معرفی مصوبه
شناسنامه مصوبه
نام مصوبه: طرح اصلاح الگوي مصرف در خانواده
شماره جلسه تصویب: ۶۵۳
تاریخ تصویب: ۰۳/۰۹/۱۳۸۸
شماره ابلاغ: ۰۰۰۰/دش
تاریخ ابلاغ: ۰۴/۱۱/۱۳۸۸
شرح:
شوراي عالي انقلاب فرهنگي در جلسه۶۵۳ مورخ۳/۹/۸۸، براساس پيشنهاد مورخ۱/۴/۸۸ شوراي فرهنگي و اجتماعي زنان، طرح اصلاح الگوي مصرف در خانواده را به شرح ذيل تصويب نمود:
مقدمه:
پرداختن به موضوع اصلاح الگوي مصرف در قالب يك حركت ارزشي، فراگير و واقعنگر و مستمر نيازمند فرهنگسازي، كنترل و ايجاد تحول نسبت به الگوي مصرف در خانواده ميباشد و اين امر مهم نيز از طريق ارتقاء مديريت زنان بر اصلاح مصرف و نيز اصلاح مصرف زنان ممكن خواهد بود. به همين دليل طرح اصلاح الگوي مصرف در خانواده ميتواند مبناي تحقق اين حركت ضروري و ارزشمند قرار گيرد.
اصول: نظر به موقعيت محوري و حساس زنان در خانواده و نقش بيبديل خانواده در حيات فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي – امنيتي جامعه؛ در اجراي طرحهاي كلان كشوري، مشاركت اساسي و فعال اين نهاد بايستي در كانون ملاحظات و فرصتها قرار گيرد. بر اين اساس در اجرايي نمودن طرح «اصلاح الگوي مصرف در خانواده» رعايت اصول ذيل ضروري است:
۱- رعايت اصول علمي و تخصصي مبتني بر آموزههاي ديني، پژوهش و تجربه در تنظيم و ارائه الگوي مصرف در خانواده؛
۲- تدوين برنامههاي همسو و مكمل از سوي كليه دستگاهها در جهت اصلاح الگوي مصرف با محوريت خانواده؛
۳- كاربردي و عملي بودن برنامهها با پرهيز از افراط و تفريط در تعيين حدود و مصاديق مصرف در خانواده؛
۴- آموزش محوري و توجه به اصل آموزش اعضاء خانواده در برنامههاي مربوط به اصلاح الگوي مصرف؛
۵- بهرهگيري از عامل تشويق در اجراي برنامه در رابطه با اجراي ارائه الگوي مصرف؛
۶- پايدار بودن برنامهها و پرهيز از ارائه الگوهاي مقطعي؛
اهداف:
۱- بهرهگيري عملي از منابع، امكانات و فرصتهاي موجود در خانواده در راستاي اصلاح الگوي مصرف؛
۲- اصلاح الگوي مصرف در عرصهها و موضوعات مختلف درخانواده و تبيين مصاديق اسراف و تبذير در مصرف خانگي و راهكارهاي برون رفت از آن؛
۳- بهرهگيري از تأثير و توانمندي زنان در اصلاح الگوي مصرف؛
۴- تحقق فرهنگ قناعت سرافرازانه در خانواده و مبارزه با عادات فرهنگي و اقتصادي غلط؛
۵- تقويت اقتصاد خانواده با اصلاح الگوي مصرف و تأثير آن بر اقتصاد ملي؛
راهبردها:
۱- اصلاح نگرش خانواده و تواناسازي آنها براساس الگوي مصرف در اسلام و سنت نبوي و علوي و معصومين (ع) نسبت به مفهوم مصرف، اسراف و پرهيز از تجمل گرايي و مدگرايي افراطي؛
۲- توسعه آگاهي والدين و هدايت و ترغيب آنها جهت اولويتبخشي در تأمين حقوق مادي و معنوي فرزندان در زمينه تغذيه، بهداشت رواني، جسماني، ورزش، تفريحات سالم و نشاطآور، تحصيل و ازدواج و استفاده بهينه از محصولات فرهنگي – رسانهاي و تصويري در ساعات مختلف شبانهروز؛
۳- توسعه فرهنگ قناعت، ساده زيستي، اعتدال و تعديل روحيه تنوع طلبي به منظور تقويت امنيت رواني اعضاي خانواده و تهيه كتب و منابع و محصولات فرهنگي و آموزشي لازم در اين زمينه؛
۴- توسعه فرهنگ عفاف و پايبنديهاي اخلاقي در خانواده به منظور پرهيز از ظاهرگرايي صرف و زيادهروي در مصرف اقلام آرايشي و پوششي؛
۵- هماهنگي و همگرايي در سياستگذاري و برنامهريزيهاي كلان كشور نسبت به اصلاح الگوي مصرف و اولويت دادن به مصالح خانواده در اين برنامهها؛
۶- توسعه تحقيقات كاربردي در خصوص اجراي برنامهها و نحوه استفاده از منابع و ارائه نتايج آن به مردم جهت تشويق خانوادهها در بهينه سازي مصرف و تداوم آن؛
راهكارها:
۱- تعيين و تبيين مصاديق اسراف و آموزش شيوههاي صحيح و مطلوب در خانواده در خصوص رعايت اعتدال در مصرف، تنظيم درآمدها و هزينهها و استفاده از منابع، امكانات و سرمايههاي مادي و معنوي بمنظور تأمين امنيت اقتصاد خانواده و جامعه؛
