نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران که امروز به طیف وسیعی از پرنده‌های هدایت پذیر از دور " پهپاد " برای انجام عنوان ماموریت‌ها مجهز شده اند خوب به یاد دارند روزگاری را که با دست تقریبا خالی و با مواد بسیار ساده دست به کار شدند تا نام کشور را چون الماس در جهان درخشان کنند.
نگاهی به گذشته نه چندان دور ایران در حوزه پهپاد گواه از یک حرکت جهشی بسیار سریع دارد، حرکتی که روزی با استفاده از سرم به عنوان مخزن سوخت و چوب برای ساخت بدنه شروع شد حالا به چنان جایگاهی رسیده که تمام ابرقدرت‌های جهان نیز مجبور به اعتراف درباره این واقعیت شدند که دیگر جمهوری اسلامی ایران نه یک قدرت پهپادی در منطقه بلکه ابرقدرتی جهانی است.
ایران در حال حاضر جز 5 قدرت برتر پهپادی جهان است و بسیاری از کشورها از جمله ابرقدرت‌های نظامی هم برای خرید این پرنده‌ها دست به دامن ایران شدند، کشورمان با انواع پهپادهای خود مانند " شاهد 136 " یا " شاهد 129 " نام خود را جهانی کرده اما بدون شک یکی از پرنده‌هایی شاید کمتری کسی تصور می کرد امروز جایگاهی ویژه در نیروهای مسلح پیدا کند قطعا کرار است.
اولین پهپاد جت ایرانی
" کرار " اولین پهپاد جمهوری اسلامی ایران است که به موتور جت مجهز شده، البته پیش از این و در زمان جنگ تحملی نیروهای مسلح کشورمان با تکیه بر دانش جوانان دانشگاهی کار ساخت این پرنده‌ها را آغاز کرد که همان تجربه‌ها در سال 83 به ماکتی از یک پهپاد جدید منتهی شد با نام کرار. کرار در سال 1389 و بعد از پیمودن مراحل ساخت و تست‌های مختلف به صورت رسمی رونمایی شد، هدف نیروهای مسلح از ساخت این پهپاد در آن زمان تولید یک پرنده هدفبرای تست سامانه‌های راداری و پدافندی بود اما تنها پهپاد جت ایرانی خیلی زود جای خود را در بین پرنده‌های بدون سرنشین ایران باز کرد و وسیله ای برای برقراری امنیت هوا، دریا و زمین شد.
تا امروز 4 نسل از پهپادهای کرار با ابعاد طول 4متر، ارتفاع ۱.۵ متر و وزن ۷۵۰ کیلوگرم ساخته شده که موتور جت خود که از نوع موتور جت ایرانی طلوع-۴ است می تواند به سرعت 900 کیلومتر برساعت برسد و محوله‌هایی با وزن 250 کیلوگرم را تا برد 1 هزار کیلومتر حمل کند و قادر است تا ارتفاع 12 کیلومتری از سطح زمین اوج بگیرد.
تمامی نسل‌های پهپاد کرار که به انواع سامانه‌های مخابرات، الکترونیک، هدایت و کنترل و ناوبری مجهز شده است در طیف ماموریت‌های گسترده ای استفاده می شود، نوع اول در سال‌های پس از طراحی برای همان ماموریت پرنده هدف استفاده می شود اما نوع دوم که حدود سال 92 رونمایی شد یک پرنده متفاوت بود. کرار نسل با کمی تغییر در دماغه خود حالا به پرنده ای انتحاری تبدیل شده است که با سرعت بالا هر هدفی را رهگیری و منهدم می کند، سرجنگی شدیدالانفجار آن توان نفس کشیدن به هیچ هدفی را نمی دهد و از آن می توان برای نابودی اهداف زمینی و دریایی استفاده کرد اما نسل سه و چهار این پرنده برای ماموریت‌های جدید طراحی شد.
کرار‌های بمب افکن و رهگیر هوایی
نسل سوم پهپاد کرار که در اواخر دهه 90 شمسی رونمایی شد موجب رفع یک نیاز بزرگ نیروی هوایی ارتش شد، این پهپاد تمام ایرانی در جدیدترین نسل خود به سامانه‌هایی مجهز شد امکان پرتاب بمب را فراهم می کرد و این یعنی کرار از حالا یک بمب افکن تمام عیار شده است.
نیروی هوایی ارتش تا پیش از نسل سوم کرار برای بمباران اهداف خود در هر عملیاتی مجبور به استفاده از پرنده‌های با سرنشین خود مانند " اف 5 " و " اف 4 " بود که این جدای از خطر انهدام هواپیما، هزینه‌های تعمیر و نگهداری هم روی دست این نیرو می گذاشت؛ البته پهپاد بمب افکن قبلا در نیروی هوافضای سپاه پاسداران استفاده شده بود اما ارتش چنین پرنده ای نداشت که کرار نسل 3 آن را برطرف کرد. نیروهای ملسح جمهوری اسلامی ایران در سال‌های بعد از جنگ انواع بمب‌های هوشمند و قدرتمند را ساخته و کرار به این بمب‌ها مجهز شد تا به اهداف زمینی با بمب‌های چند صد پوندی آن هم با دقت بالا حمله کند.
