فروپاشیدن یک زندگی همان حلالی است که شدیدا نهی شده و شاید سختترین حلال خداوند است که به عنوان آخرین راه برای زندگیهایی که واقعا راهی برای ادامه آن وجود ندارد اما امروزه در جامعه اسلامی به راهکار اول برخی جوانها تبدیل شده و رشد فزاینده آن نگرانیهای بعدی را برای آسیبهای اجتماعی بیپایان به همراه دارد.
متاسفانه علیرغم تاکیدات فراوانی که در این زمینه از سوی مقام معظم رهبری صورت گرفته است دولتها در ارائه راهکار برای ترویج فرهنگ ایرانی و اسلامی عملکرد قابل قبولی نداشتند تا ضمن ایجاد الگوی زندگی سالم برای جامعه رشد صعودی؟ آمار طلاق را هم متاثر کنند. در مورد اکثر دولتها نیز این موضوع که تلاشی برای ترویج سبک زندگی ایرانی - اسلامی صورت نگرفته است صدق کرده و امروز آثار زیانبار آن را در جامعه مشاهده میکنیم.
طلاق از دیدگاه اسلام و قرآن پدیدهای است که عرش خدا از آن به لرزه و صدا در میآید و کل کائنات را تغییر میدهد. از دیدگاه اسلام مهمترین نهاد خانواده است و از طلاق به عنوان مرگ و انحلال این نهاد مقدس یاد شده است.
طلاق یک بیماری است که این نهاد مقدس را از بین میبرد در نظر داشته باشید کل طبقات اجتماعی محصول یک زندگی آرام و بیآلایش است. اگر زندگی راحت باشد یک مدیر میتواند به راحتی آن را مدیریت کند. عنصر حیاتی اجتماع، فرد است و بالندگی یک فرد به داشتن یک خانواده خوب میباشد. در سایه یک خانواده خوب است که فرد میتواند بالنده باشد. از اینرو آسیب اصلی این نهاد مقدس طلاق است اما طلاق چطور شکل میگیرد؟
مقام معظم رهبری فرمودهاند که مردم ایران مردم بانشاطی هستند، خیزش و انعقاد نشاط از خانواده است یعنی خانواده اگر آرامش نداشته باشد نمیتواند نشاط را ابتدا به خانواده و سپس به اجتماع انتقال دهد اما موجبات طلاق چیست؟
در این زمینه نیازمند فرهنگسازی هستیم. از لحاظ آمار نیز باید آمایش دقیقی انجام شود که ببینیم در دنیا در چه جایگاهی هستیم با این حال آموزههای دینی ما بهترین آموزهها هستند و اهمیت، جایگاه و اعتباری که اسلام به زن و خانواده داده است هیچ دین و مذهبی به آن اینگونه نپرداخته است.
در واقع باید بهترین خانوادهها کمترین آمار طلاق را داشته باشد اما طلاق با توجه به اجتماع امروز ما یکسری مولفههای اصلی دارد که این مولفههای اصلی به اجتماع برمیگردد و اصلیترین عنصر اجتماع، فرهنگ است و اگر فرهنگسازی در درون خانواده انجام نشود و رفتار والدین با فرزندان و بالعکس اصلاح نگردد، در این زمینه موفق نخواهیم بود لذا نیازمندیم که سربازان فرهنگی در این جبهه آرایش گیرند که این سربازان همان حوزه علمیه است. حوزه علمیه سنگر مهمی است که میتواند فرهنگ اصیل و غنی اسلام را اشاعه دهد لذا معتقدم باید از توان حوزه علمیه و نیز دانشگاهها برای بهروز کردن کشور و زندگی و فرهنگسازی استفاده کرد؛ بنابراین اگر بتوانیم بدی طلاق را در جامعه نهادینه کنیم میتوانیم این آمار را کاهش دهیم.
سبک زندگی اسلامی از دید اسلام
از نظر اسلام، خانواده يك ركن بزرگ است. اگر باشد و سالمش باشد و تربيت درست باشد، در پيشرفت كار جامعه به صورتى كه اسلام مىخواهد، تأثير زيادى دارد. اسلام مىخواهد اين كانون تشكيل بشود و به وجود بيايد.
اگر خانوادهها صحيح، قوى، سالم، بىانحراف و طبق سنت الهى تشكيل بشوند، آن وقت جامعه، جامعه سالمى خواهد بود.
در كار ازدواج و اين مراسم، ... به نظر اسلام آن چيزى كه اصل و محور است، تشكيل كانون خانوادگى است. مسئله مادرى، مسئله همسرى، مسئله خانه و خانواده، مسائل بسيار اساسى و حياتى است. در همه طرحهايى كه ما داريم، بايستى «خانواده» مبنا باشد.
در خانواده همسر و مادر عضو اصلى است. زن در اين مجموعه، جاى بسيار اساسى و رفيعى دارد. به همين خاطر، وقتى اصل خانواده - يعنى زن - متزلزل است، در آنجا هيچچيزى در جاى خودش قرار ندارد.
كانون خانواده، جايى است كه عواطف و احساسات بايد در آنجا رشد و بالندگى پيدا كند؛ بچهها محبت و نوازش ببينند؛ شوهر كه مرد است و طبيعت مرد، طبيعت خامترى نسبت به زن دارد و در ميدان خاصى، شكنندهتر است و مرهم زخم او، فقط و فقط نوازش همسر است - حتّى نه نوازش مادر - بايد نوازش ببيند.
