نمایندگان مجلس شورای اسلامی به منظور تامین نظر شورای نگهبان، طرح افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش رشد جمعیت کشور را اصلاح و تصویب کردند.
این طرح پیش از این در مجلس به تصویب رسیده و شورای نگهبان برخی اشکالات قانونی و شرعی بر آن گرفته بود.
ایرادات شورای نگهبان به این طرح مصوب جلسه ۱۹ مرداد مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۲۹ مرداد‌ماه به شرح زیر اعلام شد:
۱- در تبصره ماده ۱، چون مقصود از تهدید سلامت و ضوابط و شرایط آن روشن نیست، پس از رفع ابهام اظهارنظر خواهد شد.
۲- در ماده ۲، اختصاص ممنوعیت تبلیغات صرفاً به رسانه‌ها منطبق با سیاست‌های کلی جمعیت، ابلاغی مقام معظم رهبری مدظله‌العالی نمی‌باشد. بنابراین ماده مذکور باید اصلاح شود.
۳- در ماده ۳، نظر به اینکه تعیین ضوابط مربوط به «موارد آموزشی و ضروری در راستای حفظ سلامت والدین و کودک» به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی واگذار شده است، مغایر اصل ۸۵ قانون اساسی شناخته شد.
بنابراین از آنجا که این مصوبه در بخش‌های مختلف از جمله افزایش باروری منطبق با سیاست‌های کلی جمعیت، ابلاغی مقام معظم رهبری مدظله‌العالی نمی‌باشد لذا شایسته است با توجه به سیاست‌های کلی مصوبه جامعی تهیه و مورد تصویب قرار گیرد.
ايراداتي كه سبب شد طرح اصلاحي به تصويب رسد كه بر‌اساس موارد اصلاحی این طرح همه اعمال جراحی که به منظور پیشگیری دائم از بارداری انجام می‌شود، به استثنای موارد مرتبط با تهدید سلامت جسمی ممنوع است.
در این مصوبه تصریح شده است: رعایت نکردن این حکم از جانب شاغلان حرف پزشکی تخلف محسوب می‌شود و متخلفان متناسب با عمل ارتکابی و تکرار آن به مجازات‌های انتظامی مندرج در تبصره یک ماده ۲۸ قانون سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران محکوم می‌شوند. همچنین موارد تهدید سلامت جسمی را وزارت بهداشت اعلام می‌کند.
در اصلاحیه‌ای که به تصویب رسید، اعلام شد که هرگونه تبلیغ در خصوص پیشگیری از بارداری و کاهش فرزندآوری ممنوع است.
همچنین بر‌اساس یکی دیگر از موارد اصلاحی این طرح که تصویب شد، موارد آموزشی و ضروری در راستای احتراز از تهدیدات سلامت جسمی و روانی مادر و کودک از شمول این قانون مستثنی است.
وزارت بهداشت، هم مکلف شد آیین‌نامه اجرایی این ماده و تبصره ماده یک را ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون تهیه و به تصویب هیئت وزیران برساند.
همچنين محمد اسماعیل مطلق مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، با اشاره به آمار ۲۷ درصدی تک فرزندی در جامعه، گفته است که ۷ درصد زوجین بدون فرزند هستند که در این راستا، پوشش بیمه‌ای درمان ناباروری مردان و زنان، در دستور کار وزارت بهداشت قرار دارد.
وی همچنین با اشاره به آمار سه میلیون زوج نابارور در کشور، عنوان داشته است که قریب به اتفاق موارد ناباروری در کشورمان را ناباروری اولیه (زوجین بدون فرزند) تشکیل می‌دهد.
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت با اشاره به اینکه در حال حاضر ۱۱ میلیون زوج جوان داریم که در آستانه ازدواج هستند، معتقد است که بالا رفتن سن این افراد، باعث می‌شود زمان باروری را از دست بدهند.
در همین حال عابد فتاحی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با تاکید بر اینکه بر‌اساس قانون نمی‌توان کسی را وادار به فرزندآوری کرد، گفت: اگر برای بکارگیری راه‌های جلوگیری از بارداری مجازات‌هایی در نظر گرفته شود فرد مجبور به استفاده از راه‌های غیربهداشتی می‌شود که در بسیاری از موارد جان مادر و فرزند به خطر می‌افتد.
وی با اشاره به بررسی طرح افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش جمعیت در کمیسیون بهداشت برای رفع ایرادات شورای نگهبان، افزود: این طرح از زمانی که در کمیسیون بهداشت مورد بحث و بررسی قرار گرفت حواشی زیادی داشت زیرا بر‌اساس واقعیت‌ها نمی‌توان به اجبار کسی را وادار به فرزندآوری کرد.
وی ادامه داد: بدون‌شک اجبار برای فرزندآوری بین افراد با روح قانون اساسی منافات دارد و لازم است برنامه‌ریزی هدفمند و مطالعه شده‌ای در این راستا صورت گیرد.
فتاحی با تاکید بر ضرورت فراهم کردن زیرساخت‌ها برای افزایش جمعیت، تصریح کرد: زیرساخت‌های مورد نیاز در جامعه امروز فرهنگسازی و رفع معضلاتی همچون اشتغال است که از این طریق می‌توان انگیزه ازدواج را بین جوانان افزایش داد. از سوی دیگر، مبارزه با فقر و گرانی و کمک به درمان معضلات ناباروری از دیگر راهکارهایی است که توجه به آن می‌تواند تا حدود زیادی مشکلات این حوزه را رفع کند.
وی با اشاره به اثرات منفی در نظر گرفتن مجازات برای افرادی که درصدد کنترل افزایش جمعیت هستند، تاکید کرد: اگر قرار باشد برای انجام راه‌های جلوگیری از بارداری مجازات‌هایی در نظر گرفته شود فرد به ناچار برای انجام این کار مجبور به استفاده از راه‌های غیراصولی می‌شود که در بسیاری از موارد جان مادر و فرزندش به خطر می‌افتد.
گفتني است نرخ کلی باروری، میانگین تعداد فرزندانی است که یک زن در طول زندگیش به دنیا می‌آورد و طبق آمار به دست آمده در سال ۹۰ جمعیت ایران ۷۶ میلیون نفر بوده است که ۵۱ درصد آنها را زنان تشکیل میدادند از این تعداد تنها ۲۲ میلیون قدرت باروری دارند که حدود ۱۴ میلیون آنان متأهل هستند.
در حالي تعداد زایمانهای سال ۹۰ تنها یک میلیون و ۳۵ نفر بوده كه بر‌اساس آمار در سال ۶۵ جمعیت زنان در سن باروری ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بوده و تعداد موالید دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر بوده است.
بر‌اساس آمار در سال ۷۱ نرخ باروری به ۲.۱درصد رسید و امروز به ۱.۶ و حتی در بعضی جاها به ۱.۳ درصد نیز کاهش یافته است.
اين امر بيانگر آن است كه در ایران با اینکه آموزههای دینی مردم را به زادآوری و ازدیاد نسل سفارش می‌کند کاهش نرخ رشد باروری را شاهد هستیم.