بعد از نسل سوم هم در آذر 1402 آخرین و جدیدترین نسل این پرنده به نیروی پدافند هوایی ارتش الحاق شد، پرنده ای هم برای نیروی پدافند و هم نیروی هوایی اهمیتی بالا دارد چرا که می تواند با اهداف هوایی مانند انواع جنگنده‌ها درگیر شود. البته پیش از تجهیز پهپاد کرار به موشک پدافندی چند فروند از این پرنده به موشک ثاقب که یک موشک زمین به هوا برای انهدام موشک کروز و بالگرد است مجهز شد اما اکنون پهپاد جت ایرانی به موشک پدافندی مجید مجهز شده است.
موشک مجید برای درگیری با هر هدفی در ارتفاع کوتاه توسط نیروی پدافند هوایی طراحی شده و به شدت قابلیت بالایی در انهدام هدف دارد و سوار کردن این موشک روی یک پهپاد جت یعنی عملا طراحی یک پرنده رهگیر هوایی که دیگر در زمان درگیری نیازی به خلبان روی هوا ندارد و جان نیروهای رزمی به این شکل حفظ می شود.
البته که حضور پرنده‌های با سرنشین برای دفاع هوایی لازم است اما تولید پرنده بدون سرنشین رهگیر هوایی هزینه‌های یک کشور را به شکل چشمگیری کاهش می دهد چرا که هزینه تولید یک پرنده با سرنشین چند صد میلیون یا چند میلیارد دلار قیمت دارد اما هزینه تولید یک پرنده بدون سرنشین آن هم با شکل کرار بسیار پایین‌تر خواهد بود. این طراحی که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نام آن طرح رسول گذاشتند به شدت قدرت بازدارندگی را بالا می برد و از سوی دیگر هزینه‌ها را کاهش می دهد.
در کل خانواده پهپادی سری کرار بسیار کارآمد تر از یک پرنده هدف است و تا امروز ثابت کرده می تواند دست برتر نیروهای مسلح در بسیاری از میادین باشد و قطعا در آینده شاهد پیشرفت‌های بیشتر این پرنده ایرانی خواهیم بود.
نگاهی به گذشته نه چندان دور ایران در حوزه پهپاد گواه از یک حرکت جهشی بسیار سریع دارد، حرکتی که روزی با استفاده از سرم به عنوان مخزن سوخت و چوب برای ساخت بدنه شروع شد حالا به چنان جایگاهی رسیده که تمام ابرقدرت‌های جهان نیز مجبور به اعتراف درباره این واقعیت شدند که دیگر جمهوری اسلامی ایران نه یک قدرت پهپادی در منطقه بلکه ابرقدرتی جهانی است.
ایران در حال حاضر جز 5 قدرت برتر پهپادی جهان است و بسیاری از کشورها از جمله ابرقدرت‌های نظامی هم برای خرید این پرنده‌ها دست به دامن ایران شدند، کشورمان با انواع پهپادهای خود مانند " شاهد 136 " یا " شاهد 129 " نام خود را جهانی کرده اما بدون شک یکی از پرنده‌هایی شاید کمتری کسی تصور می کرد امروز جایگاهی ویژه در نیروهای مسلح پیدا کند قطعا کرار است.
اولین پهپاد جت ایرانی
" کرار " اولین پهپاد جمهوری اسلامی ایران است که به موتور جت مجهز شده، البته پیش از این و در زمان جنگ تحملی نیروهای مسلح کشورمان با تکیه بر دانش جوانان دانشگاهی کار ساخت این پرنده‌ها را آغاز کرد که همان تجربه‌ها در سال 83 به ماکتی از یک پهپاد جدید منتهی شد با نام کرار. کرار در سال 1389 و بعد از پیمودن مراحل ساخت و تست‌های مختلف به صورت رسمی رونمایی شد، هدف نیروهای مسلح از ساخت این پهپاد در آن زمان تولید یک پرنده هدفبرای تست سامانه‌های راداری و پدافندی بود اما تنها پهپاد جت ایرانی خیلی زود جای خود را در بین پرنده‌های بدون سرنشین ایران باز کرد و وسیله ای برای برقراری امنیت هوا، دریا و زمین شد.
