نشست چهارجانبه ژنو درباره اوكراين در حالي با توافقاتي همراه بود كه تحولات جاري در اوكراين و شدت اختلافات ميان روسيه و غرب ابهاماتي را در نتيجهبخش بودن اين توافقات ايجاد كرده است.
وزیران خارجه سه کشور روسیه، اوکراین و آمریکا به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پنجشنبه بعد از چند ساعت مذاکره، بیانیه مشترکی را منتشر کردند که در آن بر لزوم پایان هرچه سریعتر تنش در اوکراین، تأکید شده است.
نشست چهارجانبه بررسی وضعیت اوکراین با حضور وزیر خارجه دولت موقت این کشور، وزیران خارجه روسیه و آمریکا و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در شهر ژنو سوئیس برگزار شد. طرفها بعد از هفت ساعت مذاکره مداوم، بیانیه مشترکی را منتشر کردند که در آن بر لزوم پایان دادن به تنشها و آغاز گفتوگوهای ملی در اوکراین تأکید کرده است.
در اين بيانيه آمده است، در نشست ژنو با موضوع اوضاع اوکراین، توافق شد گامهای اولیه واقعی برای کاهش تنش و احیای امنیت برای تمام شهروندان، برداشته شود. تمام طرفها باید از هرگونه خشونت، ارعاب یا اقدامات تحریکآمیز، خودداری کنند. شرکتکنندگان در این نشست، قویا هرگونه افراطگرایی، نژادپرستی و عدم بردباری مذهبی از جمله علیه یهودیان را قویا محکوم و رد میکنند. تمام گروههای مسلح غیرقانونی باید خلع سلاح شوند؛ تمام ساختمانهایی که به طور غیرقانونی تصرف شده، باید به صاحبان مشروع آنها بازگردانده شوند؛ تمام خیابانها، میادین، اماکن عمومی و شهرهای اوکراین که به طور غیرقانونی اشغال شده، باید تخلیه شوند. تمام معترضان و کسانی که ساختمانها و دیگر اماکن عمومی را ترک کرده و تسلیحات خود را تحویل دادهاند، مورد عفو قرار میگیرند، مگر کسانی که در ارتکاب جرایم سنگین گناهکار شناخته شوند.
توافق شد که هیئت ویژه ناظران سازمان همکاری و امنیت اروپا از چند روز آینده نقش اصلی را در کمک به مسئولان اوکراینی و جوامع محلی برای اجرای فوری این تمهیدات تنشزدا در هر منطقهای که بیشترین نیاز وجود دارد، ایفا کند. ایالات متحده، اتحادیه اروپا و روسیه به حمایت از این هیئت از جمله از طریق اعزام نیروهای ناظر، متعهد هستند.شرکتکنندگان در این نشست بر اهمیت ثبات اقتصادی و مالی در اوکراین تأکید کرده و برای حمایتهای بیشتر در حالی که گامهای فوق به اجرا گذاشته میشوند، آمادگی خواهند داشت.
کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بعد از پایان هفت ساعت مذاکره چهارجانبه در ژنو ،گفت: مذاکرات سازنده بود و میتواند اوضاع را در اوکراین آرام کند.
وی همچنین به مسئله شبهجزیره کریمه پرداخت و افزود: ما شبهجزیره کریمه را فراموش نکردهایم ولی در این دور از مذاکرات قصدی برای بحث در این مورد نداشتیم و تنها برای پایان دادن به خشونتهای فزاینده گرد هم آمدیم. نكته قابل توجه آنكه رهبر معترضان در شرق اوکراین اعلام کرد که نیروهایش را موظف به خلع سلاح و تخلیه ساختمانهای اشغال شده که مورد توافق روسیه و اوکراین قرار گرفته است، نمیکند. وی در دونتسک به خبرنگاران گفت: سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه هیچ چیزی را برای ما امضا نکرده است بلکه او به نمایندگی از فدراسیون روسیه این توافق را امضا کرده است.
بعد ديگري شكننده بودن اين توافق را در رفتار اوكراين ميتوان مشاهده كرد. دولت موقت اوکراین در واکنش به ناآرامیها در مناطق شرقی این کشور، محدودیتهای شدیدی را برای ورود اتباع روس به خاک اوکراین، در نظر گرفته است. بر این اساس، فعلا تا اطلاع ثانوی ورود اتباع ذکور بین ۱۶ تا ۶۰ ساله به اوکراین ممنوع شده است.