۲- تبليغ و ترويج فرهنگ مطالعه، تقويت قوه ادراك و تحليل و خودباوري در زنان و اعضاي خانواده به منظور رويگرداني آنان از زندگي مصرفي، اهداف سطحي و غيرتكاملي و غيرهدفمند؛
۳- تقويت مشاركت فرهنگي و اقتصادي اعضاي خانواده در تصميم گيريهاي مادي و معنوي خانواده به منظور هماهنگ شدن و مسئوليتپذيري آنها نسبت به نحوه هزينه كردن سرمايهها؛
۴- توجه به آموزشهاي فني و حرفهاي، ارتقاء دانش مديريت زنان در اصلاح الگوي مصرف در خانواده و تبليغ فرهنگ بهرهوري در راستاي استفاده بهينه از امكانات، منابع و وسايل زندگي و جلوگيري از فرسودگي زودرس آنها؛
۵- تشويق زنان بر استفاده بهينه از دارايي و اندوخته شخصي خود در چرخه اقتصادي خانواده و كشور؛
۶- بهرهگيري از كليه ظرفيتهاي قانون گذاري و اجرايي در اتخاذ شيوههاي تشويقي و تنبيهي مستقيم و غيرمستقيم جهت رعايت الگوي مناسب مصرف در موارد و مصاديق مختلف در خانواده؛
۷- ايجاد تعادل در تبليغات تجاري و مصرفي رسانهها به منظور جلوگيري از ترويج روحيه مصرفزدگي در خانوادهها؛
۸- جهت دهي به برنامهها در نحوه گذران اوقات فراغت زنان و اعضاي خانواده متناسب با سن، نيازهاي جسمي و رواني، خصوصيات اقليمي و سنتها به منظور كاهش هزينههاي غيرضروري در زندگي و بهرهمندي سريع، آسان و ارزان از تسهيلات فراغتي درمحل زندگي بانوان؛
۹- افزايش آگاهي جوانان در خانواده نسبت به تعديل توقعات و كاهش تشريفات و تقليل هزينههاي اضافي و زائد ازدواج و نيز در مراحل مختلف زندگي و تأثير آن بر اقتصاد خانواده؛
۱۰- ارائه شاخصهاي الگوي مصرف در بخش انرژي، تغذيه و غذا، كالاهاي فرهنگي، دارو و درمان، فرآوردههاي آرايشي و پوشاك، ابزار و وسايل زندگي، ارتباطات، گذران اوقات فراغت، حمل و نقل و كاهش ضايعات در اقلام مختلف زندگي خانوادگي؛
۱۱- اتخاذ تدابير مناسب ترويجي و آموزشي به منظور افزايش تمايل خانوادهها در مصرف كالاهاي داخلي؛
۱۲- شناسايي و معرفي تجربيات و الگوهاي موفق مصرف در كشورهاي مختلف به خانوادهها؛
۱۳- شناسايي امكانات و استفاده بهينه از ظرفيتهاي اقتصادي مناطق مختلف كشور متناسب با نيازهاي جسمي و روحي مردم هر منطقه، فرهنگ و سنتهاي بومي، آداب ديني و تنوع اقليمي؛
۱۴- ترغيب سازمانهاي مردم نهاد مرتبط با حوزه زنان نسبت به اطلاع رساني در زمينه رعايت الگوي مصرف صحيح از طريق پايگاههاي اطلاع رساني و ساير منابع آنها؛
۱۵- پيگيري مستمر و نظارت دستگاههاي ناظر بر اجراي صحيح برنامههاي پيش بيني شده.
ترتيبات اجرا:
دستگاههاي ذيربط متناسب با هر يك از راهبردها و راهكارها موظفند با همكاري شوراي فرهنگي و اجتماعي زنان نسبت به پيشبيني تمهيدات اجرايي و تهيه و تدوين آييننامههاي اجرايي مرتبط با آن، اقدام نمايند. همچنين اين دستگاهها بايستي گزارشي از عملكرد ساليانه خود را از طريق شوراي فرهنگي و اجتماعي زنان به دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي، ارائه نمايند.
نقد و بررسی مصوبه
- ساده سازی پیچیدگی های محتوایی مصوبات
هر پدیده اجتماعی که بناست در یک مصوبه صورت بندی شود دارای سطحی از پیچیدگی و کل گرایی است که با تفکر جزءنگر قابل تحلیل نیست. از این رو برای ساده سازی پیچیدگی ها و تقلیل سطح روابط درونی آن بطور طبیعی باید با جداسازی و طبقه بندی به عنوان بندی آنها پرداخت. عنوان بندی منطقی مفاهیم مندرج در یک مصوبه از ابتدا تا انتها قطعا به ساده سازی پیچیدگی های محتوای آن کمک می کند. درک مفاهیم پیچیده مانند متن مصوبات به یکباره و در یک مرحله صورت نمی گیرد و این امر از طریق ساده سازی مرحله ای و تدریجی امکان پذیر می شود.
-