این روزها در حالی مدعیان حقوق بشر در برابر درد و رنج روهینگیاییها سکوت کردهاند که دبیرکل سازمان ملل شرایط اقلیت مسلمانان میانمار را «یک کابوس حقوق بشری و انسانی» توصیف کرد.
آنتونیو گوترش گفت در دیدار از اردوگاههای متعدد متعلق به ۱ میلیون روهینگیایی که از خشونتهای میانمار گریختهاند، جنایاتی «غیرقابل تصور» را شنیده است. وی شرایط اقلیت مسلمانان میانمار را «یک کابوس حقوق بشری و انسانی» توصیف کرد. گوترش در این خصوص در توئیتر نوشت: در بازارِ کاکس در بنگلادش، ماجراهایی غیرقابل تصور از قتل و تجاوز جنسی را از پناهندگان روهینگیایی که به تازگی از میانمار گریختهاند شنیدم. آنها عدالت و بازگشتی ایمن را به خانههایشان میخواهند.»
وی پیش از حضور در سایر اردوگاهها در جنوب بنگلادش در توئیتر نوشته بود: «روهینگیاییها یکی از آسیبپذیرترین جوامع بر روی زمین هستند که با تبعیض روبهرو بودهاند.» جیم یونگ کیم، رئیس بانک جهانی نیز در این سفر گوترش را همراهی میکند. همچنین رئيس کميته بینالمللي صلیب سرخ اعلام کرد شرایط برای بازگشت صدها هزار روهینگیایی هنوز آماده نیست.
میانمار گفته است آماده بازگرداندن بیش از ۷۰۰ هزار آواره روهینگیایی است که از ماه اوت گذشته از این منطقه گریختهاند. اما پیتر مورر رئیس صلیب سرخ گفت تصور نمیکند بازگشت این آوارگان به این زودیها صورت گیرد. وی گفت هنوز کارهای بسیاری مانده است که باید انجام شود تا بازگشت گسترده آوارگان یک واقعیت ممکن شود. وی در توضیح گفت کارهای بسیاری از جهت سازههای پذیرش آوارگان و نیز فضای بازگشت آوارگان روهینگیا مانده است که باید انجام شود.
ارتش میانمار متهم به همدستی با بومیان این کشور در اعمال خشونت علیه مسلمانان روهینگیا و آزار جنسی کودکان و زنان روهینگیایی است. آمارهای صندوق جمعیت سازمان ملل نشان میدهد بیش از ۱۳ هزار زن مسلمان روهینگیا پس از فرار از خانههایشان و در جستوجوی پناهگاه در معرض خشونت و آزار جنسی قرار گرفتهاند.
دادههای صندوق بینالمللی کودکان سازمان ملل (یونیسف) حاکی از آن است روزانه نزدیک به ۶۰ نوزاد در اردوگاههای آوارگان و از مادرانی متولد میشوند که پس از آواره شدن هدف آزار جنسی و تجاوز قرار گرفتهاند. گفتنی است اقلیت مسلمان روهینگیا که ساکن استان «راخین» در شمال غرب میانمار هستند؛ ۵ سال گذشته را به همین منوال سپری کرده و مکرر از جانب بودائیان این کشور مورد تهاجم، قتل و تجاوز قرار گرفتهاند.
اما اخیرا بهانه میانمار برای آزار سیستماتیک مسلمانان روهینگیا، خلاصی از دست مبارزان مسلمانی است که برای حفاظت از جان خود مجبور به درگیری مسلحانه با نیروهای دولتی شدهاند. نحوه برخورد دولت میانمار با مسلمانان روهینگیا که اغلب مورد شکنجه، قتل و آزار جنسی قرار میگیرند به بزرگترین چالش آنگ سان سوچی رهبر ملی این کشور تبدیل شده که از قرار برنده جایزه صلح نوبل نیز هست!
اوایل ماه می نیز هیئتی از شورای امنیت سازمان ملل به استان راخین در شمال میانمار سفر کرد و سپس با آوارگان روهینگیا دیدار نمود. در جریان این سفر آوارگان روهینگیا جزئیات زیادی را درباره کشتار و تجاوز علیه مسلمانان و آتش زدن عمدی روستاها توسط نیروهای امنیتی میانمار بیان کردند.
این در شرایطی است که رویترز که به نسخهای از یادداشت تفاهم میان سازمان ملل و دولت میانمار دست یافته است، اعلام کرده این توافق محرمانه هیچ تضمین صریحی نداده است که مسلمانان آواره روهینگیا پس از بازگشت به میانمار، از حق شهروندی و یا حق تردد آزادانه در کشورشان بهرهمند شوند. طبق این توافق کلی میان سازمان ملل و میانمار، صدها هزار روهینگیای آواره شده که در بنگلادش پناه گرفتهاند، اجازه پیدا خواهند کرد تا در امنیت و به انتخاب خودشان به میانمار بازگردند.
خبر دیگر آنکه بانک جهانی اعلام کرد بیش از نیم میلیارد دلار برای رفع نیازهای مسلمانان روهینگیا از جمله بهداشت، آموزش و پرورش، آب و فاضلاب، مدیریت خطر فاجعه و حمایت اجتماعی در اختیار بنگلادش قرار خواهد داد.
جیم یونگ کیم دبیر گروه بانک جهانی با اشاره به تلاشهای بنگلادش برای مدیریت بحران انسانی و پناه دادن به مسلمانان روهینگیا گفت: این کمک مالی تلاشهای حمایتی دولت بنگلادش را تسهیل خواهد کرد. این درحالی است که سر رسیدن فصل بارانهای موسمی بر خطرات متنوع برای مسلمانان آواره روهینگیا دربنگلادش افزوده و جان آنها را با خطر جدی روبهرو کرده است.
بیشتر اردوگاههایی که در جنوب بنگلادش برای اسکان این پناهجویان آماده شده، فاقد حداقل استانداردهای مورد نیاز برای استقرار خانوادهها هستند و موسم بارانهای سیلآسا که اصطلاحا به آن "مونسون" گفته میشود بر نگرانی آوارگان و همچنین دولت بنگلادش افزوده است. درحال حاضر بیش از ۹۰۰ هزار آواره روهینگیا در بنگلادش زندگی میکنند که بیش از دو سوم آنها فقط در یک اردوگاه که بزرگترین نقطه تجمع آوارگان در جهان است تجمع کردهاند.
خانههایی که در این اردوگاهها برای اسکان خانوادههای معمولا پرجمعیت روهینگیا ساخته شده است کلبههای سستی هستند که از بامبو و پلاستیک سرهمبندی شده اند. بیشتر آنها یا روی دامنههای پرشیب تپهها و یا در اطراف محلهایی ساخته شدهاند که آب آلوده کثیف در آنها جمع شده است. سرکوب وحشیانه نیروهای امنیتی میانمار علیه مسلمانان در ایالت راخین این کشور که اکثریت روهینگیا دارد از اواخر ماه اگوست (مردادماه) سال گذشته آغاز شد که در نتیجه آن بیش از ۷۰۰ هزار نفر مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شده و در منطقه کاگس بازار بنگلادش مستقر شدند.
میانمار اقلیت مسلمان روهینگیا را به رسمیت نمیشناسد و بسیاری از آنها را مجبور میکند در شرایطی مانند آپارتاید در اردوگاهها زندگی کنند. پس از موج مهاجرت اخیر، دسترسی به غذا، مراقبتهای بهداشتی، آموزش و نیازمندیهای روزمره برای بسیاری از آنها بسیار دشوار شده است.