تاکیدات مقام معظم رهبری به زندگی اسلامی
در سیاستهای کلی برنامه ششم توسعه که نهم تیرماه امسال توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد بندی وجود داشت که به ارائه و ترویج سبک زندگی اسلامی - ایرانی تاکید داشتند اما مقام معظم رهبری در موارد بسیار این سخنان را به دولتها یادآوری کردند.
آنچه مقام معظم رهبری در خراسان شمالی فرمودند که ما سبک ایرانی و اسلامی خودمان را دنبال کنیم از این رو است که سبکهای زندگی در شرق و غرب با یکدیگر متفاوت است و اصول و ساختار و ساز و کار و نتایج آنها با یکدیگر تفاوت دارد.
خانواده ایرانی فرهنگ ایرانی دارد، خانواده اسلامی فرهنگ اسلامی خود را دارد و در مقابل یک خانواده اروپایی طبیعی است که زندگیاش به سبک اروپایی باشد حتی ازدواج کردن به سبک ایرانی و اروپایی متفاوت است.ارتباطات افراد با یکدیگر، دوستیها و نیز فرآیند ازدواج و همسریابی کاملا با یکدیگرمتفاوت است.
بنابراین تاکیدی که مقام معظم رهبری داشتند بسیار سنجیده و دقیق است و ما باید سبک ایرانی و اسلامی خودمان را که برگرفته از آموزههای دینی و فرهنگی ما است مدنظر قرار داده و ترویج کنیم و همچنین دستگاههای اطلاعرسانی رسانهها، صداوسیما و مطبوعات باید این کار را در دستور کار خود قرار دهند. همچنین وزارتخانههای فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، علوم و تحقیقات و فناوری و سایر دستگاههای ذیربط باید این کار را با جدیت دنبال کنند.
این سبک زندگی که رهبری فرمودند قطعا میتواند در کاهش طلاق موثر باشد. با توجه به این که اکنون در دوره گذار قرار داریم یعنی سبک زندگیها از سنتی تغییر کرده باید در این زمینه توجه بیشتری انجام شود.چرا که پیش از این در گذشته رسانهها یا وجود نداشتند و یا نقش موثری نداشتند و نهایتا بزرگان در خانواده به نقل قول از حوادث و وقایع و داستانها میپرداختند و یا اگر رادیویی وجود داشت، تعداد محدودی شبکه را پوشش میداد حتی تلویزیون نیز کم بود.
فروپاشی یک خانواده ایرانی در هر سه دقیقه
با وجود داشتن چراغ هدایتی به عظمت قرآن و احادیث پیامبران و سبک زندگی آنان و همچنین دارا بودن قانون اساسی مبتنی بر شرع مقدس، عرفی اخلاقمدار و رهبری که درباره سبک زندگی جوانان و اسلامی بودن آن تاکیدات فراوانی داشتند و حتی در برنامههای توسعه کشور این موضوع را نیز در نظر گرفتهاند اما طبق آمارهایی که ارائه میشود به طور میانگین در هر ساعت ۱۸.۶ مورد طلاق در کشور ثبت میشود یعنی در هر سه دقیقه یک خانواده ایرانی از هم فرو میپاشد. این آمار در کنار آمار پنهان اختلافات زوجین زنگ خطری جدی است. خطری که نشان میدهد آنطور که باید درباره الگوسازی برای جوانان و همچنین ترویج سبک زندگی اسلامی آنطور که باید در دولتها کار نشده است.
برای آسیبشناسی خانواده شاخصهای زیادی وجود دارد، اما دقیقترین آنها آمارهای ازدواج و طلاق است که در این بخش به آن اشاره میشود. آخرین وضعیت ازدواج و طلاق در کشور در سرشماریها منعکس شده است. همچنین همه ساله سازمان ثبت احوال گزارش ازدواج و طلاق سال قبل را منتشر میکند.
در سال ۱۳۹۳ تعداد ۷۲۴ هزار و ۳۲۴ واقعه ازدواج در کشور به ثبت رسیده است. در این میان، استانهای تهران، خراسان رضوی و خوزستان به ترتیب دارای بیشترین نرخ ازدواج ثبت شده و استانهای سمنان، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد به ترتیب دارای کمترین نرخ ازدواج ثبت شده هستند.
همچنین در سال ۱۳۹۳ تعداد ۱۶۳ هزار و ۵۶۹ واقعه طلاق در کشور به ثبت رسیده است. در این میان، استانهای تهران، خراسان رضوی، اصفهان به ترتیب دارای بیشترین نرخ طلاق ثبت شده و استانهای ایلام، خراسان جنوبی، کهگیلویه و بویراحمد به ترتیب دارای کمترین نرخ طلاق ثبت شده هستند.
شاید همه اینها دلیل بر کمکاری دولتها در ایجاد پایگاهی دائمی و حساب شده برای ترویج زندگی اسلامی ایرانی و ترویج الگوهای اسلامی باشد، کاری که در برخی از دولتها تنها با انجام نمایشگاه مد و لباس اسلامی ایرانی سعی شده به آن پرداخته شود!!! شاید لازم باشد با داشتن مولفههای قوی، زیرساختی متناسب با آنچه انتظار داریم در آموزش کودکان و ترویج فرهنگ و زندگی اسلامی - ایرانی راهکار جدیدی بیندیشیم، درست است که طلاق تنها به دلیل این موضوع اتفاق نمیافتد اما باور کنیم با این موضوع میتوان مانع بزرگی برای آنهایی ایجاد کرد که در اولین اتفاق زندگی یاد طلاق میافتند.
مائده شیرپور