دولت موقت اوکراین مسکو را به دخالت در امور داخلی خود متهم کرده و از اواسط این هفته برای سرکوب استقلالطلبان طرفدار روسیه در مرزهای شرقی، عملیات بزرگ نظامی را آغاز کرده است. رفتار غربيها نيز نكتهاي قابل توجه است رئیسجمهور فرانسه روز پنجشنبه در حالی که مذاکرات مستقیم روسیه و اوکراین در جریان است، گفت اگر این مذاکرات پیشرفت نکند، اتحادیه اروپا تحریمهای بیشتری علیه مسکو اعمال میکند. در اين ميان وزیر دفاع روسیه در واکنش به ادعای مقامات کییف در مورد دست داشتن نیروهای ویژه روسی در ناآرامیهای شرق اوکراین گفت: آنها باید بجای یافتن رد پای روسیه، از «جداییطلب» خواندن مردم دست برداشته و درصدد آغاز گفتوگوهای ملی باشند. بدین ترتیب وی ادعای رئیس شورای امنیت ملی اوکراین در مورد اینکه "نیروهای ویژه روسیه در ناآرامیهای شرق و جنوب دست دارند" را تکذیب کرد. در همين حال كري وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه بعد از پایان نشست چهارجانبه در ژنو، اقدامات عملی روسیه برای کاهش تنشها در اوکراین را خواستار شد.
وزیر دفاع آمریکا نيز از موافقت رئیسجمهور این کشور برای ارسال «کمکهای نظامی غیرمرگآور» به اوکراین خبر داد. «باراک اوباما» رئیسجمهور آمریکا روز پنجشنبه با ارسال «کمکهای نظامی غیرمرگآور» به اوکراین موافقت کرده است.
«چاک هیگل» وزیر دفاع آمریکا ضمن اعلام این خبر گفت هدف واشنگتن از ارسال این کمکها به اوکراین، تحریک یا تهدید روسیه نیست.
خبر ديگر آنكه ناتان شرنسکی رئیس آژانس یهودیت گفت که اسرائیل قصد دارد تا پایان سالجاری تعداد مهاجران یهودی اوکراین را به سرزمینهای اشغالی افزایش دهد.
براساس این گزارش یک مسئول صهیونیست گفت که سرزمین های اشغالی گنجایش تعداد زیادی از مهاجران را ندارد ولی واحد های مسکونی زیادی که در شهرکهای صهیونیستی در کرانه باختری وجود دارند میتوانند آنها را در خود جا دهند.
به گفته منابع عبری آژانس یهودیت میلیونها دلار برای مهاجرت یهودیهای اوکراین که تعداد آنها به ۲۰۰ هزار نفر میرسد به سرزمینهای اشغالی هزینه کرده است.
خبر ديگر آنكه نخستوزیر ژاپن در یک تماس تلفنی با معاون رئیسجمهوری آمریکا در خصوص موضوعات مختلفی از قبیل شرایط اوکراین و همچنین مذاکرات تجاری گفتگو کرد. به گفته یک مقام آمریکایی در تماس تلفنی میان "شینزو آبه"، نخستوزیر ژاپن و "جو بایدن" معاون رئیسجمهوری آمریکا در خصوص موضوعات مختلفی از جمله سفر ۲۳ آوریل اوباما به ژاپن مذاکرات در خصوص قرارداد همکاری تجاری چندجانبه به رهبری آمریکا و همچنین بحران اوکراین گفتوگو شد.
خط و نشانهاي پوتين
پوتین در نشست خبری گفت :« گاهی اوقات این طور به نظر میرسد که آمریکا رهبر جهان است و نظام تکقطبی شکل گرفته است، ولی همه چیز در این جهان به یکدیگر وابسته است و اگر آمریکا تلاش کند با انزوای دیگران همه را تنبیه کند، در نهایت شاخهای را که خود نیز روی آن نشسته است، قطع میکند.» پوتین ابراز امیدواری کرد که روزی آمریکا این موضوع را درک کند.
رئیس جمهوری روسیه همچنین دراین نشست سالانه خبری، فاش کرد، دبیرکل ناتو هنگام نخستوزیریاش در دانمارک یکی از مکالمات خصوصی با وی را مخفیانه ضبط و آن را در رسانه منتشر کرده است. ولادیمیر پوتین گفت: «ما با هم دیدار و گفتگو کردیم و مشخص شد که او با خود ضبط صوت آورده است و مکالمه ما را مخفیانه ضبط و سپس آن را در رسانهها منتشر کرده است.»
پوتین افزود: «من نمیتوانستم این مسئله را قبول کنم، این کاری پوچ است، شما این مسئله را درک میکنید؟» وی گفت: «او توضیح داده است این مکالمه را برای آیندگان ضبط کرده است.» رئیسجمهوری روسیه افزود:« او میتوانست مرا با خبر کند یا پیش از انتشار این گفتوگوها از من اجازه بگیرد.» ولادیمیر پوتین گفت: «اعتماد واقعا اهمیت دارد و بین افراد و کشورها مسئلهای کلیدی است.» راسموسن مسئولیتهای نخستوزیر دانمارک را از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۹ برعهده داشت و سپس دبیرکل ناتو شد.