تا امروز 4 نسل از پهپادهای کرار با ابعاد طول 4متر، ارتفاع ۱.۵ متر و وزن ۷۵۰ کیلوگرم ساخته شده که موتور جت خود که از نوع موتور جت ایرانی طلوع-۴ است می تواند به سرعت 900 کیلومتر برساعت برسد و محوله‌هایی با وزن 250 کیلوگرم را تا برد 1 هزار کیلومتر حمل کند و قادر است تا ارتفاع 12 کیلومتری از سطح زمین اوج بگیرد.
تمامی نسل‌های پهپاد کرار که به انواع سامانه‌های مخابرات، الکترونیک، هدایت و کنترل و ناوبری مجهز شده است در طیف ماموریت‌های گسترده ای استفاده می شود، نوع اول در سال‌های پس از طراحی برای همان ماموریت پرنده هدف استفاده می شود اما نوع دوم که حدود سال 92 رونمایی شد یک پرنده متفاوت بود. کرار نسل با کمی تغییر در دماغه خود حالا به پرنده ای انتحاری تبدیل شده است که با سرعت بالا هر هدفی را رهگیری و منهدم می کند، سرجنگی شدیدالانفجار آن توان نفس کشیدن به هیچ هدفی را نمی دهد و از آن می توان برای نابودی اهداف زمینی و دریایی استفاده کرد اما نسل سه و چهار این پرنده برای ماموریت‌های جدید طراحی شد.
کرار‌های بمب افکن و رهگیر هوایی
نسل سوم پهپاد کرار که در اواخر دهه 90 شمسی رونمایی شد موجب رفع یک نیاز بزرگ نیروی هوایی ارتش شد، این پهپاد تمام ایرانی در جدیدترین نسل خود به سامانه‌هایی مجهز شد امکان پرتاب بمب را فراهم می کرد و این یعنی کرار از حالا یک بمب افکن تمام عیار شده است.
نیروی هوایی ارتش تا پیش از نسل سوم کرار برای بمباران اهداف خود در هر عملیاتی مجبور به استفاده از پرنده‌های با سرنشین خود مانند " اف 5 " و " اف 4 " بود که این جدای از خطر انهدام هواپیما، هزینه‌های تعمیر و نگهداری هم روی دست این نیرو می گذاشت؛ البته پهپاد بمب افکن قبلا در نیروی هوافضای سپاه پاسداران استفاده شده بود اما ارتش چنین پرنده ای نداشت که کرار نسل 3 آن را برطرف کرد. نیروهای ملسح جمهوری اسلامی ایران در سال‌های بعد از جنگ انواع بمب‌های هوشمند و قدرتمند را ساخته و کرار به این بمب‌ها مجهز شد تا به اهداف زمینی با بمب‌های چند صد پوندی آن هم با دقت بالا حمله کند.
بعد از نسل سوم هم در آذر 1402 آخرین و جدیدترین نسل این پرنده به نیروی پدافند هوایی ارتش الحاق شد، پرنده ای هم برای نیروی پدافند و هم نیروی هوایی اهمیتی بالا دارد چرا که می تواند با اهداف هوایی مانند انواع جنگنده‌ها درگیر شود. البته پیش از تجهیز پهپاد کرار به موشک پدافندی چند فروند از این پرنده به موشک ثاقب که یک موشک زمین به هوا برای انهدام موشک کروز و بالگرد است مجهز شد اما اکنون پهپاد جت ایرانی به موشک پدافندی مجید مجهز شده است.
موشک مجید برای درگیری با هر هدفی در ارتفاع کوتاه توسط نیروی پدافند هوایی طراحی شده و به شدت قابلیت بالایی در انهدام هدف دارد و سوار کردن این موشک روی یک پهپاد جت یعنی عملا طراحی یک پرنده رهگیر هوایی که دیگر در زمان درگیری نیازی به خلبان روی هوا ندارد و جان نیروهای رزمی به این شکل حفظ می شود.
البته که حضور پرنده‌های با سرنشین برای دفاع هوایی لازم است اما تولید پرنده بدون سرنشین رهگیر هوایی هزینه‌های یک کشور را به شکل چشمگیری کاهش می دهد چرا که هزینه تولید یک پرنده با سرنشین چند صد میلیون یا چند میلیارد دلار قیمت دارد اما هزینه تولید یک پرنده بدون سرنشین آن هم با شکل کرار بسیار پایین‌تر خواهد بود. این طراحی که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نام آن طرح رسول گذاشتند به شدت قدرت بازدارندگی را بالا می برد و از سوی دیگر هزینه‌ها را کاهش می دهد.
در کل خانواده پهپادی سری کرار بسیار کارآمد تر از یک پرنده هدف است و تا امروز ثابت کرده می تواند دست برتر نیروهای مسلح در بسیاری از میادین باشد و قطعا در آینده شاهد پیشرفت‌های بیشتر این پرنده ایرانی خواهیم بود.
امین ملکیان
