی انبار و سردخانه برای نگهداری این کالاها وجود دارد.این کارشناسان بر این باورند که با ارائه یک سری اطلاعات صحیح به راحتی میتوان بحث عرضه و تقاضا را در این زمینه متعادل کرد اما آنچه مشکلآفرین است این است که متولیان باید جلوی دلالبازی را در زمینه کالاهای فسادناپذیر هم بگیرند چراکه گفته میشود قابله با دلالبازی در این زمینه بسیار راحتتر است تا در زمینه کالاهای فسادپذیر؛ بنابراین اگر هم نقصی در زمینه تنظیم کالاهای فسادناپذیر وجود دارد نقص مدیریتی است.
آیینه آمار
تازهترین گزارش بانک مرکزی از متوسط قیمت خردهفروشی برخی از مواد خوراکی در سال منتهی به ۲۴ شهریور ۹۶ نشان میدهد در سالی که گذشت قیمت لبنیات ۸.۵ درصد، تخممرغ ۲۱.۹ درصد، برنج ۲.۷ درصد، حبوب ۱۶.۳ درصد، سبزیهای تازه ۲۴.۴ درصد، گوشت قرمز ۱۷ درصد، گوشت مرغ ۴.۲ درصد، چای ۲۲.۸ درصد و روغن نباتی ۴.۹ درصد افزایش و قیمت قند و شکر ۱۰.۴ درصد و میوههای تازه ۴.۳ درصد کاهش داشته است. طبق گزارش هفتگی متوسط قیمت خردهفروشی برخی از مواد خوراکی در هفته منتهی به بیست و چهارم شهریورماه ۹۶ قیمت ۴ گروه کاهش و ۳ گروه افزایش یافت. قیمت ۴ گروه نیز ثابت بود.
بنابراین، قیمت خردهفروشی گروههای تخممرغ ۲.۷ درصد، میوههای تازه ۲.۶ درصد، گوشت مرغ ۳ درصد و قند و شکر ۰.۴ درصد در هفتهای که گذشت نسبت به هفته قبل از آن کاهش یافت. همچنین قیمت خردهفروشی گروههای لبنیات، برنج، حبوب و چای نسبت به هفته قبل از آن ثابت بود و قیمت خردهفروشی سبزیهای تازه ۲ درصد، گوشت قرمز ۰.۶ درصد و روغن نباتی ۰.۵ درصد در مدت مشابه افزایش یافت. در هفته مورد گزارش در گروه لبنیات قیمت تمام اقلام نسبت به هفته قبـل بـدون تغییـر بـود. بهـای تخممرغ معادل ۲.۷ درصد کاهش داشت و شانهای ۱۰۵ هزار تا ۱۳۰ هزار ریال فروش میرفت.در این هفته در گروههای برنج و حبوب قیمت تمام اقلام ثابت بود.
در هفته مورد بررسی، در میادین زیر نظر شهرداری لیموشیرین و انار عرضه نمیشد. سایر اقلام میوه و سبزی تازه که تعدادی از آنها از نظر کیفی در مقایسه با سایر میوهفروشیها متفـاوت بودنـد، بـه نـرخ مصـوب سازمان میادین میوه و ترهبار عرضه میشد. میوهفروشیهای سطح شهر اقلام میوه و سـبزی تـازه را عرضـه میکردند که در گروه میوههای تازه بهای انگور معادل ۴.۳ درصد، طالبی ۵.۶ درصد و موز ۱.۲ درصد افـزایش ولی قیمت سایر اقلام این گروه بین ۲.۲ درصد تا ۲۰.۷ درصد کاهش یافت. در گروه سـبزیهـای تـازه بهـای سیب زمینی بدون تغییر بود. قیمت پیاز معادل ۳.۹ درصد کاهش ولی بهای سایر اقلام این گروه بین ۰.۵ درصد تا ۹.۵ درصد افزایش داشت.
در هفته مورد گزارش قیمت گوشت گوسفند معادل ۰.۶ درصد و گوشت تازه گاو و گوساله ۰.۵ درصـد افزایش ولی بهای گوشت مرغ معادل ۳ درصد کاهش یافت. در این هفته قیمت قند معادل ۰.۴ درصد و شکر ۰.۵ درصد کاهش ولی بهای روغن نباتی جامد معادل ۱.۳ درصد افزایش داشت. قیمت چای خارجی و روغن نباتی مایع ثابت بود.
بیاطلاعی متولیان
همچنین این گروه از کارشناسان با اعلام اینکه برای تنظیم بازار باید فکر جدی صورت گیرد چراکه وزارت صنعت نیز چنین قابلیتی ندارد که تنظیم بازار را عملیاتی کند معتقدند؛در حال حاضر مصرف کننده در دولت حامی ندارد و این بدان معناست که هیچ نهادی دغدغه ایکه مصرفکننده درافزایش قیمت را دارد ؛نداشته بنابراین به همین دلیل خلا وجود نهادی مانند وزارت بازرگانی که تا پیش از یان کار آن توسط شورای اقتصاد انجام میشد وجود دارد.
این گروه مدعی هستند اینکه در حال حاضر از مصرفکننده گزارشی به شورای اقتصاد نمیرسد مساله مهمی در تداوم روند گرانیهاست و همین موجب میشود تا متولیان با خلا اطلاعاتی برای تصمیمگیری اقدام کنند که جا دارد متولیان فکری برای این مهم بکنند.